Aan de voorzitter van de Tweede Kamer der Staten-Generaal
Onderdeel: Sector Privaatrecht
10 december 2001
Ons kenmerk: 5137671/01/6
Amendement-Swildens-Rozendaal c.s. bij wetsvoorstel Koop onroerende
zaken (kamerstukken 23 095)
Op 26 november j.l. vond een wetgevingsoverleg plaats met de vaste
Commissie voor Justitie van de Tweede Kamer over het wetsvoorstel
houdende aanvulling van titel 7.1 (Koop en ruil) van het nieuwe
Burgerlijk Wetboek met bepalingen inzake de koop van onroerende zaken
alsmede vaststelling en invoering van titel 7.12 (Aanneming van werk)
(kamerstukken 23 095). Het wetsvoorstel beoogt de positie van de
consument die een woning koopt te beschermen door onder meer te
voorzien in een bedenktijd van drie werkdagen waarin hij alsnog de
koop ongedaan kan maken. De bedenktijd is bedoeld als een middel om
deskundigenraadpleging mogelijk te maken en om onder een eventueel
overhaast gesloten koop uit te komen.
Bij dit wetgevingsoverleg is door de leden Swildens-Rozendaal, Van
Wijmen en Van Walsem een amendement ingediend dat ertoe strekt om de
in het wetsvoorstel opgenomen bedenktijd voor de consument die een
woning koopt te vervangen door verplichte inschakeling van de notaris
in de voorfase, namelijk reeds bij de koop. Tegen dit amendement heb
ik zwaarwegende bezwaren. Het amendement leidt tot verhoging van de
kosten van de consument en verstoort het evenwicht in posities van de
bij de koop betrokken partijen. Tijdens het overleg heb ik al
aangegeven dat ik mij bij handhaving genoodzaakt zie het amendement en
de gevolgen die aanneming ervan voor het wetsvoorstel zal hebben, in
het kabinet te bespreken. Ik hecht eraan u hierbij het standpunt van
het kabinet en de overwegingen voor dit standpunt te berichten.
Het wetsvoorstel zoals het thans luidt, verbetert de bescherming van
de consument zonder dat daaraan het bezwaar kleeft van een exclusieve
positie van een beroepsgroep, in dit geval het notariaat. Behalve door
middel van de bedenktijd wordt deze verbetering van de bescherming van
de consument ook gestalte gegeven door de koop inschrijfbaar te maken
in de openbare registers voor registergoederen en door de
vooruitbetaling van de koopsom te beperken. Ook de consument die een
aannemer opdracht geeft tot de bouw van een woning wordt door het
wetsvoorstel beschermd (bedenktijd, beperking vooruitbetaling,
inhouding van 5% van de aanneemsom op de laatste termijn gedurende
drie maanden na oplevering).
Tijdens het wetgevingsoverleg heb ik de bedenktijd het meest passende
beschermingsmiddel genoemd en mij verzet tegen een exclusieve rol van
de notaris bij de koopovereenkomst. Naar mijn mening doet de
bedenktijd die in het wetsvoorstel is opgenomen recht aan de eigen
verantwoordelijkheid van de consument en beperkt zij het marktproces
niet verder dan nodig is. Hier komt nog bij dat een bedenktijd als
middel tot bescherming van de consument niet ongebruikelijk is: op
basis van Europese richtlijnen bevat de wet bedenktijden voor de
consument in geval van colportage, koop van timeshares en koop- en
dienstverleningsovereenkomsten op afstand.
In het kader van de voorbereiding van het wetsvoorstel heeft
uitgebreid overleg plaatsgevonden, niet het minst ook met de
vereniging Eigen Huis, de Consumentenbond, de NVM en andere betrokken
organisaties. Deze zijn, met uitzondering van de KNB, onverminderd
voorstander van de bedenktijd.
De indieners van het amendement hebben aangegeven dat zij ervan
uitgaan dat, in het geval van verplichte notariele tussenkomst bij de
koop, de notariskosten niet zullen stijgen. Mevrouw Swildens heeft in
dit verband gezegd: .dat (d.w.z. notariele tussenkomst bij de koop)
mag niet leiden tot een kostenverhoging voor de koper.. De heer Van
Wijmen heeft opgemerkt: .Wel wil mijn fractie in de wet of anderszins
de garantie dat er geen kostenverhogingen optreden. Daar wil ik een
dikke streep onder zetten.. De heer Van Walsem heeft gezegd: .Op het
gebied van de kosten bestaat er geen waterdichte garantie. Het is
echter aannemelijk te maken dat de kosten niet zullen stijgen of
misschien zelfs juist niet zullen stijgen..
Ik heb mij ook op deze randvoorwaarde nader beraden. Verplichte
tussenkomst van de notaris brengt mee dat op hem zowel bij de
koopovereenkomst als in het stadium van levering een rechercheplicht
rust. Verder zal de notaris de partijen moeten voorlichten en de
koopovereenkomst moeten opstellen. Er is dus sprake van
taakverzwaring. Deze bestaat niet alleen bij de koop van bestaande
woningen, maar ook bij de (koop)-aanneming van de bouw van nieuwe
woningen, omdat het amendement ook daar vervanging van de bedenktijd
door notariele tussenkomst bij het sluiten van de overeenkomst
inhoudt. Deze taakverzwaring zal zich vertalen in hogere
notariskosten. Een garantie dat deze hogere kosten niet aan de
consument in rekening zullen worden gebracht is niet te geven, gelet
op het vrijlaten van de notariele tarieven sinds 1999. De
notariskosten die in het Amsterdamse model in rekening worden
gebracht, kunnen in dit verband niet beslissend zijn. Zij zijn immers
tot stand gekomen in een situatie waarin de notariele tussenkomst op
vrijwillige basis plaatsvindt. Het notariaat heeft mij ook niet de
garantie van gelijkblijvende kosten gegeven.
Voorts kan ik niet ingrijpen in de notariele tarieven om de enkele
reden dat de notaris hogere tarieven in rekening brengt. Artikel 54
van de Wet op het Notarisambt biedt slechts de mogelijkheid tot
ingrijpen in de notariele tarieven voor zover zulks kennelijk
noodzakelijk is om de continuiteit van een toegankelijke notariele
dienstverlening te waarborgen.
De door mij toegezegde evaluatie van de wet na een periode van vijf
jaar doet aan het voorgaande niet af. Hetzelfde geldt voor
tussentijdse monitoring. Immers dan kan slechts worden geconstateerd
dat de tarieven zijn gestegen.
Tijdens het wetgevingsoverleg heb ik toegezegd, te bevorderen dat het
op zichzelf positief te waarderen .Amsterdamse model., waardoor het
amendement is geinspireerd, ook elders ingang vindt, maar dan op basis
van vrijwilligheid.
De indieners hebben hun amendement vooralsnog gehandhaafd. De
beweegredenen die hierboven zijn weergegeven acht het kabinet evenwel
van zodanig gewicht dat, indien het amendement wordt aanvaard, het
kabinet zich genoodzaakt ziet te bevorderen dat het wetsvoorstel wordt
ingetrokken.
De Minister van Justitie,
Voor vragen of commentaar met betrekking tot de inhoud van deze
pagina's kunt u terecht bij de Directie Voorlichting van Justitie,
telefoon: (070) - 3706850,
email: voorlichting@best-dep.minjust.nl,
fax: (070) - 3707594
Laatst gewijzigd: 10-12-2001