REFERENDUM NIEUWS - November 2001
---
Europese referendumconferentie presenteert referendum voor EU-niveau Referendum Zaanstad: bevolking verwerpt gevangenis in park Referenduminitiatief Amsterdam tegen privatisering GVB zet door Son en Breugel houdt referendum over annexatie door Eindhoven Eerste "burgemeestersreferendum" 6 maart in Vlaardingen en Best Gemeenten perken mogelijkheden referendum TRW in Elite negeert uitkomsten EU-referenda
Vier landen houden referenda over 'Europa'
EUROPESE CONFERENTIE PRESENTEERT REFERENDUM VOOR EU-NIVEAU
Op de 2e jaarconferentie van het Network for Direct Democracy in Europe (NDDIE), van 16 tot 18 november gehouden in Praag (Tsjechië), is een voorstel gelanceerd voor een referendum- en volksinitiatiefregeling op Europees niveau. De bepalingen van het voorstel, ontwikkeld binnen de Duitse beweging Mehr Demokratie, zijn: handtekeningendrempel van 3 miljoen voor een wetgevend volksinitaitief en 6 miljoen voor een grondwetgevend volksinitiatief (voor een eventuele EU-grondwet); de benodigde meerderheid moet bij een onderwerp dezelfde zijn als bij de besluitvorming door de EU-administratie bij datzelfde onderwerp; er moet geen opkomstdrempel zijn.
Het voorstel wordt komend jaar bediscussieerd en verder ontwikkeld.
Daarnaast maakten de deelnemers analyses van de situatie in hun landen en
ontwikkelden plannen voor nieuwe campagnes die zij het komende jaar willen
voeren.
Het NDDIE is opgericht in 1998. Ze heeft ledenorganisaties en/of contacten
in 30 Europese landen. Het NDDIE heeft als netwerk geen standpunten maar
brengt bewegingen vanuit heel Europa samen om te werken voor invoering van het
referendum. Aan deze conferentie, georganiseerd door het Referendum Platform
i.s.m. met Agora Central Europe in Praag, namen 50 activisten uit 16 landen
deel.
Website: www.nddie.org
REFERENDUM ZAANSTAD: BEVOLKING VERWERPT GEVANGENIS IN PARK
Op 28 november is in Zaanstad het referendum over de bouw in het
Vijfhoekpark van de grootste gevangenis van Nederland (1000 cellen), namelijk
de oude Bijlmerbajes die vanuit Amsterdam naar Zaandam wordt overgeplaatst. 84
Procent stemde tegen de aanleg in het Vijfhoekpark. De opkomst was 42 procent.
Daarmee werd het toestemmingsquorum (30 procent van alle kiesgerechtigden
moesten tegenstemmen voor een geldige uitslag) ruim gehaald. Er was geen
sprake van een 'nimby' (not in my backyard)-verschijnsel: op één stembureau na
waren bij alle stembureaus in de hele Zaanstreek (Zaanstad is een kunstmatige
fusiegemeente die veel kernen omvat) een meerderheid tegen aantasting van het
Vijfhoekpark.
Het Vijfhoekpark is een ecologisch beheerd park, waarvoor internationale
belangstelling bestaat. Er lopen onder meer Schotse hooglanders rond. Het hele
park had moeten verdwijnen, naast de gevangenis zou een stadsparkje en een
sportaccomodatie moeten verrijzen. Het referendum werd door het
gemeentebestuur zelf geïnitieerd, naar eigen zeggen omdat duidelijk was dat de
bevolking anders een referendum zou aanvragen en men zo tijdwinst kon boeken.
Wellicht deed men dit ook om de vraagstelling in de hand te houden: nu is
alleen het Vijfkhoekpark weggestemd; het gemeentebestuur behoudt het recht
voor de gevangenis nu elders in Zaanstad neer te zetten.
Na het bekend worden van de uitslag hield de verantwoordelijke wethouder
voor de gevangenis, Sanders (PvdA), volgens het Noordhollands Dagblad "een
tirade tegen referenda in het algemeen". CDA-wethouder Klein Nibbelink
(voorstander van de Vijfhoekpark-gevangenis) noemde het referendum echter
"winst voor de democratie".
