Wederopbouw Roombeek gaat nieuwe fase in
Enschede, 8 november 2001
De wederopbouw van Roombeek gaat een nieuwe fase in. Het College van
Burgemeester en Wethouders heeft het plan van stedenbouwkundige Pi de
Bruin, de 'Stedenbouwkundige Structuurvisie', vrijgegeven voor inspraak.
De hoofdlijnen van het plan zijn niet veranderd ten opzichte van het
plan dat vlak voor de zomer intensief is besproken met de (oud-)
bewoners, ondernemers en andere gebruikers van het gebied. Wel is het
plan op basis van nieuwe inzichten en de reacties van alle betrokkenen
op onderdelen aangescherpt en is er een financiële onderbouwing in de
vorm van een grondexploitatie. Op maandag 19 november bespreekt de
gemeenteraad de Structuurvisie, op 23 november start de formele
inspraakprocedure.
Plan op hoofdlijnen
De hoofdlijnen en het karakter van het wederopbouwplan 'Roombeek, een
wijk met kennissen' -zoals dat in juni is gepresenteerd- zijn niet
gewijzigd. Hieronder de belangrijkste punten:
* Roombeek wordt een levendige, gevarieerde wijk, waarin wonen,
werken (o.a. detailhandel), leren en recreëren voor allerlei
bevolkingsgroepen goed kunnen samengaan. Door de grootte van het
totale gebied van 62,6 hectare wordt Roombeek een wijk voor
terugkeerders én voor nieuwkomers.
* Het oude stratenpatroon blijft vrijwel volledig gehandhaafd en is
er veel ruimte voor sociale contacten. Er is veel aandacht voor de
kwaliteit van de openbare ruimte, de plaatsen waar mensen elkaar
kunnen ontmoeten: parken en parkjes, pleintjes, op de Roomweg e.d.
Ook het oude spoorwegtracé van Lonneker naar Enschede keert terug
in de vorm van een landschappelijke, groene zone met drie openbare
ruimten, 'bleken', waarin een langzaam verkeer-route is opgenomen
en een ruimtereservering voor een ontsluiting via Hoogwaardig
Openbaar Vervoer.
* Er zullen zo'n 1700 woningen worden gebouwd, ruim 400 in de sociale
huursector, en circa 1200 koopwoningen in verschillende
prijsklassen. Daarnaast komen er nog zo'n 60 wooneenheden voor
jongeren en studenten. Van de woningen is 70% 'grondgebonden' en
30% 'gestapeld'. De ambitie is om de toekomstige bewoners
(terugkeerders en nieuwe bewoners) een veel grotere rol en invloed
te geven bij de realisatie van de woningen. Zo wil de gemeente 50 %
van de woningen via een vorm van particulier opdrachtgeverschap
bouwen. Hiervoor wordt een speciaal bouwbureau opgericht.
* Het streven is om 1200 arbeidsplaatsen te scheppen, hetzelfde
aantal als voor de vuurwerkramp. Thuiswerken wordt gestimuleerd;
daarom komen er woon-werkpanden in alle buurtjes. Er zullen ook
twee bedrijfsverzamelgebouwen komen, die onderdak bieden aan
meerdere ondernemers, tegen relatief lage lasten.
Tenslotte blijft het plan voorzien in twee locaties van zo'n 3
hectare: één in het noorden van het gebied en (op de langere
termijn) een bedrijvenconcentratie op het huidige Grolschterrein.
Het ontwikkelen van bedrijvigheid richt zich op terugkerende
ondernemers, maar ook op het aantrekken van nieuwe bedrijven:
hoogwaardige bedrijvigheid, startende ondernemers, detailhandel,
etc.
* De geschiedenis van Roombeek blijft levend door het behoud van een
aantal oude elementen: bijvoorbeeld de textielcomplexen Rozendaal
en Tetem, de panden aan de Lasondersingel en een gedeelte van de
woningen aan het Roomveldje. In de Lasonderbleek, een park op de
voormalige locatie van SE Fireworks, is veel ruimte gereserveerd
voor herdenking en een monument.
