B e l f o r t w e l d r a a c h t e r d e s t e i g e r s v o o r r e i n i g i n g s b e u r t (26/10/2001)
Wellicht nog eind deze maand verdwijnt een groot deel van het Belfort voor een tijd achter de steigers: de gevel krijgt een reinigingsbeurt als voorbereiding van grondige restauratiewerken gespreid over enkele jaren. De oude wachttoren van de Arteveldestad was immers dringend aan restauratie toe. De laatste jaren kwamen er geregeld stukken los van het onderste deel van de toren. Dit deel dateert van de middeleeuwen.
In 1994 bracht een onderzoek de slechte toestand van de oude stenen
buitenbekleding van de zware muren aan het licht. De stukken die
gevaarlijk los zaten, werden daarom toen al verwijderd. Om degelijk
restauratiewerk te kunnen uitvoeren, moet het onderste deel van de
torengevel echter vooraf worden gereinigd. Pas daarna kan een
studiebureau aansluitend opmetingen uitvoeren en kan het materiaal dat
bij latere verbouwingsfasen werd gebruikt, worden verwijderd. Zo werd
bij de restauratiewerken in 1912-1913 arduin gebruikt in de plaats van
de originele Doornikse kalksteen. Ook de techniek die bij eerdere
restauratiewerken werd gebruikt, week af van de originele aanpak. Dat
geldt bijvoorbeeld voor de wijze waarop de muren werden opgevoegd. Al
deze stijlbreuken zullen na het reinigen van de historische basis van
het Belfort, duidelijk aan de oppervlakte komen. Na de
reinigingswerken, de opmetingen en de analysen van de gebruikte
materialen, kan de eigenlijke restauratie worden voorbereid.
Natuurlijk zal van deze gelegenheid ook gebruik worden gemaakt om de
meest dringende instandhoudings- en beveiligingswerken uit te voeren.
Bovendien wordt het buitenschrijnwerk hersteld en opnieuw geschilderd
in dezelfde kleuren als nu.
Het Belfort, het stenen symbool van de zelfstandigheid van de Gentse
poorters, herbergde eertijds op de benedenverdieping, of het Secreet,
in een kist met drie sloten, de keuren en charters die Gent haar
rechten en vrijheid gaven. Vanop het Belfort behoedden de wachters tot
in 1869 de Arteveldestad tegen onvoorziene aanvallen en sloegen zij
alarm bij brand.
Het gebouw werd in diverse fasen gebouwd en verbouwd. De bouwwerken
startten in het begin van de 14e eeuw, naar plannen van meester-metser
Jan Van Haelst. Zijn ontwerp op perkament overleefde de geschiedenis
en wordt vandaag bewaard in het Bijlokemuseum. De eerste
torenbekroning -dat is het deel van de toren boven de historische
basis- werd, met vrij lange tussenpozen, gebouwd tussen 1334 en 1380.
De torenspits veranderde in opeenvolgende fasen meer dan eens van
uitzicht, telkens naar de smaak en stijl van de tijd. Na diverse
houten versies van deze spits kon men vorige eeuw nog zelfs een
gietijzeren zotskap bovenop het Belfort bewonderen.
In 1912-1913, werd de torenromp, naar aanleiding van de
wereldtentoonstelling, al een keer hersteld. Nu wordt de torenromp van
het Belfort gereinigd door de NV MRT uit Deinze. De dichtgemetselde
spitsboogramen werden toen opnieuw geopend; de waterlijsten, dit zijn
de horizontale uitspringende banden in de buitenbekleding van de muur,
alsook het onderste deel van de toren werden vernieuwd. Het onderste
deel van de toren is vandaag bijna helemaal aan het oog onttrokken
doordat het straatpeil door de eeuwen heen alsmaar hoger kwam te
liggen.
Nog in het begin van de vorige eeuw werd er een toegangsdeur naar
Gotisch model aangebracht aan de zuidzijde. De huidige spits in
natuursteen is gebouwd naar een ontwerp van de gerenommeerde architect
Valentin Vaerwyck. Hij tekende ook de plannen voor onder meer het
bouwkundig deel van het monument van de Gebroeders Van Eyck en van het
Provinciehuis in de Gouvernementstraat en de verbouwingsplannen van de
parochiekerk Sint-Pieters-Buiten.
Deze spits, die het gebouw op een hoogte van 91 meter bracht, werd
plechtig ingehuldigd op 22 juni 1913.
De restauratiewerken worden gesubsidieerd door de Provincie en de
Vlaamse Gemeenschap. De kostprijs van de werken bedraagt ruim 6,7
miljoen frank (excl. BTW) (166.878,65 EUR).
Informatie
Dienst Facility Management - Gebouwen, Marc Bauwens,
Sint-Salvatorstraat 16, 9000 Gent, tel. (09)266 58 00, fax (09)266 58
49, e-mail tdg@gent.be
Bevoegd
de heer Frank Wijnakker, schepen van Financiën, Stadseigendommen en
Sport.