CDA TWEEDE KAMERFRACTIE
CDA: duidelijkheid garanties veiligheidsmacht nodig
De CDA-fractie in de Tweede Kamer heeft in de eerste termijn van het
debat over de Nederlandse deelname aan de International Security
Assistance Force in Afghanistan de nodige vragen gesteld over de
garanties die het optreden van de Nederlandse troepen moeten
waarborgen. Het CDA vindt dat er meer duidelijkheid moet komen over de
opvolging van het Verenigd Koninkrijk als 'lead nation' na drie
maanden. Wanneer dat Duitsland zou zijn dan zijn daar de nodige
vraagtekens bij te plaatsen. Ook het waarborgen van voldoende
luchtsteun is voor het CDA een hard punt. Dat de regering 'meent' dat
er voldoende steun van de VS zal zijn voor de exit-strategie is voor
de CDA-fractie onvoldoende.
Maxime Verhagen: 'We nemen als parlement een belangrijke
verantwoordelijkheid om meer dan 200 Nederlandse militairen op deze
gevaarlijke missie te sturen. We moeten dan ook al het mogelijke doen
om zoveel mogelijk zekerheden in te bouwen. Wat er gebeurt als het
Verenigd Koninkrijk vertrekt of als de VS de operatie Enduring Freedom
beëindigt is nu nog te onduidelijk. In het debat van vandaag moet wat
het CDA betreft meer helderheid ontstaan.'
De volledige tekst van de eerste termijn van de CDA-fractie treft u
hieronder aan:
Veel sneller dan we bij de start van de operatie Enduring Freedom
tegen de militaire installaties van de Taliban en tegen de
trainingskampen van Al-Qaeda op 7 oktober jl. hadden kunnen vermoeden
spreken we vandaag over de Nederlandse deelname aan een militaire
veiligheidsoperatie die het mogelijk moet maken dat de nieuwe
interim-regering zich in Kaboel kan vestigen en in veiligheid met haar
werkzaamheden kan beginnen, die voorwaarden moet scheppen voor de
stabilisering van de situatie in Afghanistan, perspectief kan bieden
voor een betere toekomst aan de inwoners van Afghanistan en zodoende
bijdraagt aan het creëren van een situatie waarin Afghanistan niet
langer uitvalsbasis zal zijn voor terroristische organisaties.
De komst van een veiligheidsmacht op dit moment hoort naar de mening
van de CDA fractie bij de strijd tegen het terrorisme waar we ons na
11 september aan hebben gecommitteerd. Meteen na onze steun aan de
strijd tegen het Bin-Laden netwerk en het Talibanregime heeft de CDA
fractie ook duidelijk gemaakt dat we Afghanistan niet aan haar lot
mochten overlaten als de terroristische netwerken zouden zijn
opgerold. Om zeker te stellen dat het door burgeroorlogen verwoeste
Afghanistan weer kan worden opgebouwd, er perspectief komt voor de
100- duizenden vluchtelingen en ontheemden, voor de vrouwen van
Afghanistan maar ook om zeker te stellen dat Afghanistan ook in de
toekomst geen uitvalsbasis meer zal gaan vormen voor het terrorisme.
Dat is ook de reden waarom we ons in het overleg op 12 december
positief hebben uitgelaten over het voornemen van de regering
deelneming aan de veiligheidsmacht te onderzoeken. We hebben toen ook
duidelijk gesteld dat het sturen van een veiligheidsmacht een zeer
risicovolle militaire operatie is, waarvoor ons inziens het
noodzakelijk was en is dat die zou kunnen plaatsvinden op basis van
een hoofdstuk 7 mandaat van de veiligheidsraad. Weliswaar kan het
akkoord van Bonn een keerpunt betekenen voor Afghanistan en zijn de
mogelijkheden en vooruitzichten voor een duurzame verbetering van de
situatie in Afghanistan dusdanig dat we dit momentum niet mogen
voorbij laten gaan, dat laat onverlet dat de risico's overduidelijk
zijn.
