Het weer nader verklaard
Winterbalans
De winters van 1998, 2000 en 2001 hebben vrijwel geen kou opgeleverd.
Dit in tegenstelling tot 1997 toen we de ergste kou half januari al
achter de rug hadden. In veel winters begint de kou echter al in
november en duurt de winter ook in maart nog voort. Vandaar dat er
naast de gemiddelde temperatuur een methode wordt gehanteerd die ook
vorst in het voor- en naseizoen meetelt. Die mogelijkheid, die ook
geschikt is voor een tussentijdse balans, biedt het koudegetal van
Hellmann.
Zijn berekening gaat uit van het dagelijks etmaalgemiddelde van de
temperatuur. Dat is het gemiddelde over 24 uur, dat bepaald wordt uit
de 24 uurlijkse temperatuurmetingen op een dag. Alle etmaalgemiddelden
beneden het vriespunt over de periode 1 november tot en met uiterlijk
31 maart worden opgeteld, zodat uiteindelijk één (koude)getal wordt
verkregen. Daarvan wordt het minteken weggelaten. Bedraagt de
gemiddelde etmaaltemperatuur op een bepaalde dag -0,5°C en de volgende
dag -0,8°C, dan is het koudegetal over die twee dagen 1,3.
De winter krijgt op grond van het koudegetal in De Bilt aanduidingen
als streng, koud, zacht of zeer zacht. Een winter met een koudegetal
van minder dan 20 wordt zeer zacht genoemd. De winter van 1989 was met
een 1,9 de zachtste van de 20e eeuw, op twee staat 1975 (3,2) en op
drie 2000 (3,6). Een koude winter heeft een koudegetal tussen 100 en
160. In De Bilt is dat in de 20e eeuw achttien keer voorgekomen. Zes
keer lag het koudegetal tussen 160 en 300 en dan spreken we van een
zeer koude winter. Het koudst was de winter van 1963 met een
koudegetal van 345,9. De winter van 1947 staat op de tweede plaats met
342,8 en daarna volgt die van 1942 met 331,8.
In de winter van 1996 is het koudegetal opgelopen tot 150,5. Daarmee
bezet deze winter de twaalfde plaats op de lijst volgens Hellmann. De
koude winters van 1986 en 1987 haalden in De Bilt met 149,2 en 151,5
een vergelijkbare score. De winter van 1997 leverde een koudegetal op
van 131,6 en was daarmee de laatste koude winter van de 20e eeuw.
Het koudegetal in de winter van 2001 is uitgekomen op 27,7, waardoor deze winter als zacht is geclassificeerd. Sinds 1900 waren slechts 23 winters nog zachter met een lager koudegetal. Een zachte winter meten koudegetal tussen 20 en 40 komt gemiddeld eens per drie jaar voor.
Met een voorlopig koudegetal van 19,8 stelt deze winter nog weinig
voor, maar wellicht biedt februari nog wat schaatspret. Het begint er
echter al naar uit te zien dat de nieuwe winterverwachting die het
KNMI onlangs presenteerde uitkomt. (zie voor meer informatie winter
2002).
Koudegetallen in De Bilt in deze eeuw
zachtste winters
1
1989
1,9
2
1975
3,2
3
2000
3,6
4
1990
8,4
5
1910
12,8
6
1988
13,0
7
1915
16,6
8
1913
17,9
9
1930
18,4
10
1957
18,9
11
1977
19,1
Winter in het weer nader verklaard
Index het weer nader verklaard
Laatste wijziging: 9 januari 2002
Vragen en reacties:
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI