Gemeente Enkhuizen
Nieuwjaarstoespraak burgemeester Steven de Vreeze uitgesproken tijdens de nieuwjaarsbijeenkomst voor de burgerij in het Peperhuis
Enkhuizen, 7 januari 2002
Dames en heren,
Zeer onlangs kreeg ik een artikel van de heer Hart over "Het wonder
van Enkhuizen", het beschrijft de komst van de West-Friese munt , in
1602, naar Enkhuizen,....na een felle concurrentiestrijd gewonnen op
Hoorn en Alkmaar. In die jaren werden geslagen rond de 30 miljoen
zware zilveren munten voor de handel met Indië, in 39 verschillende
varianten...
Even vroeg ik mij af of er achter dit idee misschien de optie zat voor
Enkhuizen definitief de onafhankelijkheid uit te roepen, maar dat
bleek allemaal niet waar, het was slechts een opmerkelijk
geschiedkundig feit, zoals ook het jaar 1602 samenvallend met de
oprichting van de VOC...
Enkhuizen als centrum van Nederland, als centrum van de wereldhandel,
als centrum van West-Friesland...
...Enkhuizen een stad met kundige bestuurders, visionair, krachtig,
eensgezind, rijk en welvarend, met een uitstraling tot ver buiten de
grenzen in de streek...
Dames en Heren, wees gerust, deze toespraak wordt geen lange
mistroostige loflezing over de voorbije kracht en macht van Enkhuizen,
maar slechts een herinnering aan het verleden, in het bijzonder het
afgelopen jaar, met een knipoog naar het heden, het jaar waarin wij
afscheid namen van de gulden, de (rijks-)daalder... en allemaal moeten
wennen aan de "euro", hoewel in Nederland het wel héél snel gaat,...
één kan er maar de beste van de klas zijn...
Dames en heren,
Ik kan u verzekeren, althans het is mij verzekerd dat bij de gemeente
Enkhuizen alles Euro-proof is, daar passen complimenten bij, iemand
die ooit een gemeentebegroting heeft opengeslagen kan zien hoe
ingewikkeld de financiële huishouding in elkaar zit...
De gemeente heeft een zeer druk en intensief jaar achter de rug, ik
noem u een paar zaken:
* De ambtelijke interne reorganisatie werd voltooid, met plaatsing
en herhuisvesting van alle medewerkers,.... thans aan de orde de
invoering van allerlei nieuwe instrumenten op het gebied van
personeelsbeleid, financiën en automatisering,
* Tijdens de verbouwing ging de verkoop door, herbestratingen,
rioleringen, groot en klein onderhoud, een groot aantal
bouwplannen, met name in de binnenstad, maar ook op terreinen als
onderwijs, welzijn, sociale voorzieningen, horecabeleid vele
nieuwe beleidsinitiatieven,
* Teveel onderwerpen in de diverse portefeuilles om op te
noemen!!... en we zouden in deze collegeperiode tot wat reëlere
ambities komen,
* En dan natuurlijk betaald parkeren en de camping, geen vrolijke
onderwerpen, zeker niet om in Stede-Broec uit te leggen dat het
wel meevalt met die andere politieke cultuur. Het onderwerp
camping staat morgen opnieuw geagendeerd voor de raad en het
betaald parkeren zal mijns inziens een heldere uitspraak vragen
van de nieuwe raad.
Voor wat betreft de camping bereiken het college thans signalen dat er
geen meerderheid meer is (bij het juist uitbrengen van de stemmen!!!),
om morgen alsnog tot verkoop over te gaan en dat gevraagd zal gaan
worden om een extra tussenronde, via commissiebehandeling, in de
komende periode.
De argumenten die worden gehanteerd, maar ook de suggesties die worden
gewekt over de zorgvuldigheid in de procedure en de druk die op
raadsleden wordt uitgeoefend zijn naar de mening van het college
bedenkelijk.
Naar de mening van het college is dat ongewenst en naar betrokkenen,
met name de bieders buitengewoon onzorgvuldig, om de onzekerheid
langer te laten voortbestaan. Om die reden heeft het college
hedenochtend een nieuw concept-raadsbesluit geformuleerd met als
voorstel alle biedingen op dit moment af te wijzen en op zo kort
mogelijke termijn te bezien wat de consequenties zijn voor de huidige
camping, daabij valt m.i. te overwegen de camping op korte termijn
geheel te sluiten daar er anders immers vele kosten gemaakt moeten
gaan worden ten behoeve van exploitatie en om noodzakelijke
investeringen te doen, los nog van de problematiek van wegvallende
inkomsten samenhangend met de verkoop.
