Nationaal verstedelijkingsbeleid weinig effectief
Gepubliceerd op donderdag 1 november 2001
Het nationale verstedelijkingsbeleid van de Nederlandse overheid is
in de afgelopen decennia niet erg succesvol geweest. De grote ambities
die in de nationale notas over de ruimtelijke ordening naar voren
komen, zijn uiteindelijk maar in zeer beperkte mate in daden omgezet.
Dit concludeert Marco Bontje in een onderzoek naar de invloed van het
Nederlandse ruimtelijk overheidsbeleid, in het bijzonder het nationale
verstedelijkingsbeleid. Het toekomstige verstedelijkingsbeleid speelt
een grote rol in de actuele discussie rond de Vijfde Nota Ruimtelijke
Ordening en de herziening van de Wet Ruimtelijke Ordening. Bontje
promoveert met zijn onderzoek The challenge of planned urbanisation op
30 oktober aan de Universiteit van Amsterdam.
Bontje onderzocht in hoeverre het nationale ruimtelijke beleid van de
Nederlandse overheid invloed heeft gehad op de ruimtelijke
ontwikkelingen in de afgelopen decennia. De nadruk ligt hierbij op het
nationale verstedelijkingsbeleid: de maatregelen van de nationale
overheid om de spreiding van bevolking en activiteiten te beïnvloeden.
Uit een vergelijking van de kerndoelstellingen van het nationale
verstedelijkingsbeleid vanaf de Tweede Nota Ruimtelijke Ordening
(1966) met de daadwerkelijke ontwikkeling van bevolkingsspreiding en
dagelijkse mobiliteit blijkt dat die doelstellingen slechts in zeer
beperkte mate gehaald zijn. Zo werd via het groeikernenbeleid in de
jaren 1970 en 1980 weliswaar de ontwikkeling van voorsteden weliswaar
enigszins in goede banen geleid, maar dit beleid droeg onbedoeld ook
bij aan een toenemende verstopping van verkeerswegen rond de grote
steden. Het compacte-stadbeleid dreigt nog minder succesvol te worden,
omdat het aantal woningen dat op de VINEX-locaties gerealiseerd wordt,
veel lager ligt dan de streefcijfers. Ook sluit het beleid onvoldoende
aan op de woonwensen van toekomstige bewoners.
Volgens Bontje wijkt de ontwikkeling van de Nederlandse
bevolkingsspreiding nauwelijks af van die in de ons omringende landen.
Casestudies in Noord-Engeland, Zwitserland en West-Zweden wekken de
indruk dat verschillen in het nationale planningssysteem en de
ambities weinig invloed hebben op de bevolkingsspreiding. De
verstedelijking van Nederland en de rest van Noordwest-Europa is
vooral het gevolg van diverse economische en maatschappelijke trends,
waarop de overheid via haar ruimtelijke beleid niet of nauwelijks vat
heeft kunnen krijgen. Dit roept de vraag op in hoeverre het mogelijk
en zinvol is om een nationaal verstedelijkingsbeleid te voeren en op
welke manier dit vormgegeven zou moeten worden. Bontje besteedt in
zijn proefschrift ook aandacht aan de succeskansen van het voorgenomen
verstedelijkingsbeleid in de Vijfde Nota Ruimtelijke Ordening.
Het proefschrift The challenge of planned urbanisation (ISBN-nr.
90-5170-556-5) (f42,50) is te bestellen bij het Amsterdam study centre
for the Metropolitan Environment (AME) van de UvA:
tel. 020-5254062, e-mail ame@frw.uva.nl, of via Rozenberg Publishers:
tel. 020-625 54 29, e-mail info@rozenbergps.com.
Bron: UvA Persvoorlichting