1 november 2001 Nr. 01/173
Lonen dit jaar gemiddeld 4,5 procent omhoog
De lonen stijgen dit jaar met gemiddeld 4,5 procent. Dit blijkt uit de Najaarsrapportage
CAO-afspraken 2001. In 2000 bedroeg de loonstijging op jaarbasis nog 3,3 procent.
Minister Vermeend van Sociale Zaken en Werkgelegenheid heeft de rapportage van de
Arbeidsinspectie naar de Tweede Kamer gestuurd.
Behalve naar de ontwikkeling van de lonen is in de CAO's ook gekeken naar afspraken over
flexibele beloning, bovenwettelijke uitkeringen bij ziekte en arbeidsongeschiktheid,
'employability' en (re)ïntegratie bij ziekte en arbeidsongeschiktheid. De rapportage
over de loonontwikkeling is gebaseerd op 92 CAO-akkoorden waarvan de loongegevens over
heel 2001 bekend zijn. Deze akkoorden zijn van toepassing op 4,3 miljoen werknemers.
Voor de overige onderwerpen is gebruik gemaakt van de gegevens van 125 CAO's (4,9
miljoen werknemers). In 75 van de onderzochte CAO's (60%) komen afspraken over flexibele
beloning voor. In meer dan de helft (40) gaat het om jaarlijkse gratificaties. Afspraken
over een 13e maand en prestatiebeloning komen het minst voor (14 CAO's). Vooral
werknemers in de bouw blijken van deze flexibele beloningsregelingen te profiteren. In
de sectoren landbouw, horeca en handel worden de minste CAO's met afspraken over
flexibele beloning aangetroffen.
In vrijwel alle onderzochte CAO's zijn afspraken gemaakt over 'employability', gericht
op het breder inzetbaar maken van werknemers binnen de onderneming. Het betreft vooral
bepalingen over scholing. Zo zijn in 113 akkoorden afspraken gemaakt over
scholingsverlof. Het gaat met name om verlof voor functiegerichte scholing en het
afleggen van examens. In vrijwel alle gevallen betreft het betaald verlof. In 32 CAO's
is de mogelijkheid om verlof te sparen voor scholing geregeld. In 80 CAO's komen
ontwikkelingsplannen of studiefaciliteitenregelingen (opleidingsplannen) voor. In 36
CAO's gaat het om een persoonlijk ontwikkelingsplan.
Het employabilitybeleid richt zich in principe op alle werknemers binnen het bedrijf. In 68 CAO's zijn afspraken voor speciale doelgroepen opgenomen. Het gaat vooral om ouderen (leeftijdsbewust personeelsbeleid) en in mindere mate jongeren. Aan werkzoekenden zonder voldoende kwalificaties wordt in 28 CAO's aandacht besteed. Werkzoekenden worden bijvoorbeeld door het aanbieden van scholing of training opgeleid voor een betaalde baan. Een andere mogelijkheid is om werkzoekenden in het kader van werkgelegenheidsprojecten in te zetten op extra arbeidsplaatsen (16 CAO's).
De scholingsafspraken hangen voor een deel samen met technologische veranderingen (49 CAO's). Een tweede invalshoek is scholing in het kader van reorganisaties en fusies (48 CAO's). In de derde plaats wordt scholing specifiek genoemd om de inzetbaarheid van de werknemer, zowel binnen als buiten de organisatie te vergroten (44 CAO's). Verder speelt scholing een rol bij leeftijdsbewust personeelsbeleid (47 CAO's). In 56 CAO's wordt scholing expliciet verbonden aan loopbaanontwikkeling.
In 88 van de 125 CAO's zijn afspraken gemaakt over (re)integratie van gedeeltelijk arbeidsongeschikten. De meeste afspraken hebben betrekking op reïntegratie: het herplaatsen van werknemers die gedeeltelijk arbeidsongeschikt zijn geworden (72 CAO's) en integratie: het helpen van gedeeltelijk arbeidsgeschikten aan betaald werk (64 CAO's). In 18 CAO's is een vast aantal arbeidsplaatsen (of percentage van het personeelsbestand) afgesproken voor arbeidgehandicapten.
Ook het voorkomen van bovenwettelijke uitkeringen is onderzocht. In vrijwel alle
akkoorden is de aanvulling op de uitkering bij ziekte en arbeidsongeschiktheid geregeld.
Wat betreft de ziektewetuitkering gaat het om een aanvulling tot honderd procent. Een
aanvulling (tot gemiddeld 90%) op de WAO-uitkering in het eerste WAO-jaar is vastgelegd
in 115 CAO's. Voor het tweede WAO-jaar is in 46 CAO's een aanvulling (gemiddeld 74%)
geregeld. Van een aanvulling in het derde WAO-jaar (tot gemiddeld 70%) is nog maar in 7%
van de CAO's sprake.
---
De volledige tekst van de brief staat op de internetsite van het ministerie van SZW:
www.minszw.nl (klikken op "Officiële publicaties" in de linker knoppenbalk).