Dames en Heren dit is geen verkapt dreigement naar de gemeenteraad,
maar een oproep om morgen in alle zorgvuldigheid een afweging te
maken, een verantwoordelijkheid die past bij stadsbestuurders en
waarbij het mijn overtuiging is dat wanneer alle argumenten van de
afgelopen maanden pro en contra gewogen worden besluitvorming mogelijk
is. Verder uitstel zou de meningsvorming eerder vertroebelen dan
verhelderen.
Eén onderwerp vraagt mijns inziens vanavond opnieuw de aandacht. Vorig
jaar om deze tijd herdachten wij de tragische ramp te Volendam,
naast het onvoorstelbare leed in de Volendamse gemeenschap, in vele
gezinnen, maar met name bij vele gekwetste jongeren, ....de foto's in
de kranten dezer dagen spreken voor zich, vraagt deze ramp ook een
fundamentele herbezinning over de rol, taak en verantwoordelijkheid
van de overheid in onze steeds ingewikkelder wordende samenleving. Het
debat daarover mag niet verstommen.
Het is niet om tevreden te zijn over ons zelf maar in Enkhuizen hebben
wij waar nodig een aantal zaken opgepakt: in het kader van
rampenbestrijding een aantal multidisciplinaire oefeningen, de
onaangekondigde bezoeken aan horecabedrijven, een
handhavingsprogramma, een jaarlijkse evaluatie ten behoeve van de
raad, een rapportage over "veilige havens" een laatste groot werkstuk
van onze ex-brandweercommandant "ridder" Willem Bloemendaal !.
Per medio deze maand starten we met het project veilig uitgaan, in
goede samenwerking met ondernemers, Officier van Justitie, politie en
gemeente is een lange rij maatregelen voorgesteld, evaluatie moet
binnen een half jaar uitwijzen of we daarmee op de goede weg zijn. De
politie heeft extra capaciteit vrijgemaakt, een horeca-interventieteam
opgericht en m.i. goede prioriteiten gesteld bij handhaving en
sancties. Een van de zaken die strikt gaan worden aangepakt is de zgn.
"drank op straat". Ik heb hier wel eens minder tevreden gestaan! De
komst van Harry Sijm als lokaal politiechef, die zijn enthousiasme
weet over te brengen op zijn mensen en ook graag 's nachts zijn dienst
draait is daar belangrijk in !!
Dames en heren...
Tegen deze achtergrond is er een fundamentele kwestie aan de orde, in
de relatie bestuur-bestuurden...
Het kan niet zo zijn dat de burger enerzijds vraagt van de overheid
terug te treden op allerlei terreinen, om de markt zijn werk te laten
doen, regels af te schaffen etc.... en anderzijds, als het dan fout
gaat, als eerste de schuldige vinger wijst naar die overheid...
Tegelijkertijd moet die overheid zichzelf serieus nemen. Gestelde regels en normen in wetten moeten worden gehandhaafd óf afgeschaft.
Het kan niet zo zijn dat een overtreding van 5km te hard rijden
onverbiddelijk leidt tot een acceptgiro!!... maar het ontoelaatbaar
handelen in drugs uit een woonhuis in strijd met een bestemmingsplan
direct hinder en schade in woongenot opleverend aan buren, leidt tot
een, reeds jarenlange, niet meer te volgen rij rechterlijke
uitspraken, tot aan de raad van state toe!
Ook in deze mag de burger van zijn gekozen volksvertegenwoordigers een
blijvend helder standpunt verwachten.
Het zijn deze en andere fundamentele vragen die bepalen hoe in onze
steeds ingewikkelder wordende samenleving individuele (mensen-)rechten
zich verhouden tot zaken van algemeen belang, hoe de vrijheid van de
een de onvrijheid van de ander wordt, hoe de tolerantie naar geloof en
politieke overtuiging toch aan grenzen moet worden gebonden, hoezeer
dat ook tegen het rechtsgevoel kan stuiten. Een politiek debat in alle
openheid, heldere keuzes en geloof in eigen overtuiging .... Maar met
een fantastisch open oog en oor voor "de ander", is daarbij de enig
begaanbare weg....!!
