Nederlandse Organisatie voor Wetenschappelijk Onderzoek

Aanleg voor lupus steeds duidelijker
6 november 2001

Leidse NWO-onderzoekers hebben gevonden dat bij de reuma-achtige ziekte lupus de productie van het ontstekingseiwit interleukine-10 erfelijk is bepaald. Inmiddels lopen verkennende experimenten naar medicijnen die de klachten moet verminderen. Het medicijn probeert de ontstekingseiwitten uit te schakelen.

Enkele tienduizenden Nederlanders lijden aan lupus erythematosus, kortweg lupus. Negen van de tien patiënten is vrouw. De reuma-achtige ziekte uit zich soms door huidklachten met uitslag en overgevoeligheid voor zonlicht. Soms is er een algemeen ontstekingsbeeld waarbij onder andere de nieren en zelfs de hersenen betrokken zijn.

Lupus is een auto-immuunziekte. Bij het begin van de ziekte produceert het lichaam ontstekingseiwitten en antilichamen. Die brengen vervolgens de ongewenste afweer tegen lichaamseigen celbestanddelen op gang.

De onderzoekers namen bloedmonsters van in totaal ruim 250 patiënten, familie van patiënten, partners van patiënten en familieleden van partners. Het idee was dat als er sprake is van erfelijke aanleg, het bloed van de patiënten en familie van patiënten er anders uitziet dan het bloed van partners en familie van partners. Dit bleek inderdaad zo te zijn voor de ontstekingseiwitten, niet voor de antilichamen.

Inmiddels zijn de eerste verkennende studies gestart voor een medicijn tegen de klachten van de ziekte. Het medicijn moet ingrijpen op het ontstekingseiwit interleukine-10 zodat die het eigen lichaam niet te lijf kan gaan. Of het medicijn werkt, moet nog blijken.

Naast onderzoek aan het bloed, bestudeerden de wetenschappers het DNA. Ook daar vonden de onderzoekers erfelijke elementen van de ziekte. Zo bleken stukken gen die coderen voor het ontstekingseiwit interleukine-10 betrokken te zijn bij de vorm van de ziekte die de hersenen aantast. De onderzoekers stellen dat de inzichten zullen helpen bij het ontwikkelen van een toekomstige behandeling.

Nadere informatie bij

* drs. Michiel van der Linden (LUMC, afdeling Klinische Epidemiologie en afdeling Reumatologie, inmiddels werkzaam bij het Nivel)
* tel. 030 2729 663 (direct) of 030 2729 700 (secr.)
* fax 030 2729 729

* e-mail m.vanderlinden@nivel.nl
* Promotie 28 november, promotoren prof.dr. R.G.J. Westendorp en prof.dr. T.W.J. Huizinga