De Voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Plein 2
2511 CR DEN HAAG
Datum Uw brief Ons kenmerk (Kenmerk)
11 januari 2002 BFB/2002/13M
Onderwerp
Toezending geannoteerde agenda voor de Ecofin Raad van 22 januari 2002
Hierbij zend ik u, mede namens de Staatssecretaris, de geannoteerde agenda voor de Ecofin Raad van 22 januari 2002 te Brussel.
Het is mogelijk dat nog punten worden toegevoegd aan de agenda of dat bepaalde onderwerpen worden afgevoerd of worden uitgesteld tot in de volgende vergadering.
Deze ontwerp-agenda wordt toegezonden aan de Voorzitters van de Eerste en de Tweede Kamer alsmede de Voorzitters van de Algemene Commissie voor Europese Zaken en de Vaste Commissie voor Financiën van de Tweede Kamer.
DE MINISTER VAN FINANCIËN
Bijlagen:
Het werkprogramma van de commissie voor 2002
Prioriteiten van het Spaanse voorzitterschap van de Europese Unie
Geannoteerde agenda Ecofin Raad 22 januari 2002
Eurogroep
In de eurogroep zal gesproken worden over de volgende punten.
Economische situatie
Tijdens de eurogroep zal zoals gebruikelijk worden gesproken over de economische situatie in het eurogebied. Volgens een eerste schatting van Eurostat is de HICP-inflatie in het eurogebied gedaald van 2,1% in november naar 2,0% j.o.j. in december. Daarmee komt de inflatie voor het eerst sinds mei 2000 weer terecht binnen de 0-2%-range van de ECB. De index voor het vertrouwen in de dienstensector in het eurogebied steeg van 46,9 in november naar 49,2 in december, de tweede maandelijkse stijging op rij. De werkloosheid in het eurogebied bleef van oktober op november onveranderd op 8,5%.
Over het algemeen (IMF, Cie) wordt een economisch herstel verwacht in de tweede helft van 2002. Als gunstige voorwaarden hiervoor kunnen worden gezien: de solide economische fundamenten van de economie, het ontbreken van grote onevenwichtigheden binnen het eurogebied en de gunstige financierings-voorwaarden. Daarnaast leiden de daling van de olieprijs en de verwachte verdere daling van de inflatie tot aantrekkende reële besteedbare inkomens waardoor de binnenlandse vraag kan worden gestimuleerd.
Budgettaire situatie en vooruitzichten
In de periode van 15 oktober tot en met 15 december 2001 hebben alle lidstaten van het eurogebied hun geactualiseerde nationale Stabiliteitsprogramma's bij de Commissie ingediend. De Commissie zal over deze geactualiseerde programma's aan de eurogroep rapporteren.
Structurele hervormingen
In 2001 heeft de Eurogroep onder Belgisch voorzitterschap aandacht besteed aan structurele hervormingen in de afzonderlijke lidstaten. Doel van de besprekingen is het uitwisselen van informatie en het leren van elkaars ervaringen. De nadruk lag daarbij vooral op het meer werkgelegenheidsvriendelijker maken van de belasting- en uitkeringstelsels. In de Eurogroep wordt het werk op dit terrein van het afgelopen jaar geëvalueerd.
Ecofin Raad
In de Ecofin Raad zal worden gesproken over de volgende punten.
Werkprogramma van het voorzitterschap en de Commissie
documenten: Werkprogramma voor 2002 van de Commissie en werkprogramma Spaans Voorzitterschap (beide bijgevoegd)
aard bespreking: Presentatie en openbaar debat
besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Tijdens deze eerste Ecofin Raad onder Spaans Voorzitterschap zal zoals gebruikelijk een presentatie plaatsvinden van het werkprogramma van het Voorzitterschap, gevolgd door een openbaar debat. Daarnaast zal ook het werkprogramma voor 2002 van de Commissie besproken worden.