In dat licht werden wij in de middag van 11 september jl. opgeschrikt
door een terroristische aanslag in het hart van Amerika,... de
gevolgen daarvan in alle uithoeken van de wereld denderen nog na. Voor
de komende generatie, is een nieuw soort "oorlog" ontstaan, naast het
bestrijden van uitwassen die hiermee samenhangen is een fundamenteel
debat noodzakelijk over de oorzaken en gevolgen.
Begrip over onbegrip, kennis en kunde over verschillende culturen, godsdiensten en tradities van volken vragen een enorme inzet en bevooroordeeld vermogen van iedereen die in een leefbare, rechtvaardige, en menswaardige wereld wil leven.
Eén heel klein stapje hebben wij gezet door een aantal gesprekken te voeren tussen het bestuur van de moskeevereniging Enkhuizen en ons college. Het gaf alle partijen, na de eerste ronde, een zeer positief gevoel, overtuigd te zijn van de noodzaak en wenselijkheid hiermee door te gaan. Wij zullen met het oog op de verkiezingen deze gesprekken verbreden tot de politieke partijen.
Graag had ik deze toespraak benut om nu de heer Veenstra van de
Berkenlaan in het zonnetje te zetten, hij liep met zijn vrouw te
wandelen bij de Compagniesbrug de zondag voor Kerst toen hij tot zijn
ontzetting een 75 jarige vrouw op de gladde brug zag uitglijden en
langs de onderste balk bijna te water zag gaan, met een sprint was hij
er op tijd bij, volgens omstanders was het onvoorstelbaar hoe hij haar
aan "de vingertoppen" heeft weten te redden. Hij vertelde mij
vanmiddag aan de telefoon niet een man te zijn voor grote
gezelschappen, namens u allen zal ik hem binnenkort bedanken voor zijn
heldendaad, of zoals hij zelf zei de gewoonste zaak van de wereld,
iemand hulp geven die dat nodig heeft!!
Bij een toespraak als deze hoort niet alleen een bescheiden terugblik
maar met name een vooruitblik. In de traditie van de Enkhuizer
jaarwisselingen is het thans aan mij de eer om dit jaar namens het
stadsbestuur in te luiden, een jaar dat ons tegemoet lacht als een
jaar waarin
1. de Enkhuizer bevolking zich op 6 maart mag gaan uitspreken over
een nieuwe gemeenteraad, daarmee komen er ook nieuwe verhoudingen
tussen raad en college, als gevolg van een wetswijziging (meer
lijkend op de wijze waarop regering en parlement ten opzichte van
elkaar functioneren),.... wethouders zijn in de toekomst geen
raadslid meer en mogen ook gerekruteerd worden van buiten de
raad,... de burgemeester heeft als voorzitter van raad en college
ervoor zorg te dragen dat het nieuwe systeem vorm krijgt,.... ik
vraag me nog wel af of de spagaat -waarin ik kom te verkeren- geen
onmogelijke zal blijken te zijn,.... ik vraag me ook af of de
uiteindelijke bedoeling "een helderder verdeling van
verantwoordelijkheden" gerealiseerd zal worden; te vaak hoor ik de
politiek moet weer leuk worden voor de mensen; politiek zal nooit
leuk worden, het hangt in hoge mate samen met het tijdsbeeld dat
politiek wat verder van mensen lijkt af te staan, het is de taak
en verantwoordelijkheid van stadsbestuurders om helder
verantwoording af te leggen over de keuzes die zij maken. Mensen
zijn wel degelijk betrokken bij de politiek en de politiek bij de
mensen. Dat het animo minder is om vier jaar raadslid, binnen
dezelfde fractie, te zijn is een heel ander probleem... Wij zullen
het komend jaar aan deze wetswijziging veel tijd aan gaan
besteden. In de Enkhuizer verhoudingen, zeker zoals thans in de
situatie met een minderheidscollege is het dringend noodzakelijk
dat er over de hoofdlijnen van beleid overeenstemming is tussen
raad en college. Het kan niet zo zijn dat onderwerpen als betaald
parkeren, de verkoop van de camping en het initiatief te komen tot
een dijktheater ineens niet meer kunnen rekenen op een
raadsmeerderheid. Daarbij mag de raad rekenen op een dagelijks
bestuur dat helder en inzichtelijk de besluitvorming voorbereidt,
maar het dagelijks bestuur mag en moet kunnen rekenen op een raad
die keuzes durft te maken, hoe moeilijk en controversieel ook.
