07 jan 2002
Promotie
Over God, verzoening, kruis en straf
Kunnen we nog spreken over de kruisdood van Christus als een straf
voor de zonden van de wereld? En wat moeten we verstaan onder
verzoening door voldoening (genoegdoening)? In zijn proefschrift gaat
Bert van Veluw in op de plaats die het begrip 'straf' in de nog steeds
veel bediscussieerde christelijke verzoeningsleer heeft. Hij sluit
hierbij aan bij het gedachtegoed van Anselmus van Canterbury
(1033-1109), maar gaat een stap verder. Vooral ten opzichte van het
begrip 'genoegdoening' bestaan veel misverstanden. In de verzoening
gaat het er God in de eerste plaats om recht te doen aan de
geschondenheid van de slachtoffers van deze wereld. Voor het onrecht
dat slachtoffers van deze wereld is aangedaan, neemt God als
Schepper-Koning de verantwoordelijkheid op zich, terwijl Hij zelf niet
verantwoordelijk is voor het kwaad in de wereld. God eist geen
genoegdoening voor zichzelf, maar voor het onrecht in zijn schepping.
Het is Gods eer te na, Hij kan het niet over zijn hart verkrijgen daar
niets aan te doen. Omdat genoeggedaan wordt aan het onrecht dat
slachtoffers is aangedaan, kan God zich met deze wereld verzoenen. Met
deze benadering laat Van Veluw zien hoe een brug kan worden geslagen
tussen klassieke noties van de verzoeningsleer en vragen vanuit het
moderne levensgevoel. Het begrip vergelding heeft veel meer te maken
met vergoeding van het onrecht dat slachtoffers is aangedaan, dan met
wraak en moet daarom positiever worden verstaan. Doordat slachtoffers
in het huidige strafrecht weer meer in zicht komen, wordt ook een
Anselmiaanse-juridische verzoeningsleer weer meer verstaanbaar. Op
deze wijze kan deze visie verhelderend en behulpzaam zijn voor de
huidige discussie in de kerken over verzoening. /GG
Bert van Veluw (Ermelo, 1956) studeerde godgeleerdheid aan de
Universiteit Utrecht. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek aan de
Faculteit der Godgeleerdheid en Godsdienstwetenschap van de
Rijksuniversiteit Groningen, bij de onderzoekschool van de afdeling
systematische theologie van het HTWI (Hervormd Theologisch
Wetenschappelijk Instituut).
Datum en tijd
donderdag 10 januari 2002, 16.00 uur
Promovendus
A.H. van Veluw, e-mail: ahvanveluw@hetnet.nl
Proefschrift
'De straf die ons de vrede aanbrengt': Over God, kruis, straf en de
slachtoffers van deze wereld in de christelijke verzoeningsleer
Handelseditie
Uitgeverij Boekencentrum, ISBN 9023909739, ca. 22,67.
Promotor
prof.dr. L.J. van den Brom
Faculteit
godgeleerdheid en godsdienstwetenschap
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen
Promotie