REFERENDUMINITIATIEF AMSTERDAM TEGEN PRIVATISERING GVB ZET DOOR
Het referendumcomité "Ons GVB geen NV" in Amsterdam tegen de voorgenomen
privatisering van het Gemeentelijk Vervoerbedrijf (die onder meer trams,
bussen, de metro en de veren over het IJ exploiteren) is bezig de 25.000
handtekeningen in te zamelen voor het houden van een correctief referendum. Ze
heeft hiervoor tot eind januari de tijd. Het initiatief poogt de vaart erin te
houden zodat het referendum gelijktijdig met de Tweede-Kamerverkiezingen op 15
mei gehouden kan worden. Dit zou het initiatief inderdaad wel eens nodig
kunnen hebben, want sinds de verhoging op initiatief van GroenLinks van de
opkomstdrempel (minimaal 50 procent van de opkomst van de laatste
gemeenteraadsverkiezingen moet tegenstemmen) zijn alle 3 gehouden referenda
gestrand op de opkomstdrempel (de overige referenduminitiatieven werden al in
de opstartfase gesmoord).
Momenteel is het GVB een 'quango', een quasi-ngo die enerzijds de voordelen
geniet van een officieel overheidsbedrijf te zijn en dus geen concurrentie te
hebben, maar anderzijds ook erg weinig verantwoording aflegt aan diezelfde
overheid. De GVB-directie mag beslissingen tot 50 miljoen Euro zonder
toestemming van de gemeenteraad nemen en beslissingen tot 5 miljoen Euro zelfs
ook zonder de toestemming van het College van B&W.
Mensen die het initiatief willen ondersteunen (b.v. door handtekeningen in
te zamelen) zijn welkom bij Ernst van Lohuizen, tel 020-6635255 of email
holo@xs4all.nl
SON EN BREUGEL HOUDT REFERENDUM OVER ANNEXATIE DOOR EINDHOVEN
Gelijktijdig met de gemeenteraadsverkiezingen op 6 maart 2002 houdt de gemeente Son en Breugel een plebsiciet met de vraag: "Bent u voor of tegen samenvoeging van de gemeente Son en Breugel met de gemeente Eindhoven?"
In december wil de gemeenteraad een verordening vaststellen die ook een
plebisciet (een door de overheid geïnitieerde niet-bindende volksstemming
zonder steun van de bevolking) mogelijk maakt.
Vanwege het selectieve politieke gebruik en de koppeling van thema's die
doorgaans opduiken bij plebiscieten, is het Referendum Platform evenals de
meeste andere referendumactivisten van mening dat plebiscieten niet toegestaan
moeten zijn. In het geval van Son en Breugel is het nog extra dubieus omdat
gemeentelijke herindelingen niet tot de competentie van de gemeenten behoort
(maar tot die van de rijksoverheid) en zij hier dus ook geen werkelijke
referenda over kunnen uitschrijven. Son en Breugel ziet het referendum
kennelijk als een opiniepeiling ten dienste van het gemeentebestuur en niet
als een beslissing van de soevereine rechtsgemeenschap, namelijk de burgers.
EERSTE "BURGEMEESTERSREFERENDUM" 6 MRT. IN VLAARDINGEN EN BEST
Nu de gemeente Best heeft besloten het de raadpleging wat later te houden,
delen Vlaardingen en Best de primeur het eerste Nederlandse
'burgemeestersreferendum'. Het 'burgemeestersreferendum' behoort eigenlijk
niet tot het werkgebied van het Referendum Platform. Waarom niet? Omdat het
niets met referenda te maken heeft. Een referendum is een directe belissing
van de kiezers over een politieke zaak. Een verkiezing is een beslissing van
de kiezers wie over de politieke zaken belist, gegeven het feit dat die
kiezers niet continu over alles zelf hoeven te beslissen. De naam
"burgemeestersreferendum" is gekozen om de grote waardering van de burgers
voor referenda - 80% van de Nederlanders is volgens opiniepeilingen
voorstander van referenda - over te hevelen op niet eens gewone, maar zeer
halfbakken verkiezingen. Want het enige wat de bevolking mag, is een
niet-bindende voorkeur uitspreken voor één van de twee kandidaten van de
gemeenteraad (die de eerste selectie doet) in haar niet-bindende voordracht
aan de rijksoverheid. De verkiezingen in het voormalige Oostblok hadden meer
om het lijf-
GEMEENTEN PERKEN MOGELIJKHEDEN REFERENDUM TRW IN
---
Zoals bekend gaat 1 januari a.s. de Tijdelijke Referendumwet in. Hierin
wordt ook aan provincies en gemeenten precies voorgeschreven hoe zij een
referendum moeten houden, waarover dat mag gaan, met welke
handtekeningendrempels en opkomstdrempels, enzovoort. Gemeenten en provincies
mogen daarnaast via een verordening echter nog een paar andere onderwerpen
uitsluiten. Hiervan maakt men uiteraard lustig gebruik. De gemeente Ijmuiden
kondigde al aan de gemeentelijke belastingen en leges uit te zullen zonderen,
evenals de nieuwe fusiegemeente Hof van Twente. De gemeente Hengelo wil niet
alleen belastingen en "de rechtspositie van ambtsdragers" (lees: de salarissen
van politici) uitzonderen, maar ook beslissingen tot deelnemingen in
privaatrechtelijke ondernemingen - waaronder allerlei schimmige organisaties
mét monopoliepositie en vergaande bevoegdheden en veelal zónder democratische
controle - en belissingen omtrent gemeenschappelijke regelingen - zoals onder
meer het plan tot de opheffing van Amsterdam, dat in 1995 door 93% van de
kiezers in een referendum werd getorpedeerd.