Niet alleen resterende Taliban-eenheden en Al-Qaeda cellen kunnen een
bedreiging vormen voor de veiligheid van de interim-regering en dus
voor de veiligheidsmacht, ook zijn er verschillende krijgsheren die
qua staat van dienst en uitlatingen wel degelijk een bedreiging kunnen
vormen. Deze krijgsheren stellen nu weliswaar dat ze zich niet met
geweld zullen verzetten tegen de komst van de interim-regering, daar
voetsstoots van uitgaan zou ons inziens naïef zijn. Dat vraagt om
maximale mogelijkheden om zo nodig geweld te gebruiken, niet alleen
ter zelfverdediging maar ook om het doel van de missie -het bij staan
van de interim-regering bij het scheppen van een veilige omgeving in
Kaboel en omstreken - te kunnen realiseren. Dat vraagt om zeer forse
bewapening en een geweldsinstructie, Rules of engagement, die
eveneens zeer robuust zijn. Voldoende mensen, voldoende wapens en
voldoende mogelijkheid ze te kunnen gebruiken. De CDA fractie is dan
ook positief over het realiseren van een mandaat op basis van
hoofdstuk VII dat het mogelijk maakt dat de veiligheidsmacht desnoods
met militair geweld kan optreden om de veiligheid in Kaboel te
handhaven. De CDA fractie is eveneens positief over het feit dat de
lead nation - het Verenigd Koninkrijk - lid is van de veiligheidsraad
en een forse militaire macht is, wat de geloofwaardigheid van de
missie ten goede komt. Het mandaat zal niet veranderen, dat gebeurt
wel met de lead-nation. De Britten zullen dit voor drie maanden doen.
Zijn er al gedachten over wie het commando van het Verenigd Koninkrijk
zal gaan overnemen voor de daaropvolgende drie maanden? De voorziene
duur van de operatie is per slot van rekening zes maanden. Wat de CDA
fractie betreft zou de lead nation ook na het vertrek van de Britten
een lid van de veiligheidsraad moeten zijn.
De reden dat de CDA fractie reeds vorige week aangaf zeer zwaar te
hechten aan een hoofdstuk VII operatie onder leiding van een
grootmacht/lid veiligheidsraad heeft natuurlijk alles te maken met de
haalbaarheid. Oftewel kun je het doel realiseren met de middelen en
mogelijkheden die ingezet kunnen worden. Zijn doel middelen en taken
met elkaar in overeenstemming? Formeel is het doel van de operatie de
Afghaanse interim-regering te assisteren in het scheppen en handhaven
van de veiligheid in Kaboel en omstreken.
Feitelijk moet de operatie het mogelijk maken - zo blijkt ook uit de
brief van de regering - dat de nieuwe interim-regering zich in Kaboel
kan vestigen en in veiligheid met haar werkzaamheden kan beginnen en
dus de veiligheid in Kaboel handhaven, moet de operatie voorwaarden
scheppen voor de stabilisering van de situatie in Afghanistan,
perspectief bieden voor een betere toekomst aan de inwoners van
Afghanistan en zodoende bijdragen aan het creëren van een situatie
waarin Afghanistan niet langer uitvalsbasis zal zijn voor
terroristische organisaties. Als we kijken naar de taken die de Force
Commander heeft vastgesteld en de beperkingen die hij zich heeft
gesteld komt toch de vraag op hoe het doel van de veiligheidsmacht
zich verhoudt met de beperking die is gesteld aan de taken. Geen
persoonsbeveiliging Afghaanse en internationale VIPS of scheiden van
strijdende partijen, niet zorg dragen voor openbare orde in het
operatiegebied. Het is naar onze mening goed om vooraf duidelijk te
maken wat men nadrukkelijk niet tot de taak van de veiligheidsmacht
rekent. Dan schep je geen valse verwachtingen die je niet kunt of wilt
waarmaken, maar bij een aantal beperkingen komt bij mij de vraag op of
je dan ook niet het realiseren van het doel in gevaar brengt.
