Ministerie van Justitie
http://www.justitie.nl
MIN JUST: Bemiddeling succesvol bij echtscheidingsproblemen
Wijnand Stevens
070 370 6857
4101
17.10.01
BEMIDDELING SUCCESVOL BIJ ECHTSCHEIDINGS- EN OMGANGSPROBLEMEN
Ruim driekwart van de pogingen tot echtscheidingsbemiddelingen leidt
tot een overeenkomst waarin de belangrijkste zaken geregeld zijn.
Bemiddeling bij omgangsproblemen na een scheiding leidt in ruim de
helft van de gevallen tot afspraken zonder dat de rechter daar nog aan
te pas moet komen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het
onderzoeksrapport 'Bemiddeling in uitvoering' van de Vrije
Universiteit Amsterdam en het Verwey-Jonker Instituut. In het rapport
zijn in opdracht van Justitie de resultaten van twee jaar experimenten
met echtscheidings- en omgangsbemiddeling in kaart gebracht.
Staatssecretaris N.A. Kalsbeek van Justitie heeft het rapport onlangs
naar de Tweede Kamer gestuurd. De staatssecretaris geeft in haar
reactie op het rapport aan, advies te vragen aan een aantal betrokken
instellingen en organisaties, alvorens een standpunt in te nemen over
de eventuele structurele invoering van omgangs- en
echtscheidingsbemiddeling.
Mediation of (conflict)bemiddeling is inmiddels in verschillende
rechtsgebieden een bekend fenomeen. Vooral op het terrein van
familierecht is de afgelopen decennia veel praktijkervaring opgedaan.
Vanaf 1999 zijn experimenten scheidings- en omgangsbemiddeling gedaan
in de ressorts Amsterdam, Leeuwarden, Den Bosch en Den Haag. Het ging
daarbij om een gratis bemiddelingsaanbod van de rechter voorafgaand of
tijdens een procedure. Het Ministerie van Justitie financierde deze
bemiddelingsexperimenten.
Waarborgen van belangen
De experimenten hadden een landelijke opzet en gingen gedurende twee
jaar vergezeld van wetenschappelijk onderzoek. Aan het onderzoek
werkten negen rechtbanken en drieëntachtig bemiddelaars vanuit
verschillende werkterreinen mee. Het voornaamste doel van het
onderzoek was na te gaan of bemiddeling kan bijdragen aan de oplossing
van scheidings- en omgangsproblemen, met voldoende waarborgen voor het
belang van vooral de zwakkere partij, zoals minderjarige kinderen.Voor
de beantwoording van deze vraag hebben zowel bemiddelden, bemiddelaars
als minderjarige kinderen vragenlijsten ingevuld. Ook zijn
bemiddelden, bemiddelaars en rechters geïnterviewd. Verder gaat het
onderzoek in op de kenmerken van het bemiddelingsaanbod, zoals de
discipline van de bemiddelaar, de waardering van de bemiddeling door
partijen en de uitkomsten van de bemiddeling.
Bovendien is de duurzaamheid van de gemaakte afspraken onder de loep
genomen.
Bemiddelaars
Aan de experimenten namen in totaal 83 bemiddelaars deel. Deze
echtscheidings- en omgangsbemiddelaars waren voor het merendeel (68 %)
advocaat. Eenderde was niet-jurist: bijvoorbeeld psycholoog of
maatschappelijk werker. Alle bemiddelaars hebben een opleiding tot
mediator gevolgd.
Resultaten
Bij de echtscheidingsbemiddeling gaat het om situaties waarin de
rechter of een rechtsbijstandverlener (advocaat of bureau voor
rechtshulp) voor of tijdens een procedure de betrokkenen op
vrijwillige basis verwijst naar een bemiddelaar. Van deze bemiddelden
blijkt 78 procent tevreden met de bemiddeling als procedure en 75
procent met het bereikte resultaat van de bemiddeling. Een jaar na de
totstandkoming van de afspraken blijkt 60 procent van de afspraken nog
precies zo te worden uitgevoerd als destijds overeengekomen. Driekwart
van de respondenten beoordeelt de eventuele wijzigingen op de
afspraken sindsdien als negatief.
Bij de experimenten omgangsbemiddeling gaat het om partijen die
tijdens een gerechtelijke procedure over de nakoming, wijziging of
beëindiging van een omgangsregeling door de rechter op basis van
vrijwilligheid worden verwezen naar een bemiddelaar. In deze gevallen
is 55 procent van de respondenten tevreden met de bemiddeling als
procedure terwijl 39 procent tevreden is met de uitkomst ervan. Een
bijna even groot deel van 37 procent is hierover ontevreden, omdat er
geen resultaten bereikt zijn.
NOOT VOOR DE REDACTIE//