* De wederopbouw van Roombeek biedt ook kansen voor de toekomst.
Bijvoorbeeld door vestiging van hoogwaardige bedrijvigheid: schoon,
veilig en innovatief, op de snijvlakken van technologie & zorg en
technologie & cultuur.
* In het hart van de wijk is een gevarieerd aantal voorzieningen
gepland, met onderwijs, sociale, culturele en
ontmoetingsvoorzieningen. Met dit voorzieningencluster wordt een
duidelijke sprong voorwaarts gemaakt, die niet alleen Roombeek,
maar de hele stad ten goede komt.
* Roombeek wordt in alle opzichten een veilige wijk. Woningen,
bedrijven en voorzieningen moeten aan de strengst mogelijke
milieueisen en veiligheidsvoorschriften voldoen. Veiligheid ook
voor kinderen, met onderwijs en speelgelegenheid dicht in de buurt.
De verkeersstructuur laat zwaar verkeer binnen de wijk niet toe. Er
komen zones van 30 km per uur en in sommige hofjes mag straks
maximaal 10 km per uur worden gereden.
Uitwerkingen en 'hete hangijzers'
Verschillende onderdelen uit de structuurvisie zijn verder uitgewerkt
en/of aangepast. Ook zijn op basis van de gesprekken en bijeenkomsten
met direct betrokkenen in juni de belangrijkste 'hete hangijzers' voor
het vervolg benoemd:
* De globale ideeën over voorzieningen in de wijk zijn verder
gedetailleerd. De Roomweg speelt hierin een centrale rol. De
Roomweg wordt de oost-west verbinding en het echte hart van de
wijk. De straat wordt zo'n 35 meter breed. Aan het westelijk deel
van de Roomweg ligt de nadruk op commerciële voorzieningen
(detailhandel, tussen de 7000 en 8000 m2). Aan de oostkant ligt de
nadruk op maatschappelijke voorzieningen: de Brede School, waar
basisonderwijs wordt gekoppeld aan kinderopvang, cursus en
recreatieruimte, etc; een ontmoetingscentrum/verenigingsgebouw;
culturele voorzieningen zoals het Roozendaalcomplex met
kunstenaarateliers en het initiatief voor het Media Art Center.
Juist de concentratie van deze voorzieningen zorgt voor meerwaarde
en geeft de wijk een impuls.
* De keuze voor een concentratie van culturele voorzieningen in het
hart van wijk, vraagt om een duidelijke link met het Rijksmuseum.
Op dit punt is het ontwerp van voor de zomer aangepast: er is over
het voormalig Bamshoeve gebied (met woningen) een directe, groene
verbinding gepland tussen Rijksmuseum en Roomweg. Deze keuze heeft
ook gevolgen voor de huidige tuin op de Bamshoeve en de nog staande
zuilengalerij. Afhankelijk van de uitwerking van het deelplan voor
de Bamshoeve wordt bekeken of behoud in z'n geheel mogelijk is of
dat elementen worden 'verweven' in het deelplan.
* Een duidelijk 'heet hangijzer' uit de participatie is de mogelijke
komst van een Hoogwaardige Openbaar Vervoer-verbinding (HOV) in het
gebied. De noodzaak van goede ontsluiting door openbaar vervoer
wordt onderkend, maar bewoners maken zich zorgen over een
betonstrook diagonaal door de wijk met dieselbussen. Verder zou een
brede betonstrook volgens velen kunnen zorgen voor een te grote
scheiding tussen de verschillende buurtjes in de wijk, zowel fysiek
als sociaal.
Op basis van alle reacties is toegezegd eerst de beoogde doelen van
de HOV-Noord in het gebied aan te scherpen en eveneens
alternatieven voor wat betreft tracés en nieuw, toekomstig
materieel te onderzoeken. Verder is toegezegd dat er in ieder geval
geen autorijstroken langs de HOV-baan komen. Wel is de
ruimtereservering voor mogelijk toekomstig HOV in het plan
gehandhaafd. De komende maanden wordt een intensieve discussie met
alle betrokkenen gevoerd, zodat in het voorjaar een nieuw voorstel
voor de HOV-Noord op tafel ligt.