Het Spaanse voorzitterschap onderscheidt zes prioriteiten. Deze zijn: 1) de strijd tegen het terrorisme, 2) de succesvolle introductie van de euro, 3) voortzetting van het Lissabonproces ter bevordering van een welvarend en dynamisch Europa, 4) uitbreiding van de Unie, 5) externe betrekkingen: Meer Europa in de wereld en 6) het debat over de toekomst van de Unie.
De voornaamste prioriteiten van de Commissie voor 2002 zijn 1) bevorderen van veiligheid van de burger, 2) het slagen van de invoering van de euro en verdere economische en financiële integratie, 3) duurzame ontwikkeling, 4) uitbreiding, 5) intensivering van externe betrekkingen met het Middellandse zeegebied en 6) ontwikkelingssamenwerking met nadruk op gezondheid en onderwijs.
Nederland heeft twee kanttekeningen bij deze werkprogramma's. Het eerste punt betreft het versterken van de economische beleidscoördinatie. In de programma's wordt in algemene bewoordingen gesproken over het versterken van de economische beleidscoördinatie Zo kondigt de Commissie aan een gedragscode op te zullen stellen met daarin beginselen voor het economische beleid en in eerste instantie het budgettaire beleid van de tot de eurozone behorende lidstaten. Hoewel een concreet voorstel op dit moment nog niet beschikbaar is, ziet Nederland op voorhand hiertoe geen noodzaak gegeven de aanwezigheid van het Stabiliteitspact.
Het Spaanse voorzitterschap kondigt in zijn werkprogramma onder punt 5 aan een Euro-Mediterranean Development Bank te willen opstarten. Gezien de financiële aspecten van dit initiatief acht Nederland het van groot belang om bespreking van dit voorstel ook op te nemen in de agenda van de Ecofin.
Voor de fiscaliteit heeft het Spaanse voorzitterschap de volgende prioriteiten gesteld (zie website Spaans Voorzitterschap: http://www.ue2002.es/principal.asp?idioma=ingles.)
· Bijdrage leveren aan het bereiken van een akkoord over het
belastingpakket en dan met name op de volgende punten:
---
afronden van een standaard formulier voor het uitwisselen van informatie op
het gebied van
belasting op spaartegoeden;
---
voortgangsverslag over de overhandelingen met derde landen over de belasting
op
spaartegoeden.
· Voortzetting van het proces van modernisering en vereenvoudiging van de BTW op basis van de nieuwe strategie van de Commissie.
· Verbetering van het uitwisselen van inlichtingen en de samenwerking tussen belastingadministraties. Spanje zal de bespreking van de voorstellen van de Commissie inzake de wederzijdse bijstand op het gebied van de BTW starten.
In het werkprogramma van de Commissie voor 2002 zijn geen fiscale zaken opgenomen. Op fiscaal gebied is de mededeling van de Commissie over de prioriteiten voor de komende jaren nog steeds actueel.
Nederland verwelkomt de Spaanse plannen om verdere voortgang over het belastingpakket te bereiken. Nederland ondersteunt de Spaanse inzet op het belastingpakket, die er op gericht is om het belastingpakket conform de vastgestelde planning in 2002 af te ronden. Nederland ondersteunt eveneens de Spaanse plannen om het proces van modernisering en vereenvoudiging van de BTW (inclusief het recht op aftrek en de achtste richtlijn) voort te zetten, op basis van de nieuwe strategie van de Commissie.
Stabiliteits- en groeipact - Bespreking van de bijgewerkte stabiliteits- en convergentieprogramma's
Tijdens de Ecofin Raad zullen de geactualiseerde programma's van Oostenrijk, België, Nederland, Luxemburg, Zweden en Finland worden besproken. De overige programma's komen in de volgende Ecofin aan de orde. De Raad zal, zoals gebruikelijk, op basis van een beoordeling van de programma's door de Commissie, per afzonderlijk programma een korte opinie vaststellen.
