European Commission
IP/02/122
Brussel, 23 januari 2002
Europese Raad van Barcelona: Commissie lanceert voorstel voor
allesomvattend biotechnologiebeleid
De Europese Commissie heeft vandaag een belangrijk beleidsinitiatief
voor de ontwikkeling van biowetenschappen en biotechnologie in Europa
goedgekeurd. Dit strategisch initiatief vormt een essentieel onderdeel
van de bijdrage van de Commissie aan de Europese Raad van Barcelona in
maart 2002. Het omvat een actieplan met aanbevelingen voor de
lidstaten, de lokale overheden, de industrie en andere
belanghebbenden. Het moet Europa helpen om zich te bekwamen in de
speerpunttechnologieën die belangrijk kunnen zijn voor de
verwezenlijking van de in maart 2000 op de Europese Raad van Lissabon
geformuleerde doelstelling, om in de komende tien jaar uit te groeien
tot de meest concurrerende, op kennis gebaseerde en duurzame economie
ter wereld. De strategie om samen en consequent duurzame ontwikkeling
aan te moedigen, is opgezet om een antwoord te bieden op de complexe
ethische en maatschappelijke vragen en de brede maatschappelijke
discussie te steunen. Overeenkomstig de beginselen van governance is
het initiatief gebaseerd op een uitgebreide openbare raadpleging,
inclusief een conferentie met tal van belanghebbenden.
Commissievoorzitter Romano Prodi verklaarde: "Het is van cruciaal
belang dat Europa zich bekwaamt in de nieuwe speerpunttechnologieën
die in een kenniseconomie een centrale rol zullen spelen.
Biowetenschappen en biotechnologie evolueren snel en wereldwijd en
hebben aanleiding gegeven tot een intense maatschappelijke discussie.
Europa moet op de uitdagingen van de biotechnologie reageren door een
verantwoord beleid te ontwikkelen om deze nieuwe mogelijkheden te
exploiteren met respect voor de Europese waarden en normen.
Fundamentele ethische waarden respecteren zal cruciaal zijn om
vertrouwen te winnen en tot maatschappelijke aanvaarding van nieuwe
biotechnologie te komen. De Commissie stuurt met dit initiatief een
krachtig signaal naar de publieke en private betrokkenen, die moeten
samenwerken voor een succesvol Europa."
Europa staat voor een belangrijke beleidskeuze: ofwel schikken we ons
in een passieve rol en dragen we de gevolgen van het feit dat deze
technologieën elders worden ontwikkeld, ofwel bouwen we aan een
proactief beleid om deze technologieën op een verantwoorde manier te
exploiteren. Biowetenschappen en biotechnologie worden na de
informatietechnologie algemeen beschouwd als de volgende golf van
technologische revolutie in de kenniseconomie, en als een bron van
nieuwe mogelijkheden voor onze maatschappijen en economieën.
Tegen 2005 kan de Europese markt voor biotechnologie meer dan 100 miljard euro waard zijn. Tegen 2010 kan de waarde van mondiale markten, met inbegrip van die sectoren waar biowetenschappen en biotechnologie een belangrijk onderdeel van de toegepaste nieuwe technologie uitmaken, oplopen tot meer dan 2 000 miljard euro, landbouw niet meegerekend. Europa telt momenteel meer specifiek biotechnologische ondernemingen (1 570) dan de VS (1 273).
Maar de Europese biotechnologiesector bestaat uit relatief kleine
ondernemingen, terwijl de Amerikaanse biotechnologische industrie
vroeger van start is gegaan, voor veel meer werkgelegenheid zorgt (162
000 banen tegenover 61 000), over veel meer geld beschikt en in het
bijzonder veel meer biotechnologische producten in de pijplijn heeft
zitten(1)
. De Commissie heeft voorgesteld om 2 150 miljard euro aan
biotechnologie te spenderen in het volgende kaderprogramma voor
onderzoek dat in januari 2003 begint.
Europa heeft geen uniform beleid voor biowetenschappen en
biotechnologie, maar een lappendeken van sectorgebonden en algemene
beleidslijnen op internationaal, Europees, nationaal en plaatselijk
niveau. In Europa zijn de relevante verantwoordelijkheden verdeeld
over tal van beleidsgebieden en actoren. Omdat een gemeenschappelijke
visie en gemeenschappelijke doelstellingen terzake ontbreken, heeft
Europa slechts traag en moeizaam gereageerd op de uitdagingen en
mogelijkheden die deze nieuwe technologieën inhouden.
Biowetenschappen en biotechnologie bieden op velerlei gebied talrijke
mogelijkheden:
Gezondheidszorg: nu al biedt biotechnologie mogelijkheden om alsmaar
meer traditionele en nieuwe geneesmiddelen en medische diensten
goedkoper, veiliger en ethischer te produceren. Het gaat onder meer om
op de persoon afgestemde en preventieve geneesmiddelen op basis van
genetische predispositie, gericht onderzoek, diagnose en innoverende
behandelingen met medicijnen.
