Het weer nader verklaard
Strenge vorst: kou in januari
Vrijdagochtend vroor het op een aantal plaatsen streng: weerstation
Hupsel meldde met -11,4 graden de laagste temperatuur. Het winterweer
met vorst houdt de komende dagen aan, zodat het ijs verder kan
aangroeien. (zie voor meer informatie winter 2002)
Met een gemiddelde temperatuur in de Bilt van 2,2°C is januari gewoonlijk de koudste maand van het jaar, "het putteke van de winter" volgens onze zuiderburen. In deze eeuw was deze maand zestien keer zeer koud met een gemiddelde temperatuur onder nul, het laatst in 1997 (-1,2°C) dankzij een koudegolf in het begin van die maand. Ook in 1996 was deze maand met een gemiddelde temperatuur van -0,1°C een koude en dat was de eerste januari sinds 1987 met een negatief gemiddelde. De koudste januari van de eeuw maakten we in 1940 mee toen het KNMI een gemiddelde van -5,5°C berekende. Ook in 1942 (-5,1°C) en 1963 (-5,3°C) lag de januari-temperatuur gemiddeld onder -5°C.
In de vorige eeuw was januari enkele malen nog kouder: januari 1823 is
met gemiddeld -7,0°C de koudste maand sinds het begin van de metingen
in 1706. Op veel plaatsen kwam de temperatuur toen vier dagen
achtereen niet hoger dan -12°C en 's nachts vroor het meer dan 20°C.
Op 23 en 24 januari 1823 noteerde het KNMI gemiddeld over 24 uur -18,6
en -18,5°C. Op 5 januari 1979 benaderde het weerstation in Eelde die
records met een etmaalgemiddelde van -17,0°C.
De Bilt noteerde de laagste etmaaltemperatuur van deze eeuw op 26 en
27 januari 1942: op beide dagen -14,4°C. Op 26 januari 1942 kwam de
temperatuur daar overdag niet hoger dan -11,2°C. Dat eeuwrecord werd
op 14 januari 1987 benaderd toen het KNMI een maximum van -10,6°C
registreerde. Door de harde wind was dat voor het gevoel de koudste
dag van de eeuw.
De laagste wintertemperaturen worden gemeten onder een heldere hemel
als de wind wegvalt en er bovendien sneeuw ligt. Onder zulke
omstandigheden daalde de temperatuur op 27 januari 1942 in Winterswijk
tot -27,4°C, de laagste temperatuur van de eeuw in ons land. Emmeloord
zag de thermometer op 5 januari 1979 tot -24,4°C dalen en op 13
januari 1968 had Dedemsvaart een minimumtemperatuur van -24,0°C.
Ook in januari 1997 zijn uitzonderlijk lage temperaturen gemeten. Zo
daalde de temperatuur op de vliegbasis Twenthe vorig jaar op 2 januari
tot -20,3 graden. De kou concentreerde zich op de eerste helft van de
maand en de eerste tien dagen waren in De Bilt met gemiddeld -7,2°C in
deze eeuw niet eerder zo koud. Dankzij deze vroege koudegolf, die met
kerst was begonnen, kon op 4 januari 1997 de vijftiende Elfstedentocht
worden verreden.
Januari in het weer nader verklaard
Index het weer nader verklaard
Laatste wijziging: 4 januari 2002
Vragen en reacties:
Harry Geurts, PR & Voorlichting KNMI
Copyright © KNMI