a. geactualiseerd stabiliteitsprogramma Oostenrijk
document: geactualiseerd stabiliteitsprogramma Oostenrijk (http://www.bmf.gv.at/service/_startframe.htm?Typ=english)
aard bespreking: vaststellen van Raadsopinie
Oostenrijk heeft met 2,8% in 1999 en 3,0% in 2000 een relatief hoge economische groei laten zien, maar heeft nu net als de rest van het eurogebied te maken met de gevolgen van de mondiale groeivertraging. Volgens het programma zal vanaf 2003 de groei weer duidelijk aantrekken en boven de potentiële groei uitkomen. De ramingen in het stabiliteitsprogramma (2001: 1,1% ; 2002: 1,2%; 2003: 2,4%) zijn redelijk in lijn met de ramingen uit de Autumn Forecast van de Cie. Ondanks de tegenvallende groei - in het vorige stabiliteitsprogramma werd nog uitgegaan van een groei in 2001 van 2,8% - zal de Oostenrijkse begroting vanaf 2001 in evenwicht zijn. Het programma voldoet dan ook aan de vereisten van het stabiliteits- en groeipact. De beter dan verwachte ontwikkeling van de begrotingssituatie in 2001 werd voornamelijk bereikt door een verbreding van de belastingbasis en als gevolg daarvan hoger dan verwachte belastinginkomsten.
In lijn met de ER-conclusies van Stockholm besteedt het Oostenrijkse programma aandacht aan de lange termijn consequenties van de vergrijzingproblematiek. De persioenhervormingen, die Oostenrijk in 2000 heeft doorgevoerd, zorgen voor een besparing van in totaal 0,8% BBP tot 2003. Volgens het scenario van de Oostenrijkse regering zullen de pensioenuitgaven van nu 14,5% BBP, stijgen tot 17% BBP in 2050. De uitgaven voor volksgezondheid en zorg zullen van nu 5,8% BBP, stijgen tot 8,5% BBP in 2050.
b. geactualiseerd stabiliteitsprogramma België
document: geactualiseerd stabiliteitsprogramma België (http://treasury.fgov.be/interstaben/)
aard bespreking: vaststellen van Raadsopinie
Na een relatief lage groei in 2001 en 2002 gaat het Belgische programma vanaf 2003 uit van groei-herstel. De inflatie zal naar verwachting afnemen en zich vanaf 2003 stabiliseren op 1¾%. In vergelijking met het programma van vorig jaar zijn de EMU-saldi voor 2001-2002 licht neerwaarts bijgesteld. Voor 2002 wordt begrotingsevenwicht voorzien. Vanaf 2003 streeft het programma weer naar dezelfde begrotingsoverschotten als vorig jaar geraamd (½ à ¾% BBP). België voldoet met deze begrotingsuitkomsten aan de vereisten van het stabiliteits- en groeipact.
De Belgische overheidsschuld behoort met 107% BBP tot de hoogste van het eurogebied. Het programma gaat uit van een afname van de overheidsschuld van bijna 20% in 5 jaar. Dit dient te worden bereikt door het continueren van hoge primaire overschotten van boven de 6% tot 2003 en net onder de 6% in 2004 en 2005. In lijn met de ER-conclusies van Stockholm geeft het programma ruim aandacht aan de gevolgen van de vergrijzing voor de overheidsfinanciën. Tussen 2000 en 2050 wordt een kostentoename van netto 3,4% BBP verwacht.
c. geactualiseerd stabiliteitsprogramma Nederland
document: geactualiseerd stabiliteitsprogramma Nederland (http://www.minfin.nl/afep01-103uk.doc)
aard bespreking: vaststellen van Raadsopinie
De actualisatie van het Nederlandse stabiliteitsprogramma is 17 oktober 2001 bij de Europese Commissie ingediend en tegelijkertijd toegezonden aan de Kamer (kenmerk AFEP2001-103.M). De actualisatie beschrijft de ontwikkeling van de economie en de overheidsfinanciën in 2001 en 2002, alsmede het financieel-economisch beleid voor die jaren. Daarnaast wordt een doorkijkje gegeven naar het economisch beeld en het begrotingsbeleid 2003 en 2004. Dit doorkijkje is technisch van aard omdat deze periode buiten de huidige kabinetsperiode valt. Er wordt voor deze periode uitgegaan van ongewijzigd beleid en het voorzichtig trendmatige groeiscenario van het CPB. De actualisatie is gebaseerd op de Miljoenennota 2002 en de MEV 2002.