Hoe kun je bijvoorbeeld zeker stellen dat de interim-regering in
veiligheid haar werkzaamheden kan beginnen als je persoonsbeveiliging
van Afghaanse VIPS - en dat zijn toch de leden van de interim-regering
- niet tot je taak rekent?
Hoe kan je het doel van de operatie realiseren als bepaalde partijen
de interim-regering aanvallen als je strijdende partijen niet mag
scheiden? Hoe kan het doel worden gerealiseerd als Kaboel niet wordt
gedemilitariseerd? In de brief staat: strijders van verschillende
facties van NA moeten zich terugtrekken uit Kabul. Er is weliswaar de
toezegging van de betrokken partijen in Bonn hierover, maar in Kaboel
en omgeving bevinden zich een groot aantal strijders van verschillende
facties van de Noordelijke Alliantie. De belangrijkste krijgsheren
Fahim Kahn, Bismullah Kahn en Sayyaf hebben de stad in gebieden van
invloed verdeeld. In en om de stad wedijveren zij (vooralsnog redelijk
geweldloos) om de macht en de verdeling van de (politieke) buit, zo
kunnen we in de brief van de regering lezen. De vraag is dus gaan ze
Kaboel ook daadwerkelijk uit, althans militair, en als de
veiligheidsmacht de interim-regering moet assisteren in het scheppen
en handhaven van de veiligheid in Kaboel en omstreken wat betekent dit
dan? Beschikt interim regering over een eigen leger om een
demilitarisatie af te dwingen? Of is dit taak van Veiligheidsmacht.
V-macht mag strijdende partijen niet scheiden maar wel de stad
uitjagen?
In resolutie: provide assistence to help the Afghan Interim Authority
in the establishment and training of new Afghan security and armed
forces. Ned. legt dit beperkter uit (als: de interim regering
adviseren over de toekomstige opbouw van een Afghaanse krijgsmacht).
Komt niet overeen.
Is het leger en politie?
Waar wordt dit leger opgebouwd? Hoe verhoudt zich dat tot
demilitariseren van Kabul?
Is het vereiste militaire vermogen gelet op de risico's inderdaad in
overeenstemming met de beschikbare middelen? Nu 3000 militairen,
waarvan een deel ondersteunend eerder was sprake van 5000. Is de
beperking gelegen in de aanvaardbaarheid voor de Afghanen of in de
vraag op welke wijze de veiligheidsmacht op geloofwaardige en
verantwoorde wijze haar taken kan uitvoeren? We praten over robuuste
bewapening, maar de omvang van het geheel behoort ook tot de
robuustheid. Als de krijgsheren van de noordelijke alliantie niet meer
accepteren is dat temeer reden om deze vraag te stellen.
Gelet op het mandaat gaat de regering uit van een robuuste geweldsinstructie? Ook wij gaan daarvan uit, maar dat wil dan ook zeggen dat dit ook zo moet zijn. Gelet op het feit dat de troepenleverende landen betrokken zijn bij de algemene politiek-militaire beleidsbepaling van de veiligheidsmacht en de informatie-uitwisseling en via nationale vertegenwoordigers in het operationele hoofdkwartier betrokken zijn bij de militaire commandovoering gaan wij ervan uit dat de regering hier ook voor zal zorgdragen. Dat is ons inziens absoluut noodzakelijk. Zal de bewapening overeenkomen met een robuuste geweldsinstructie?
De Bevelsstructuur lijkt heel helder geen dubbele sleutels, de Force
Commander is de Britse commandant en zo stelt de regering de
bevoegdheid van het US Central Command om te voorkomen dat de
activiteiten van de veiligheidsmissie en die van de militaire operatie
tegen het terrorisme Enduring Freedom met elkaar in conflict komen.
