Ministerie van Onderwijs, Cultuur en Wetenschappen
persbericht
Nummer:
1
Directie:
voorlichting
18-01-2002
Status:
informatie
Tweede fase havo/vwo: continuïteit en vernieuwing
Keuzemogelijkheden voor leerlingen, leraren en scholen; aanpak van
versnippering in het programma en vereenvoudiging van examenregels:
dat is het voorstel van staatssecretaris Adelmund om scholen in staat
te stellen de tweede fase havo/vwo verder te ontwikkelen. De werkdruk
voor leraren, de werklast voor leerlingen en de organiseerbaarheid
voor scholen wordt aangepakt. Dit heeft het kabinet vandaag besloten.
De onderwijsorganisaties zijn positief over de voorstellen van
staatssecretaris Adelmund.
Scholen zijn met de tweede fase begonnen in 1998 en 1999, afhankelijk
van de keuze van de scholen. De tweede fase is ingevoerd om de
aansluiting tussen bovenbouw havo/vwo (4, 5 havo en 4, 5, 6 vwo) en
het hoger onderwijs te verbeteren. In plaats van vrije pakketkeuze
kent de tweede fase vier profielen: cultuur en maatschappij, economie
en maatschappij, natuur en gezondheid, en natuur en techniek.
Onderzoek
Vanaf de start van de tweede fase is periodiek onderzoek gedaan naar
de praktijk op scholen. Uit recente rapporten blijkt dat er sprake is
van werkdruk voor leraren, werklast voor leerlingen en dat de
organiseerbaarheid van de tweede fase voor scholen kan worden
verbeterd. Volgens de inspectie zijn er verschillende oorzaken voor de
eerder geconstateerde overladenheid. De inspectie heeft onderscheid
gemaakt tussen factoren die een gevolg zijn van het invoeringsproces
en die de scholen zelf kunnen oplossen (bijvoorbeeld spreiding van
praktische opdrachten en toetsen) en factoren die buiten de
invloedssfeer van de school liggen. Het gaat daarbij bijvoorbeeld om
versnippering in het programma en de overladenheid in het totale
programma (vooral in het havo). Om hieraan tegemoet te komen stelt
Adelmund na overleg met de onderwijsorganisaties een aantal
aanpassingen in het programma voor. De uitgangspunten van de tweede
fase staan daarbij voorop: een betere voorbereiding op het hoger
onderwijs, een bredere vorming, een actuele onderwijsinhoud en nadruk
op een zelfstandige en actieve leerling. De aanpassingen waarvoor
wetswijziging nodig is, kunnen ingaan op 1 augustus 2005. Een deel van
de maatregelen kan al eerder ingaan.
Voor leerlingen die nu in de tweede fase zitten of er binnenkort aan
beginnen worden de eerder ingevoerde tijdelijke
verlichtingsmaatregelen verlengd.
Voorstellen
De huidige structuur van vier profielen blijft gehandhaafd. Elk
profiel kent vakken die voor alle leerlingen gelijk zijn, een deel dat
specifiek is voor het gekozen profiel en een vrij deel met vakken naar
keuze. In het huidige voorstel kent het profieldeel drie vakken. In
het vrije deel komt daardoor ruimte voor twee examenvakken (was één)
naar vrije keuze. Leerlingen krijgen hiermee meer keuzemogelijkheden
en de organiseerbaarheid voor scholen wordt verbeterd.
Om versnippering en overladenheid tegen te gaan, worden in het vwo de verplichte deeltalen Frans en Duits (alleen leesvaardigheid) vervangen door een keuze uit de volledige vakken in een tweede vreemde taal. In het havo wordt de verplichte deeltaal (alleen spreek- en luistervaardigheid) vervangen door een ruimere mogelijkheid om een volledige taal te kiezen. Ook de deelvakken wiskunde B, natuurkunde, scheikunde, biologie en economie worden volledige vakken. Het aantal groepen per leraar neemt af en daarmee de werkdruk.
Voor alle leerlingen in het vwo blijft het vak algemene
natuurwetenschappen verplicht. Scholen kunnen er wel voor kiezen om
dit vak voor leerlingen met het profiel natuur en gezondheid of natuur
en techniek te integreren met één of meer vakken uit deze profielen.
Geschiedenis/maatschappijleer blijft in het vwo verplicht. Ook hier
kunnen scholen ervoor kiezen dit te integreren met een vak uit de
profielen economie en maatschappij of cultuur en maatschappij. Voor
het havo is algemene natuurwetenschappen niet langer verplicht voor de
natuurprofielen en is geschiedenis/maatschappijleer niet langer
verplicht voor de profielen cultuur en maatschappij en economie en
maatschappij. In het havo moeten scherpere keuzes worden gemaakt
vanwege de duur van de tweede fase (in het havo twee jaar; in het vwo
drie jaar).
De voorschriften voor het schoolexamen worden beperkt. Dit past bij
het streven naar autonome scholen en heeft een gunstig effect op
werkbelasting van leraren. Het centraal examen blijft bestaan en het
niveau blijft gehandhaafd.
De onderwijsorganisaties zijn positief over de voorstellen waarbij de
uitgangspunten van de tweede fase voorop staan. Dat geldt ook voor
HBO-Raad en VSNU.
De recente rapporten van het Tweede Fase Adviespunt `De implementatie
van de vernieuwingen in de tweede fase van havo/vwo; eindverslag van
50 schoolbezoek' en het inspectierapport `De tweede fase een fase
verder' staan in het dossier Tweede fase (zie hieronder).
Zie ook:
dossier Tweede fase
brief aan de Tweede Kamer
bijlage: notitie Continuïteit en vernieuwing in de tweede fase
havo/vwo
18-01-2002
Ministerie van OCenW
Europaweg 4
Postbus 25000
2700 LZ Zoetermeer
T: 079 323 23 23
F: 079 323 23 20
E: info@minocw.nl