ELITE NEGEERT EU-REFERENDA DENEMARKEN EN IERLAND
---
Na het 'nee' tegen respectievelijk de Euro en het Verdrag van Nice in
Denemarken en Ierland, is de Europese elite een campagne van formaat begonnen
om de uitslag van deze referenda teniet te doen en gewoon op het ingeslagen
pad verder te gaan. In Denemarken is door vele leidende politici - die in
Denemarken voor het grootste deel voorstanders van de Euro waren - voorgesteld
om het referendum gewoon over te doen, kennelijk net zolang de Denen wél de
juiste beslissing nemen. En het Verdrag van Nice zou na het Ierse 'nee'
volgens de EU-voorschriften van tafel moeten verdwijnen. Immers, het Verdrag
had unanieme instemming nodig van alle lidstaten en nu één lidstaat 'nee'
heeft gestemd is het verdrag voor niemand geldig. Inmiddels heeft de EU echter
een campagne gelanceerd waarin verschillende tactieken tegelijk worden
geprobeerd: het referendum zou ook in Ierland wellicht overgedaan moeten
worden, of de Ieren blijven buiten het deel van het verdrag dat in Ierland het
meest omstreden was, of hetzelfde verdrag wordt in een andere verpakking
gegoten en dan alsnog doorgedrukt- Referenda zijn aardig om de schijn van
democratie hoog te houden, maar de burgers worden dan wél geacht de juiste
beslissing nemen.
VIER LANDEN HOUDEN REFERENDA OVER 'EUROPA'
---
In vier landen heeft de regering inmiddels aangekondigd een referendum over
'Europa' te houden. In Groot-Britannië heeft premier Blair beloofd dat áls zijn
regering de Euro mocht willen invoeren, de Britten er in een referendum over
mogen beslissen. Door regeringsfunctionarissen is gezegd dat dit voor 2003 zou
plaatsvinden, wat echter van officiële zijde werd tegengesproken. In Denemarken
zal de komende regeerperiode - eerder deze maand vonden verkiezingen plaats -
een referendum worden gehouden over de mogelijkheid van 'opt out' uit het
Europese beleid op de terreinen van justitie en binnenlandse zaken, zo heeft
premier Poul Nyrup Rasmussen aangekondigd. In Malta heeft premier Edward Fenech
Adami een referendum over lidmaatschap van de EU beloofd.
In Zweden heeft premier Göran Persson gezegd dat Zweden voor 2006 een
referendum over de invoering van de Euro zou houden. Hij voegde eraan toe dat
hij hem echter alleen zou houden als hij er zeker van was dat de Zweden voor de
Euro zouden stemmen - "Waarom zouden we een bestaande situatie bevestigen?",
vroeg hij. Kennelijk zit Persson zo vast in zijn ivoren toren dat hij niet eens
meer moeite doet om te verbergen dat het referendum voor hem kennelijk alleen de
functie heeft om een schijn van 'democratie' hoog te houden, in plaats van
beslissingsbevoegdheid aan de burgers te geven.
++++ Referendum Nieuws is de maandelijkse nieuwsbrief van het Referendum
Platform, geredigeerd door Arjen Nijeboer. Forward dit bericht aan vrienden en
geestverwanten. Stuur nieuws en tips s.v.p. aan:
arjen.nijeboer@referendumplatform.nl ++++