Lijkt helder en simpel. Toch heeft de CDA fractie enige vragen. De
F16's
Worden ingezet voor close air support voor veiligheidsmacht (taak),
maar toegevoegd aan Amerikaanse Enduring Freedom (EF) luchteenheden
(commando CENTCOM, stationering, onderhoud, etc.). Wat betekent dit in
de praktijk? Voeren
F 16's alleen veiligheidsmachttaken uit of worden zij ook ingezet voor
EF bombardementen (nu geen bombardementen maar wat als strijd weer
oplaait)? Wat ons betreft houdt deelname aan EF ook deelname in en
niet alleen aanwezigheid ten behoeve van de veiligheidsmacht? Worden
de Amerikaanse luchteenheden ook ingezet voor close air support? Wat
heeft prioriteit: bombardementen EF of close air support? CENTCOM is
in praktijk hoogste commando. Wat betekent dat Als de Britse Force
Commander luchtsteun vraagt ten behoeve van veiligheidsmacht komt die
dan of komt die er dan in overleg en pas na toestemming van de
Amerikaanse Commandant? De risico's zijn aanzienlijk zo stelt de
regering terecht in de brief, dat betekent dan ook dat daar geen
onduidelijkheid over moet zijn. Luchtsteun moet gegeven worden indien
de Britse commandant dat vraagt ten behoeve van de veiligheidsmacht.
Zijn de afspraken dusdanig helder dat dit ook geldt bij een andere
lead nation dan de Britten. Overigens vindt mijn fractie het terecht
dat ook Nederlandse F-16 worden ingezet, je kunt moeilijk van de
Amerikanen verwachten dat ze luchteenheden in zetten ten behoeve van
luchtsteun als we daar zelf niet bereid toe zouden zijn en alleen maar
fotoverkenners zouden willen leveren. Is de Amerikaanse ondersteuning
gegarandeerd ook als Enduring Freedom ten einde komt voordat de
veiligheidsmissie is afgelopen.
Als we naar de risico-analyse kijken en naar de nadere factoren die
van invloed kunnen zijn op de veiligheid van de veiligheidsmacht dan
is een goede exit strategie of extractie absoluut noodzakelijk. De
regering schrijft dat daartoe nog een afzonderlijk plan voor
ontwikkeld zal worden. Overduidelijk is dat voor de uitvoering van een
extractieplan de bijstand van de Amerikanen noodzakelijk zal zijn. Ik
moet zeggen dat de CDA fractie niet tevreden is met de passage die
daarover in de brief is opgenomen. Close air support is niet hetzelfde
als een exit strategie! Hoe haal je je manschappen van de grond als
het mis gaat? Apaches inzetten? Ter ondersteuning van de
transporthelicopters? De regering meent dat de Amerikaanse bijstand is
verzekerd. Dat woordje meent zit ons dwars. Daar moet vandaag
helderheid over komen.
Ten slotte nog een paar vragen en opmerkingen
1. Wat wordt de specifieke taak van de Nederlandse militairen?
2. Waar wordt de luchtmobiele brigade gestationeerd? In Kabul zelf of
daarbuiten?
3. Hoe is de veiligheidsmacht samengesteld?
Ned. levert 200 man luchtmobiel en zes f 16's. Wat leveren andere
landen?
4. Veiligheidsmacht in Kabul en omstreken. Wat zijn die omstreken?
5. Is er een reden waarom de Britten drie maanden blijven? Waarom
blijft Ned. 6 maanden? Is er over gedacht om net als de Britten de
deelname te beperken tot drie maanden?
Er zal een tussenbalans opgemaakt worden na drie maanden Voor ons
geldt daarbij dat ten aanzien van de opvolging dezelfde uitgangspunten
behoren gehanteerd te worden als bij de huidige uitzending. Dus lead
nation afspraken etc.
Kortom de opzet is goed maar we moeten het beste willen en het
onderste uit de kan halen we nemen hier per slot van rekening wel de
verantwoordelijkheid voor 200 Nederlandse mannen en vrouwen
22 dec 01 12:48