Landbouw/levensmiddelen: biotechnologie heeft het potentieel om
levensmiddelen van betere kwaliteit en ecologische voordelen op te
leveren via agronomisch verbeterde gewassen. De kwaliteit van
levensmiddelen en diervoeder kan in verband worden gebracht met
ziektepreventie en lagere gezondheidsrisico's, minder gebruik van
chemische pesticiden, meststoffen en geneesmiddelen - en bijgevolg
duurzamere landbouwpraktijken, wat de bodemerosie beperkt en het
milieu ten goede komt. Biowetenschappen en biotechnologie zijn
waarschijnlijk een van de belangrijke instrumenten in de bestrijding
van armoede, honger en ondervoeding.
Industriële toepassingen: biotechnologie kan ook toepassingen
verbeteren van gewassen voor andere dan voedingsdoeleinden, als bron
van nieuwe materialen zoals bio-afbreekbare kunststoffen.
Milieu: biotechnologie effent het pad voor nieuwe methoden om het
milieu te beschermen en te verbeteren, zoals bioremediëring van
vervuilde lucht en grond en vervuild water en afval, en de
ontwikkeling van schonere industriële producten en processen,
bijvoorbeeld op basis van enzymen.
Het actieplan voor biotechnologie omvat de volgende prioriteiten:
De vruchten plukken
* Versterking van de hulpbronnen (de opleiding in biowetenschappen
uitbreiden, de mobiliteit en het behoud van Europese
wetenschappers bevorderen, en leidinggevende vaardigheden, toegang
tot risicokapitaal en bescherming van intellectuele
eigendomsrechten aanmoedigen).
* Oprichting van een Europees netwerk van biotechnologische centra
en actoren om kennis, vaardigheden en goede praktijkvoorbeelden
vrij toegankelijk te maken.
* Proactief optreden van overheden die de invloed van het bestaande
beleid op het concurrentievermogen nagaan, op nieuwe thema's
anticiperen en het beleid proactief aanpassen.
Verantwoorde governance
Het maatschappelijke debat over biowetenschappen en biotechnologie en
de daarbij betrokken fundamentele waarden en complexe kwesties, wijzen
op de behoefte aan verantwoord beleid om deze snel evoluerende
technologieën in de goede richting te sturen en aan bijzondere
aandacht voor de betrokkenheid van het grote publiek. Momenteel wordt
de discussie toegespitst op genetisch gemodificeerde levensmiddelen en
stamcellen, maar ze moet veel ruimer worden gevoerd. De voornaamste
belanghebbenden hebben het belang van governance benadrukt, d.w.z.
aandacht voor de manier waarop overheden hun beleid en acties
voorbereiden, bepalen, toepassen en uitleggen.
* De ontwikkeling van biowetenschappen en biotechnologie moet
gepaard gaan met en gestuurd worden door een maatschappelijk debat
en onderzoek.
* Biowetenschappen en biotechnologie moeten op een verantwoorde
manier worden ontwikkeld in overeenstemming met maatschappelijke
waarden.
* Een geïnformeerde keuze moet door de vraag gestuurde toepassingen
vergemakkelijken.
* Wetenschappelijk onderbouwd overheidstoezicht moet het vertrouwen
van het publiek genieten.
* Fundamentele regelgevende principes en wettelijke verplichtingen
moeten worden gerespecteerd om de Europese interne markt en de
internationale verplichtingen te vrijwaren.
Internationale dimensie
De EU moet een toonaangevende rol blijven spelen in de ontwikkeling
van internationale richtsnoeren, normen en aanbevelingen op basis van
een internationale wetenschappelijke consensus.
Europa heeft de bijzondere verantwoordelijkheid ontwikkelingslanden te
helpen om te gaan met risico's, uitdagingen en mogelijkheden en de
veilige en ordelijke ontwikkeling van deze nieuwe technologieën op
mondiaal niveau te vergemakkelijken, rekening houdend met de keuze van
elk land.
Tenuitvoerlegging
Om op de vooruitgang in de beleidsontwikkeling en op het terrein toe
te zien en op nieuwe thema's in dit snel evoluerende domein te
anticiperen, zal de Commissie een periodiek verslag over
biowetenschappen en biotechnologie uitbrengen, met inbegrip van een
doorlopend werkprogramma voor desbetreffende wetgeving. In het kader
van haar verslagen over biowetenschappen en biotechnologie zal de
Commissie de coherentie van het beleid en de wetgeving van de EU
inzake biowetenschappen en biotechnologie nagaan en passende
initiatieven en voorstellen lanceren.
Wanneer diverse bevoegdheidsniveaus een rol spelen, moet de strategie
een referentie voor samenwerking tussen de diverse actoren zijn. Ter
bevordering van de transparantie en van de dialoog over de uitbouw en
de tenuitvoerlegging van de voorgestelde strategie voor
biowetenschappen en biotechnologie zal de Commissie een breed opgezet
forum van belanghebbenden organiseren.
De Commissie nodigt andere EU-instellingen en -organen, lidstaten,
regionale overheden, de privé-sector en het publiek nu uit om de
voorgestelde strategie te helpen verfijnen en toepassen. Het
definiëren en plannen van gedetailleerde maatregelen in het kader van
acties op korte en middellange termijn zal in dit proces een eerste
beslissende stap in de richting van een doeltreffend en coherent
Europees biotechnologiebeleid vormen.