Uitwerking deelplannen is al gestart
Om snelheid bij de wederopbouw te behouden is voor verschillende
locaties al gestart met de uitwerking van de Structuurvisie in
deelplannen. Voorbeelden zijn:
* -Aan de Lasondersingel is reeds gestart met de restauratie van de
achttien 'Amsterdamse School' woningen. Ze zijn volgend jaar
gereed. Voor gebied direct daarachter (Renbaanstraat/Tollensstraat)
wordt in opdracht van Woningcorporatie Domijn gewerkt aan een
voorlopig ontwerp. Verwachting is dat eerste bewoners hier in 2003
kunnen terugkeren.
* Voor het Roomveldje is in opdracht van corporatie De Woonplaats een
opdracht aan vier architecten verstrekt. In maart 2002 kiezen de
oud-bewoners het plan dat hen het meeste aanspreekt.
* De twee hoofdgebouwen van het Tetemcomplex blijven gehandhaafd en
krijgen een nieuwe functie. In overleg met de eigenaar wordt een
nieuw plan ontwikkeld, waarin woningbouw en bedrijvigheid worden
gecombineerd.
* Voor (voormalige) eigenaar-bewoners, kunstenaars en ondernemers uit
het rampgebied is het recht op terugkeer naar de wijk uitgewerkt in
een terugkeerregeling. De regeling maakt terugbouw van de woning op
de eigen plek mogelijk en regelt de voorrang voor terugkeerders bij
de uitgifte van gronden. Doel is om 50 % van de woningen in
Roombeek via een vorm van particulier opdrachtgeversschap te
realiseren. Dit biedt unieke kansen voor terugkeerders en eventuele
nieuwe bewoners en draagt bij aan het diverse karakter van de wijk.
* Verder verlopen de sloop- en saneringswerkzaamheden in het
rampgebied volgens planning. Naar verwachting is de laatste grote
klus -de asbestsanering en ruiming van het voormalig
Bamshoevecomplex- in het voorjaar van 2002 afgerond.
Financiering
Het kabinet heeft na de ramp een 'werkkapitaal' van 270 miljoen gulden
ter beschikking gesteld voor het wederopbouwproces. Daarvan is zo'n 200
miljoen voor de fysieke wederopbouw van de wijk en 70 miljoen voor de
sociale en economische opbouw in de stad.
Inmiddels is op basis van de huidige Ontwerp Structuurvisie een
grondexploitatie opgesteld, waarin alle verwachte opbrengsten (incl. de
200 miljoen Rijksgelden) en kosten zijn verwerkt. Deze laat een negatief
saldo zien van enkele tientallen miljoenen guldens. Er zijn drie
belangrijke overwegingen om dit tekort voorlopig te accepteren: het
ambitieniveau van de wederopbouwplannen, de kwaliteitsimpuls die dit
biedt voor Enschede Noord en de stad en de mogelijkheid om in het
vervolg van het planproces nog aanvullende middelen te verkrijgen en op
onderdelen kosten te besparen.
Besluitvorming en inspraak
Vanavond (8 november 2001) bespreekt de raadscommissie voor Wederopbouw
het ontwerp van de structuurvisie. Oud-bewoners, ondernemers,
omwonenden, kunstenaars en verenigingen zijn bij de totstandkoming van
het plan het afgelopen jaar zeer intensief betrokken. Als sluitstuk
hierop start na de raadsvergadering van 19 november een formele
inspraakprocedure. Van 23 november tot en met 20 december ligt het plan
ter inzage op het Projectbureau Wederopbouw aan de Voortsweg 133 en kan
iedereen een reactie geven. Op woensdag 28 november, van 15.00 tot 19.30
uur, is er een inloopbijeenkomst op het Projectbureau, waarbij
medewerkers aanwezig zijn om vragen over de Structuurvisie te
beantwoorden. Na behandeling en verwerking van de inspraakreacties volgt
definitieve vaststelling van de structuurvisie door de gemeenteraad,
naar verwachting in februari/maart 2002.
---