---

Brieven aan de Kamer
---

Project Hydrografische opnemingsvaartuigen (HOV), resultaten verwervingsvoorbereidingsfase

21-02-2002

Inleiding Het project hydrografische opnemingsvaartuigen (HOV) voorziet in de instandhouding van de hydrografische capaciteit van de Koninklijke marine door de vervanging van de huidige opnemingsvaartuigen door twee nieuwe schepen genaamd Luymes en Snellius. In mijn brief van 28 juni 2000 (Kamerstuk 26 800 X, nr. 43) en aansluitend in de schriftelijke antwoorden op Kamervragen hierover (Kamerstuk 27400, nr.6) van 28 juli 2000 informeerde ik de Kamer over de voltooiing van de gecombineerde voorstudie/studie (B/C)-fase van het project HOV. Hierbij bied ik u de resultaten van de verwervingsvoorbereidingsfase aan.

Behoefte Voor een goede taakuitoefening op het gebied van de mijnenbestrijding, de amfibische operaties en de onderzeebootbestrijding heeft de Koninklijke marine behoefte aan actuele hydrografische informatie over haar operatiegebieden. Daarnaast is de Nederlandse Staat verplicht voor algemene civiele toepassingen actuele hydrografische informatie te verstrekken over het Nederlandse deel van het continentaal plat en de wateren rond de Nederlandse Antillen en Aruba. Het ministerie van Defensie kent in Navo-verband een gelijke verplichting in het kader van de NATO Geographic Policy. Behalve voor de hoofdtaken - het uitvoeren van militaire en civiele hydrografische opnemingswerkzaamheden - worden de hydrografische opnemingsvaartuigen ook voor neventaken ingezet zoals het assisteren bij calamiteiten, het optreden als schip van de wacht en het uitvoeren van de kustwachttaken van de Koninklijke marine.

Om de hoofdtaken goed te kunnen uitvoeren moeten de zeegangseigenschappen van de opnemingsvaartuigen zo goed mogelijk zijn afgestemd op de hydrografische werkzaamheden. Voorts moeten de schepen zijn voorzien van toereikende hydrografische apparatuur die het mogelijk maakt de zeebodem systematisch op te nemen en de verzamelde gegevens te verwerken. Uitvoering van de neventaken vergt slechts beperkte aanvullende voorzieningen en stelt geen aanvullende eisen aan het platform en de hydrografische apparatuur.

Invulling van de behoefte In de voorstudie/studiefase van het HOV-project is het aspect competitieve dienstverlening (CDV) in beschouwing genomen. Op grond van die analyse is toen vastgesteld dat de verwerving van twee militaire hydrografische opnemingsvaartuigen de meest doelmatige manier is om de gewenste hydrografische capaciteit te realiseren.

Verder is in de studiefase onderzoek verricht naar de ideale scheepsvorm in relatie tot de eisen voor de inzetbaarheid van het platform. Een ontwerp van ongeveer 1850 ton dat op een klassieke rompvorm is gebaseerd, bleek het meest kosteneffectieve alternatief voor de uitvoering van het hydrografische takenpakket. Dit ontwerp is in de verwervingsvoorbereidingsfase verder uitgewerkt. De afmetingen van de schepen bedragen nu 75 meter lengte (op de waterlijn), 13,1 meter breedte en 4 meter diepgang. De schepen krijgen een gecombineerde energieopwekkings- en voortstuwingsinstallatie. De vereiste manoeuvreerbaarheid wordt geleverd door een enkele schroef, een enkel roer en een boegschroef. De hydrografische meetgegevens worden door een hydrografisch verzamel- en verwerkingssysteem verwerkt tot eindproducten. Tenslotte voldoen de schepen aan IMO- en Marpol-eisen ter voorkoming van vervuiling van de zee en aan de eisen van de Schepenwet.

