Honderjarige Vereniging Haerlem geeft Haarlem acht gerestaureerde gevelstenen

De Vereniging Haerlem bestaat honderd jaar. 'De jarige krijgt nu eens geen cadeau, maar geeft er één', bedachten de bestuursleden van de Vereniging Haerlem tijdens de voorbereiding van het eeuwfeest. Het cadeau bestaat uit acht gerestaureerde gevelstenen en de stad Haarlem is de ontvanger. Alleen werd de aanbieding van het cadeau onverwacht doorkruist door een cadeautje van de stad aan de vereniging. Nog voordat drie van de acht gevelstenen vrijdag 9 november in de Gravenzaal van het Haarlemse stadhuis werden onthuld, reikte burgemeester Pop de Koninklijke erepenning uit aan de voorzitter van de Vereniging Haerlem. Als waardering voor al het werk dat de vereniging in de afgelopen eeuw voor de stad heeft gedaan.

Het is volgens voorzitter Wim van Luyken niet voor het eerst dat de Vereniging Haerlem voor Sinterklaas speelt. 'In 1913 zette de Vereniging Haerlem al 'het puntje op de i' door de herbouw van de punt van de toren van het stadhuis mogelijk te maken. Om nogmaals te onderstrepen dat de Vereniging Haerlem meedenkt met de stad als het gaat om waardevolle zaken kozen we nu voor dit "teken aan de wand", aldus Van Luyken. Vier kundig gerestaureerde gevelstenen uit de collectie van het Frans Hals Museum worden binnenkort ingemetseld op hun oorspronkelijke plaats in de stad. Vier andere gerestaureerde stenen krijgen in de buitenmuur van het Frans Hals Museum aan het Groot Heiligland een plaats.

Straatbeeld

De gevelstenen bepaalden na de grote stadsbrand in 1576 het Haarlemse straatbeeld. Tot in de negentiende eeuw hadden huizen geen nummers. Om een huis te kunnen herkennen kreeg het vaak een naam. Al in de middeleeuwen werd die naam op een uithangbord geschilderd. Omdat in die tijd vrijwel niemand kon lezen, was op deze borden vaak ook een afbeelding geschilderd. Voorbeelden van gevelstenen zijn "De roggestekers van Weert", afkomstig uit het gildedehuis van het in 1546 gestichte lakenbereidersgilde aan de Lange Vlamingstraat. Maar ook "De witte bock", afkomstig van de Grote Markt, is hier een goed voorbeeld van. De eerstgenoemde steen wordt ingemetseld in de muur van het Frans Halsmuseum aan het Groot Heiligland en de laatste komt weer te hangen aan het perceel Grote Markt 3.

Restauratie

Peter van Graafeiland is voorzitter van de stichting Geveltekens van de Vereniging Haerlem en coördinator van dit project. Volgens hem ontfermde de Vereniging Haerlem zich al in het begin van de vorige eeuw over de gevelstenen. 'De vereniging heeft in 1910 één van de stenen uit een slooppand gekocht en later overgedragen aan het Frans Hals Museum.' De zeven andere stenen zijn ook afkomstig uit gesloopte of verbouwde panden in Haarlem. Vier stenen lagen er in het depot en vier waren ingemetseld in diverse muren van het museum waar het publiek geen toegang heeft. Van Graafeiland: 'Het restauratieproject bestond al voordat het idee opkwam het te koppelen aan het eeuwfeest. De Vereniging Haerlem financierde samen met de Stichting Monumentenbehoud de restauratie van de gevelstenen. Ze zijn nu voorzien van hun veelkleurige beschildering. De kleuren zijn gebaseerd op restanten van de oorspronkelijke verf. Bovendien zijn oude afbeeldingen bestudeerd om de authentieke kleuren van de beschildering zo goed mogelijk te benaderen.' Nu is het zaak de vier stenen op hun oorspronkelijke plek in de stad terug te plaatsen.