De Minister van Financiën heeft de Europese Commissie op 6 december 2001 een brief gestuurd in aanvulling op de actualisatie van het stabiliteitsprogramma. In deze brief zijn de economische voorspellingen van het CPB uit december 2001 opgenomen. Daarnaast wordt aangegeven dat Nederland de november-ramingen van het CPB voor 2001 heeft betrokken bij de Najaarsnota 2001. De ramingen voor 2002 zullen - conform de gebruikelijke systematiek - worden meegenomen bij de Voorjaarsnota 2002. Tot slot wordt de actualisatie van de Economische Verkenning 2003-2006 van het CPB gepresenteerd.
d. geactualiseerd stabiliteitsprogramma Luxemburg
document: geactualiseerd stabiliteitsprogramma Luxemburg (http://www.etat.lu/FI/)
aard bespreking: vaststellen van Raadsopinie
Na een lagere groei in 2001 van 3,9%, gaat het programma vanaf 2002 alweer uit van een herstelde groei van boven de 5%. De inflatie zal geleidelijk dalen en in 2004 2,5% bedragen, maar de onderliggende inflatie is gestegen in 2001 en zal slechts licht dalen in 2002 en uitkomen op 2,6%. Mede door een ongekend hoog surplus in 2000 van 6,2% BBP (verwachting was: 3,0%), streeft het programma naar betere EMU-saldi dan vorig jaar. Wel wordt een daling van het saldo in 2002 en 2003 ten opzichte van 2001 verwacht (2001: 4,1%; 2002: 2,8%; 2003: 3,1%). Luxemburg kent een zeer lage overheidsschuld die in 2003 zal uitkomen op 4,2% BBP. Met dit budgettaire beeld voldoet Luxemburg ruimschoots aan de vereisten van het stabiliteits- en groeipact.
Ook het Luxemburgse programma schenkt dit jaar meer aandacht aan de budgettaire gevolgen van de vergrijzing. Gesteld wordt dat het pensioenstelsel ruim voldoende reserves heeft opgebouwd om de toenemende kosten het hoofd te bieden.
e. geactualiseerd convergentieprogramma Zweden
document: geactualiseerd convergentieprogramma Zweden (http://www.finans.regeringen.se/inenglish/pdf/convergence02.pdf)
aard bespreking: vaststelling van Raadsopinie
Het geactualiseerde Zweedse convergentieprogramma beslaat de periode 2001-2004. In vergelijking met het vorige programma loopt de groei in 2001 belangrijk terug als gevolg van de internationale groeivertraging. Desondanks blijft sprake van gunstige budgettaire uitkomsten, en worden voor de periode tot en met 2004 waarop het programma betrekking heeft overschotten voorzien van minimaal 2%. Het Zweedse budgettaire beleid, dat is gericht op uitgavenbeheersing, lastenverlichting en tekortreductie, blijft in hoofdlijnen ongewijzigd. Met het programma voldoet Zweden ruimschoots aan de vereisten van het stabiliteits- en groeipact. In lijn met de ER-conclusies van Stockholm wordt in het programma ingegaan op de gevolgen en de beleidsrespons van de vergrijzing.