Verwervingsvoorbereiding Verwervingsstrategie. Bij de overname van de Koninklijke Schelde Groep (KSG) door de Damen Shipyards Group (Damen) heeft de Staat het voornemen geuit de bouw van de hydrografische opnemingsvaartuigen bij de KSG aan te besteden, mits er sprake zou zijn van redelijke voorwaarden en een aanvaardbare prijs. Bij het ontwerp was het gebruik van gangbare apparatuur een uitgangspunt. De werf is verantwoordelijk voor de systeemintegratie. De Stichting Nederlandse Industriële Inschakeling Defensieopdrachten (NIID) is via de KSG betrokken bij het overleg over de inschakeling van andere Nederlandse bedrijven.

Resultaat. Met de KSG bestaat overeenstemming over de voorwaarden en de prijs. Omdat de initiële aanbieding van de KSG het beschikbare budget te boven ging, zijn ook alternatieve, op bestaande schepen gebaseerde ontwerpen in beschouwing genomen. Deze bleken voor hydrografische opneming echter veel minder goed bruikbaar dan het oorspronkelijke ontwerp. Uiteindelijk hebben de onderhandelingen samen met enkele aanpassingen in de uitwerking van het oorspronkelijke ontwerp tot een acceptabel kostenniveau geleid. De aangebrachte wijzigingen zijn operationeel gezien aanvaardbaar. Het betreft onder meer de reductie van de transitsnelheid van 13 naar 12,5 knopen en het laten vervallen van de mobiele doorschakelmogelijkheid van de telefooncentrale. Op de kosten is verder bespaard door cascobouw die niet bij de KSG wordt uitgevoerd, uit te besteden bij de Damen Shipyard Galatz in Roemenië.

Onderzoek Europese Commissie. Na de overname van de KSG door Damen heeft de Europese Commissie procedure ex artikel-88 van het EU-verdrag geopend om te onderzoeken of er bij de overname sprake is van mogelijke steunverlening. In beginsel heeft dit schorsing tot gevolg van de maatregelen waartegen de procedure zich richt. Over de procedureopening heeft de minister van Economische Zaken de Tweede Kamer op 16 november jl. een brief gestuurd waarin het vertrouwen op een positieve beslissing van de Commissie wordt uitgesproken.

Inmiddels heeft de Regering de Europese Commissie meegedeeld dat zij, met een beroep op de defensie-uitzondering van artikel 296 van het EU-verdrag, de aanbesteding van de hydrografische opnemingsvaartuigen op korte termijn bij de KSG wil plaatsen. Gezien de leeftijd en de technische staat van de huidige opnemingsschepen is vervanging namelijk op korte termijn nodig. Van de zijde van de Commissie is hierop nog geen reactie ontvangen.

Exploitatie Voor de twee nieuwe schepen worden drie bemanningen van elk twaalf personen gevormd, die worden aangevuld met hydrografische opstapteams van zes personen. De teams zullen op roulatiebasis de twee opnemingsvaartuigen bemannen. Daarnaast wordt rekening gehouden met extra accommodatie voor opleidingen of inzet bij neventaken. De exploitatiekosten worden voor beide schepen samen geraamd op ongeveer 3,2 miljoen (f 7 miljoen) per jaar.

Tijdschema De oplevering van het eerste schip is voorzien voor het eind van 2003, het tweede schip volgt begin 2004. Tot die tijd worden Hr.Ms. Tydeman en het huidige Noordzee-opnemingsvaartuig Hr.Ms. Buyskes voor hydrografische werkzaamheden aangehouden.

Budget Het project kan binnen het beschikbare HOV-budget van 51,2 miljoen (f 112,8 miljoen) (prijspeil 2001) worden gerealiseerd. De verwerving van de initiële boord- en walreservedelen is hierbij inbegrepen.

Slotopmerking Ik ben voornemens, eventueel na overleg met u, de twee hydrografische opnemingsvaartuigen bij de KSG aan te besteden.

DE STAATSSECRETARIS VAN DEFENSIE,

H.A.L. van Hoof

Nieuws Ministerie van Defensie