Ministerie van Buitenlandse Zaken
---
Aan de Voorzitter van de Directie Sub-Sahara Afrika
Tweede Kamer der Staten Generaal Bezuidenhoutseweg 67
Binnenhof 4 Postbus 20061
Den Haag 2500 EB Den Haag
Datum 30 januari 2002 Auteur Fred van der Kraaij
Kenmerk 039/02 Telefoon 070-3485165
Blad 1/2 Fax 070-3486607
Bijlage 1 E-mail fpm-ander.kraaij@minbuza.nl
Betreft Schriftelijke beantwoording vragen
van het Kamerlid Hessing gesteld tijdens
het AO West-Afrika van 14 november 2001
Zeer geachte Voorzitter,
Onder verwijzing naar mijn toezegging gedaan tijdens het Algemeen Overleg
West Afrika van 14 november 2001 doe ik u hierbij de antwoorden op de door
het lid Hessing gestelde vragen toekomen.
Kan de minister aangeven wie de grote schuldeisers zijn van Burkina Faso,
Ghana en Mali en of er over de schuldenpositie wordt overlegd in de Club van
Parijs?
Bijgesloten vindt u een overzicht van de crediteuren van deze drie landen.
Voor Burkina Faso en Mali zijn IMF-cijfers van ultimo 1999 opgenomen; de
cijfers voor Ghana geven de stand ultimo 2000.
Voor alle drie de landen geldt dat de multilaterale banken de belangrijkste
schuldeisers zijn. Eind 1999 waren Ivoorkust, Koeweit en Frankrijk daarnaast
de belangrijkste bilaterale schuldeisers van Burkina Faso. Rusland,
Frankrijk en China waren eind 1999 de grootste bilaterale schuldeisers van
Mali. Voor Ghana geldt dat Japan, Duitsland en het VK eind 2000 de grootste
bilaterale crediteuren waren.
Deze drie landen komen op grond van hun schuldsituatie in aanmerking voor
het zogenaamde HIPC-proces (Heavily Indebted Poor Countries). Dit impliceert
dat zij van de Club van Parijs en de overige bilaterale crediteuren
vergaande schuldenkwijtschelding krijgen. Met betrekking tot de commerciële
overheidsvorderingen (voortvloeiend uit exportkredietverzekeringen die zijn
herverzekerd bij de staat) is in internationaal verband afgesproken dat bij
het bereiken van het "HIPC-beslispunt" (= decision point) 90% van de
jaarlijkse schuldendiensten (rente en aflossing) van de geconsolideerde
commerciële schuld wordt kwijtgescholden. Nederland vult dit aan tot 100%
kwijtschelding van de geconsolideerde schuldendienst aan Nederland van
HIPC-landen, indien het landen betreft waarmee Nederland een structurele
samenwerkingsrelatie onderhoudt (19 plus 3 lijst). Mali, Ghana en Burkina
Faso staan op deze lijst.
Na het bereiken van het "HIPC-eindpunt" (= completion point), wordt 90% van
de nog uitstaande hoofdsom van deze geconsolideerde schulden
kwijtgescholden. De meeste OESO-landen, waaronder Nederland, vullen voor
HIPC-landen bij het eindpunt aan tot 100% kwijtschelding van de nog
uitstaande hoofdsom van de geconsolideerde commerciële vorderingen.
De Club van Parijs geeft tevens een vergaande schuldenbehandeling van de nog uitstaande concessionele leningen (zgn. ODA-leningen, die vanuit OS-optiek zijn gegeven). De meeste OESO-landen, waaronder Nederland, schelden de nog uitstaande concessionele leningen (zgn. ODA-leningen) op HIPC-landen volledig kwijt na het bereiken van het beslispunt.
Burkina Faso heeft in juli 2000 het 'decision point' bereikt, Mali in september 2000. Deze landen hebben op grond hiervan inmiddels van de Club van Parijs de genoemde schuldenbehandeling gekregen. Deze landen zullen naar verwachting in het tweede kwartaal van 2002 het 'completion point' bereiken.
Ghana zal naar verwachting binnenkort het 'decision point' bereiken. Zoals gebruikelijk voor landen die op afzienbare termijn het 'decision point' bereiken, heeft de Club van Parijs in oktober 2001 al een voorlopige schuldenregeling gegeven. Op het moment dat Ghana het 'decision point' bereikt, zal het land de boven omschreven HIPC-kwijtschelding ontvangen.
Is het mogelijk - en zo ja in welke mate - dat Nederlandse macro-hulp indirect wordt gebruikt voor aflossing van schulden aan derden?
Om in aanmerking te komen voor Nederlandse macrohulp dienen landen voldoende te scoren op een aantal beleidscriteria. Naast een positief oordeel over het macro-economisch en structureel hervormingsbeleid dient het land ook te voldoen aan criteria op het gebied van goed bestuur, mensenrechten en sociaal beleid. Een positief totaaloordeel betekent dat Nederland voldoende vertrouwen heeft in het begrotingsallocatie- en verantwoordingsproces door de ontvangende overheid om ongeoormerkte macrohulp te verlenen (algemene begrotingssteun, betalingsbalanssteun en schuldverlichting).
Ongeoormerkte macrohulp vormt een bijdrage aan de overheidsbegroting van het
betreffende land. De Nederlandse hulp kan aldus in principe tevens worden
gebruikt voor de aflossing van schulden aan derden indien dit laatste deel
uitmaakt van de totale overheidsuitgaven (daarmee nationale middelen
vrijmakend voor bijvoorbeeld investeringen in basisonderwijs en
-gezondheidszorg). De mate waarin de Nederlandse macrosteun wordt aangewend
voor schuldaflossing is moeilijk vast te stellen als gevolg van
fungibiliteit, maar kan in theorie worden gesteld op het proportionele
aandeel van deze schuldaflossing in de totale overheidsuitgaven van het
betreffende land. Overigens is een debiteurland op grond van een
overeenkomst met de Club van Parijs gehouden tot een gelijke behandeling van
alle buitenlandse crediteuren.
De Minister voor Ontwikkelingssamenwerking
Eveline Herfkens
Bijlage 1
Nominale schuld van Burkina Faso, Mali en Ghana aan externe publieke
crediteuren
Bronnen:
(1) Burkina Faso: IMF, Recent Economic Developments, August 2000, Tabel 36
(2) Mali: IMF, Selected Issues and Statistical Annex, January 2002, Tabel 39
(3) Ghana: IMF, preliminary HIPC document, June 2001 Tabel 2
Deze documenten zijn beschikbaar op www.imf.org
Lijst van afkortingen
IDA International Development Association (Worldbank)
AfDB African Development Bank
IMF International Monetary Fund
EIB European Investment Bank
IFAD International Fund for Agricultural Development
IDB Islamic Development Bank
OPEC Fund Organisation of Oil Exporting Countries
BADEA Arab Bank for Economic Development in Africa
EU Europese Unie
ECOWAS Economic Community of West African States
FEGECE Fonds d'Entraide et de Garantie des Emprunts du Conseil de l'Entente
===