Censuur in de hersenen
3 januari 2002
Amsterdamse hersenonderzoekers hebben in de hippocampus een dubbel controlesysteem waargenomen. Dit dubbele controlesysteem draagt bij aan het geheugen en zorgt ervoor dat de hersenen niet op 'tilt' slaan zoals tijdens een epilepsieaanval.
De neurobiologen, afkomstig van de Universiteit van Amsterdam en gefinancierd door NWO, deden hun waarnemingen aan de hippocampus van ratten. De hippocampus speelt waarschijnlijk een belangrijke rol in de omzetting van het kortetermijngeheugen naar het langetermijngeheugen.
De hippocampus bevat twee soorten hersencellen: piramidecellen en interneuronen. Piramidecellen zijn de belangrijkste cellen in de hippocampus. Zij verwerken binnenkomende informatie en geven signalen door naar piramidecellen in andere hersengebieden. De interneuronen kunnen de activiteit van de piramidecellen remmen.
De onderzoekers bestudeerden de elektrische signalen waarmee de zenuwcellen communiceren. De interneuronen blijken de piramidecellen op twee manieren te remmen. Sommige interneuronen ontvangen dezelfde signalen als de piramidecellen. Dat geeft de interneuronen de mogelijkheid te bepalen welke informatie de piramidecellen ontvangen. Dit is dus een soort controle vooraf. Andere interneuronen kunnen de piramidecellen pas remmen als deze opnieuw signalen willen afgeven. Zij controleren de activiteit van de piramidecellen achteraf.
Een voordeel van het dubbele controlemechanisme is dat de hersenen wel steeds op scherp staan, maar niet overbelast raken. Dat niet overbelast raken belangrijk is, blijkt bijvoorbeeld bij epilepsie. Bij een epilepsieaanval raken de hersenen, inclusief de hippocampus, ontregeld en vuren alle piramidecellen tegelijk signalen af. De hersenen raken overbelast en kunnen niet meer adequaat reageren op stimuli van buitenaf. De patiënt verliest dan het bewustzijn.
Er zijn aanwijzingen dat bij epilepsiepatiënten de interneuronen zijn ontregeld, waardoor de piramidecellen minder afgeremd worden. Toekomstig onderzoek moet uitwijzen welke van de twee soorten interneuronen is ontregeld.
Nadere informatie bij
* drs. Corette Wierenga (UvA, Swammerdam Institute for Life Sciences, sectie Neurobiologie, vanaf 15 februari werkzaam aan Brandeis University, Waltham (MA), VS)
* tel. 020 5257632 (werk) of 020 6279261 (privé)
* fax 020 5257709
* e-mail