1red10288
30-11-2001, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur
GESPREK MET VICE-PREMIER BORST, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE
MINISTERRAAD, OVER DE BOUWFRAUDE
GREYN:
U bent vice-premier en minister van Volksgezondheid, maar ook medisch geschoold,
dus zullen we maar beginnen met een medisch bulletin over de minister-president, de
heer Kok?
BORST:
Ja, en dat doe ik uitsluitend omdat hij daar zelf mee akkoord gaat, voordat u denkt: hé,
deze minister Borst schendt haar beroepsgeheim als arts. Het is bekend dat minister-
president een middenoorontsteking heeft, al ruim een week nu. Het is dit keer heel
heftig. Hij is daarvoor behandeld. Gisteren wilde hij weer beginnen, en zoals zo vaak als
je te vroeg begint: dat wordt weer afgestraft, dus gisteravond was het toch weer mis.
Vandaar dat hij het ziekteverlof nog eventjes moet verlengen.
GREYN:
Maar dan begrijp ik dat u zelf ook te vroeg begonnen bent, want u bent ook al een paar
dagen ziek.
BORST:
Ja, ik heb ook twee dagen met koorts in bed gelegen. Ik voel me vandaag niet helemaal
fit, maar fit genoeg om de minister-president te vervangen, want dat moet nu eenmaal.
GREYN:
Nu we het toch over ziektebeelden hebben, zullen we eens kijken naar de Nederlandse
bouwondernemers, want ik begrijp dat daar sprake is van bouwfraude ook een soort
ziekte, zou je kunnen zeggen. Heeft u daarvan inmiddels al een diagnose gesteld, van
hoe dat er precies uitziet?
BORST:
Nee. Wij schrijven aan de Kamer dat het kabinet deze zaak zeer serieus neemt, want dat
is me nogal wat: fraude, ook met overheidsgeld. Dus wij gaan dat zelf ook precies
onderzoeken: welke afmetingen heeft dat nu precies aangenomen? Ik vind het ook veel
te vroeg om te zeggen dat iedereen die in Nederland iets bouwt, met fraude bezig is. Dat
soort conclusies kun je absoluut nog niet trekken. Laten we hopen dat het toch beperkt
blijkt te zijn sinds het officieel ook verboden is. Maar verder vertellen we ook aan de
Kamer op hun verzoek in een brief die we ze begin volgende week sturen, hoe nu
precies die aanbestedingsprocedures zijn bij de overheid en ook wat wij willen doen om
in ieder geval ons ervan te verzekeren dat wij niet opnieuw getild worden.
GREYN:
Er komen aanpassingen?
BORST:
Ja. Wat wij in die brief bijvoorbeeld schrijven, is dat wij toch serieus overwegen om een
zwarte lijst samen te stellen van bouwondernemingen waar we dus geen zaken meer
mee willen doen, want we hebben het hier natuurlijk wel over overheidsopdrachten, dus
belastinggeld, over uw en mijn geld.
GREYN:
Nu wordt er nogal wat gebouwd. Er zijn ook een hoop lopende zaken, zou je kunnen
zeggen. Kan dat betekenen dat reeds aanbestede projecten worden stopgezet, omdat de
aannemer niet helemaal in de haak is?
BORST:
Zover kan ik op dit moment niet gaan, of dat ook echt nodig zou zijn. Het is denk ik niet
wijs om lopende projecten stil te leggen. Wat je wel kunt doen, is de aannemer nog eens
vragen naar aanleiding van alles wat we nu weten, of hij nog eens een keertje voor wil
rekenen of zijn prijs ook de kostprijs is, of dat daar een flinke schep bovenop gekomen
is die aan andere collega-aannemers is uitbetaald. Ik denk dat iedereen op dit moment
op scherp staat, ook de bouwwereld zelf, en dat men er alles aan zal doen om zo snel
mogelijk te zorgen dat men weer met opgeheven hoofd kan zeggen: wij plegen geen
fraude.
GREYN:
De Kamer heeft deze week in een debat al aangekondigd liefst zo snel mogelijk met een
enquête te beginnen. Normaal begint de Kamer pas echt met een enquête als de regering
uitgebreid informatie heeft verschaft. Vindt u het niet raar dat de Kamer nu zo'n haast
maakt en eigenlijk niet afwacht of er wel wat te onderzoeken valt?
BORST:
Daar past mij geen oordeel over. De Kamer trekt zijn eigen plannen, maakt zijn eigen
agenda. De Kamer heeft al geruime tijd besloten dat ze zelf wat meer aan onderzoek
moeten doen, actief, en ik denk dat dat op zich een heel goede rol is voor een parlement.
Maar dat neemt niet weg dat wij vinden dat wij ook als kabinet gehouden zijn om hier
in te duiken en om hier meer over te weten te komen. In welke omvang, met welke
frequentie heeft dit zich voorgedaan, met name natuurlijk bij aanbestedingen door de
overheid.
GREYN:
Want er zijn nogal wat ministeries bij betrokken, zou je kunnen zeggen. VROM, EZ,
Financiën. Uw eigen ministerie trouwens ook? Er worden immers nogal wat
ziekenhuizen gebouwd.
BORST:
Ja, er worden inderdaad ook ziekenhuizen gebouwd. Ik heb een college Bouw dat die
bouwplannen vrij secuur naloopt en dat natuurlijk ook allerlei criteria heeft voor een
ziekenhuis of verpleeghuis voor een bepaalde omvang, wat dat ongeveer moet kosten op
grond van gewoon de kostprijs. Dus daar zal men vrij snel ontdekken, denk ik, wanneer
er te hoog geraamd is. Het is ook al meermalen voorgekomen dat men gezegd heeft `dit
zijn onverklaarbare bedragen, dus dat moet nog even beter onderbouwd worden', en dat
dan ook gezakt werd met de prijs.
GREYN:
Nu is er onrust ontstaan in de samenleving, want er wordt gesjoemeld met
belastinggeld. Hoe denkt het kabinet daar op de korte termijn een beetje geruststellend
geluid te laten horen, behalve dan die brief die volgende week verschijnt?
BORST:
Kijk, als er echt iets mis is, dan heeft het geen enkele zin om dat te ontkennen. Dus het
begint altijd met volstrekte openheid naar het publiek toe, maar vervolgens moet je dan
wel, als er iets mis is, als kabinet aangeven hoe je dat gaat voorkomen. Ik zei u al: er
wordt dus waarschijnlijk met een zwarte lijst gewerkt en verder kun je natuurlijk ook
regels gaan stellen, waarbij je bijvoorbeeld de aannemer verplicht om, als de
opdrachtgever twijfelt over de juistheid van het bedrag, dat de bewijslast dan niet bij de
opdrachtgever ligt, maar bij die aannemer. Die moet dan nog maar eens haarfijn
voorrekenen hoe hij tot dat bedrag komt.
GREYN:
Er komt dus misschien wel rust in de samenleving, maar buitengewoon grote onrust in
de bouwwereld?
BORST:
Dat zou kunnen. Nogmaals, naarmate die fraude zich ook breed verspreid heeft in de
bouwwereld. Ik wil niemand beschuldigen voordat de feiten vaststaan, dus ik ga er
vooralsnog niet vanuit dat men in de hele bouwwereld fraudeert. Laten we de zaak eerst
maar eens even onderzoeken.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, HK)