De voorziene schuldreductie (van ruim 55% BBP in 2000 naar circa 45% BBP in 2004) is een belangrijke stap in de voorbereiding op de naderende vergrijzing
f. geactualiseerd stabiliteitsprogramma Finland
document: geactualiseerd stabiliteitsprogramma Finland (http://www.vn.fi/vm/english/national_economy/stability/VO2001-11-Eng.pdf)
aard bespreking: vaststellen van Raadsopinie
Het geactualiseerde Finse stabiliteitsprogramma beslaat de periode 2001-2004. Na jaren van hoge economische groei koelde de Finse economie in 2001 fors af, en ook in 2002 blijft de groei naar verwachting achter bij de potentiële groei (0,6% en 1,6% voor 2001 en 2002, versus voorziene groei van 4,2% en 3,2% vorig jaar). Ondanks de lagere groei behoudt Finland in de periode tot en met 2004 een significant overschot van minimaal 2% (zowel feitelijk als voor de conjunctuur geschoond). Hiermee voldoet Finland ruimschoots aan de vereisten van het stabiliteits- en groeipact. De schuldquote bedraagt 43% BBP en daalt in de komende jaren licht verder. Door de jaarlijkse begrotingsoverschotten zijn de Finse overheidsfinanciën naar verwachting tijdig gereed om de toekomstige vergrijzingslasten op te kunnen opvangen.
Verslag over het beleid inzake bevordering van onderzoek en ontwikkeling
document: Working group on Research and Development, Report on Research and Development, EPC/ECFIN/01/777-EN Rev 1 (niet openbaar)
aard bespreking: verslag
besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Een EPC-werkgroep onder voorzitterschap van de SG EZ Oosterwijk heeft een rapport voorbereid over (het beleid ten aanzien van) innovatie. Het rapport gaat om te beginnen in op de relatie tussen economische groei en innovatie en op een aantal relevante theorieën. Daarna wordt verslag gedaan van een veldonderzoek in de EU, de VS en Canada, waarmee wordt beoogd inzicht te bieden in mogelijke obstakels voor de technologische vernieuwing. Het rapport sluit af met een aantal conclusies, die met name bestaan uit negen aanbevelingen om het innovatieklimaat in de EU te verbeteren als onderdeel van het Lissabon-proces. Een basisvoorwaarde voor een goed innovatieklimaat is volgens het rapport een goed algemeen voorwaardenscheppend beleid. Marktonvolkomenheden kunnen een rechtvaardiging zijn voor specifiek beleid. De lidstaten dienen verder het MKB van meer informatie te voorzien over het gebruik van intellectuele eigendomsrechten en de EU moet zorgen voor een goed systeem voor de bescherming van deze rechten op het niveau van de Gemeenschap. Bijzondere aandacht wordt gevraagd voor de effectiviteit van het publiek gefinancierde onderzoek. De lidstaten dienen vooral de wisselwerking tussen bedrijven en kennisinstituten te vergroten. Het Europese Kaderprogramma zou meer moeten worden gericht op het bevorderen van internationale mobiliteit van onderzoekers en het creëren van netwerken tussen bedrijven en universiteiten. Het rapport wordt doorgestuurd naar zowel de Ecofin Raad als de informele ministeriële conferentie over R&D en innovatie in Gerona (1-2 februari 2002). Het rapport zal dienen als input voor de ER Barcelona.
Laatste stand van zaken betreffende de overgang naar de euro
document: n.v.t.
aard bespreking: Informatie-uitwisseling over verloop euro-introductie
besluitvormingsprocedure: n.v.t.
Tijdens de Ecofin zal stil worden gestaan bij het verloop van de euro-introductie. De omschakeling naar de euro is in Nederland succesvol verlopen en zelfs sneller dan verwacht. Er hebben zich geen problemen voorgedaan. De euro is in het algemeen zeer positief ontvangen. Het ongemak bij het publiek blijkt te zijn meegevallen. Er is veel gebruikgemaakt van de geldautomaten en het aandeel van de euro in de betalingen is zeer snel toegenomen. De conversie in de private en publieke sector is soepel verlopen. Lange rijen in winkels zijn uitgebleven; bij de banken is het wel druk geweest.
Eind januari zal er een uitgebreide rapportage over de euro-omschakeling aan de Kamer worden gezonden.
Stand van zaken ratificatie eigen middelen besluit
Omdat pas negen van de vijftien lidstaten het eigen middelen besluit hebben geratificeerd is dit punt weer op de agenda gezet door een lidstaat die dat wel al gedaan heeft. De zes landen in kwestie worden nadrukkelijk aangespoord om het besluit alsnog te ratificeren. Nederland steunt dit.