2. 2002, wordt een jaar waarin wij de 400 jarige VOC gaan herdenken
met een groots programma, de toenmalige wethouder Thea Dekker is
erin geslaagd een zeer ambitieus programma in de steigers te
zetten, met alle (misschien zelfs een beetje meer) daarvoor
benodigde gelden, (alsof de munt nog te Enkhuizen stond!)... U
zult allen vele malen het komend jaar het VOC-activiteiten aan de
lijven ondervinden. Het feit dat wij vanavond in dit Peperhuis
elkaar al het goed toewensen is natuurlijk niet toevallig...
3. 2002, een jaar waarin Willem-Alexander en Maxima in het huwelijk
treden. Ook namens Enkhuizen zullen 50 stadgenoten aanwezig zijn
in de ARENA,.... met enige aarzeling heeft de raad ingestemd met
het voornemen van het college om de kosten daarvoor te dragen,...
gezien het grote enthousiasme van een aantal mensen die ik sprak
is het een goede beslissing geweest.... en die anderhalve
republikein in Enkhuizen moet zich maar bedenken dat het de
Enkhuizer stadsbestuurders!! zijn geweest die op 21 mei 1572 als
eerste Hollandse stad de weg vrijmaakte voor de Prins van Oranje
door de Spanjaarden uit het stadhuis te zetten... we hebben nog
geprobeerd dat verhaal tijdig in een mooi boekje uit te geven en
het eerste exemplaar aan te bieden aan het bruispaar (....want
dankzij Enkhuizen wordt Maxima dus koningin, het is maar dat U het
weet en nooit vergeet),... bescheiden als wij zijn of misschien
wel te ambitieus om alle plannen waar te maken is het niet gelukt
en misschien maar beter ook...
4. 2002 wordt een jaar ook waar de plannen rondom de gemeentelijke
herindeling definitief vorm moeten gaan krijgen, het blijft
curieus de positie waarin wij zijn komen te verkeren, (....dus ik
probeer het nog een keer:
+ passend bij de historie en ambitie van onze stad heeft de
raad aanvankelijk gekozen voor de optie versterkt
zelfstandig, een gemeente van rond de 25.000 inwoners,
+ het is duidelijk dat de daarvoor benodigde grond en inwoners
slechts door middel van aanzienlijke grenscorrecties met onze
buurgemeenten kon worden gerealiseerd, met deze "claim"
hebben wij ons -te begrijpen- niet echt populair gemaakt bij
de buren!!
+ om niet op voorhand in isolement te geraken hebben wij loyaal
meegewerkt aan onderzoeken om te komen tot clustering, de zgn
VESD-gemeente,
+ op in onze ogen weinig overtuigende argumenten hebben de
VSD-gemeenten besloten samen verder te gaan (het argument van
de lastendruk is onjuist en het gegeven van de andere
bestuurlijke cultuur kan natuurlijk nooit een argument
opleveren om Enkhuizen alleen achter te laten)
+ toen wij een jaar gelden gedeputeerde Meijdam met dit gegeven
confronteerde heeft hij ons vertrouwelijk aangegeven de optie
versterkt zelfstandig te willen verdedigen (via aanzienlijke
grenscorrecties Enkhuizen op een schaal van rond de 25.000)
+ de heer Meijdam kwam vervolgens met een geïsoleerd Enkhuizen
waarbij de versterking moest worden gezocht in eerste
instantie via Kooizand en later via woningbouw aan het
Westeinde
+ In de definitieve voorstellen die deze week door GS naar
buiten worden gebracht blijft de Westeindoptie uitgangspunt;
ons inziens een doodlopende weg naar Stede-Broec, immers met
de vrijkomende gronden van Seminis, (grenzend aan de
Zeemangronden te Stede-Broec...) en als in de verre toekomst
het gehele Westeinde bebouwd zou kunnen worden (we praten dan
over max. 80 ha dus maximaal 2000 woningen daarmee rond de
3000 inwoners....), wordt zeer belangrijke werkgelegenheid
verkwanseld en het streekplan op z'n kop gezet, om onwillige
gemeenten van dienst te zijn...
