Mechanisme achter verstoorde vetstofwisseling opgehelderd
Een verstoorde vetstofwisseling, zoals die voorkomt bij suikerziekte
of vetzucht (obesitas) kan aderverkalking veroorzaken, wat weer kan
leiden tot hart- en vaatziekten. Voor een goede vetstofwisseling is de
productie van 'very-low-density lipoproteins' (VLDL) door de lever van
groot belang. Bij vetzucht en suikerziekte worden er te veel van deze
deeltjes geproduceerd. Arjen Mensenkamp onderzocht hoe de productie
van VLDL verloopt en ontdekte dat apolipoproteine E (apoE), een eiwit
dat op die deeltjes voorkomt, een sleutelrol speelt. "De lever van
patiënten met de genoemde aandoeningen produceert meer vetten dan
normaal," licht Mensenkamp toe, "De vetten worden uitgescheiden in de
vorm van VLDL en de lever neemt ze weer op nadat de meeste vetten in
het lichaam zijn afgegeven. Het apoE verzorgt de opname door te binden
aan een receptor op de lever. Wanneer dit niet of langzaam gebeurt,
worden de VLDL omgezet in LDL-cholesterol, het zogeheten 'slechte'
cholesterol. Dit hoopt op in de bloedbaan en draagt bij aan
aderverkalking." De promovendus ontdekte dat het apoE niet alleen
zorgt voor de verwijdering van de vetten uit de bloedbaan, maar ook
nodig is voor de productie van VLDL door de lever. Hij stelde vast dat
de lever van muizen zonder het gen voor apoE slechts weinig VLDL
produceert. Bij deze dieren vond de synthese van de vetdeeltjes in de
lever nog wel plaats, maar het ging mis bij de omzetting daarvan naar
VLDL. Daardoor werden er minder en kleinere deeltjes geproduceerd. De
inzichten uit Mensenkamps onderzoek kunnen bijdragen aan het voorkomen
en behandelen van ziekten waarbij de vetstofwisseling gestoord is.
/IMK
Arjen Mensenkamp (Groningen, 1974) studeerde scheikunde in Groningen.
Hij verrichtte zijn onderzoek bij de vakgroep Kindergeneeskunde van de
RUG, binnen de onderzoeksschool GUIDE (Groningen University Institute
for Drug Exploration) en in samenwerking met TNO-preventie en
gezondheid te Leiden. De Nederlandse Hartstichting financierde het
onderzoek. Sinds 1 oktober werkt Mensenkamp als postdoc aan het
Imperial College in Londen.
Datum en tijd
woensdag 21 november 2001, 16.00 uur
Promovendus
A.R. Mensenkamp, tel. (00 44)20 83 83 83 08 (werk)
Proefschrift
The role of apolipoprotein E in the assembly and secretion of very low
density lipoproteins
Promotores
prof.dr. F. Kuipers en prof.dr. L.M. Havekes
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Aula Academiegebouw, Broerstraat 5, Groningen