+ De gemeenteraad van Enkhuizen heeft vervolgens bijna
eenstemmig... (afwegend tussen het wenselijke en het
haalbare) gekozen om alsnog op reële argumenten een
clustervorming met onze buurgemeenten te heroverwegen, zelfs
het gesprek daarover heeft Meijdam niet willen initiëren, hij
kwam niet verder dan een volksraadpleging,
+ Dat kan en mag niet gebeuren, het is onbegrijpelijk dat deze
provinciaal bestuurder met dit verhaal blijft komen, volgens
mij hoopt hij diep in zijn hart dat anderen zijn dilemma
oplossen, wij zullen daartoe een krachtig beroep doen op de
provinciale staten en later -indien nodig de Tweede Kamer- om
Enkhuizen niet alleen geïsoleerd achter te laten.....)
Enkhuizen dreigt in deze optie geïsoleerd achter te blijven.
Wat mij in deze discussie buitengewoon teleurstelt....
+ is de onvoorstelbare bestuurlijke kortzichtigheid van onze
buurgemeenten, dat een bestuurlijke reorganisatie mogelijk in
West-Friesland mogelijk is waarbij Enkhuizen aan Zn lot wordt
overgelaten, slechts Venhuizen heeft even de moed gehad een
ander geluid te laten horen, maar Stede Broek hoefde maar met
het afblazen van een fietswedstrijd te dreigen of ook dat was
verleden tijd,
+ dat men blijft roepen dat samenvoeging met Enkhuizen leidt
tot aanzienlijk hogere woonlasten, terwijl dat gewoon niet
waar is,
+ idem dat het argument van de wat afwijkende politieke cultuur
een reden is om niet tot fusie over te gaan, ik kan me niet
voorstellen dat een "Sterker alleen maar positief is over de
aldaar bestaande politieke cultuur, zoals ik ook hier wel
eens (heel soms...) iets te verbeteren vind...
+ de kortzichtigheid waarmee men in Haarlem blijft roepen dat
Enkhuizen wel degelijk op eigen grondgebied kan doorgroeien
tot 25.000 inwoners, door eerst Kooizand in discussie te
brengen en vervolgens 600 arbeidsplaatsen te verkwanselen op
max. 80 ha (Westeinde), die in een theoretisch geval over 10
á 15 jaar 3000 inwoners opleveren,
+ wat ik ook betreur is, de halsstarrigheid waarmee men blijft
roepen dat we dit zouden hebben gewild, dat is niet zo, en
zelfs als!! we dat zouden hebben geroepen hadden anderen
moeten roepen, geacht Enkhuizen dat is niet reëel binnen de
nieuwe verhoudingen,
+ dat de bestuurlijke verhoudingen tussen de betreffende
gemeenten verder verstoord raken, en daarmee bijna een nieuw
argument lijken/hopen op te leveren om niet tot fusie over te
hoeven gaan...
Wij hebben de afgelopen weken pogingen gedaan en zullen dat
blijven doen om los van dit heikele onderwerp over al dat andere
dat ons bindt in West-Friesland in ieder geval in een normaal
gesprek te blijven...
Mijns inziens is bestuurlijke reorganisatie ook geen onderwerp
waar de betreffende gemeenten het laatste woord in moeten hebben.
Zeker niet wanneer gemeenten zich teveel laten leiden door te
begrijpen, maar wat kortzichtige, eigen belangen.
Dames en heren,
Vorig jaar begonnen we aan een nieuwe eeuw, met de aanslag op 11
september is duidelijk dat een nieuw tijdperk is aangebroken.
Op onze overvolle aarde worden mensen bang en onzeker wanneer aan
alle kanten het leven wordt bedreigd. Maar citerend uit de
kerstboodschap van koningin Beatrix zeg ik:
"Het gevoel van onzekerheid heeft ons er ook van doordrongen dat de wereld er niet op vooruit zal gaan wanneer wij mensen met de rug naar elkaar blijven staan; uiteindelijk zijn wij op elkaar aangewezen. Saamhorigheid geeft de kracht om wanhoop te boven te komen en weerstand te bieden tegen het kwade.."
Met enige relativering zou ik deze houding ook ons zelf willen toewensen wanneer wij in contacten privé, met onze buren, op straat in onze prachtige stad, in het overleg tussen stadsbestuur en ondernemers, met onze buurgemeenten, in West-Friesland, zaken delen die rond politiek en samenleven aan de orde zijn...
Ik wens U allen daarbij, veel zegen, saamhorigheid en goeds toe, maar
met name veel gezondheid in 2002!!