Persbericht
18 oktober 2001
Bemiddeling succesvol bij echtscheidings- en omgangsproblemen
Ruim driekwart van de pogingen tot echtscheidingsbemiddelingen leidt tot een wederzijdse overeenkomst waarin de belangrijkste zaken geregeld zijn. Bemiddeling bij omgangsproblemen na een scheiding leidt in ruim de helft van de gevallen tot afspraken zonder dat de rechter daar nog aan te pas moet komen. Dat zijn de belangrijkste conclusies van het onderzoeksrapport "Bemiddeling in uitvoering" van de Vrije Universiteit Amsterdam en het Verwey-Jonker Instituut. In het rapport zijn in opdracht van Justitie de resultaten van twee jaar experimenten met echtscheidings- en omgangsbemiddeling in kaart gebracht. Staatssecretaris N.A. Kalsbeek van Justitie heeft het rapport onlangs naar de Tweede Kamer gestuurd. De staatssecretaris geeft in haar reactie op het rapport aan, advies te vragen aan een aantal betrokken instellingen en organisaties, alvorens een standpunt in te nemen over de eventuele structurele invoering van omgangs- en echtscheidingsbemiddeling.
Mediation of (conflict)bemiddeling is inmiddels in verschillende rechtsgebieden een bekend fenomeen. Vooral op het terrein van familierecht is de afgelopen decennia veel praktijkervaring opgedaan. Vanaf 1999 zijn experimenten scheidings- en omgangsbemiddeling gedaan in de ressorts Amsterdam, Leeuwarden, Den Bosch en Den Haag. Het ging daarbij om een gratis bemiddelingsaanbod van de rechter voorafgaand of tijdens een procedure. Het Ministerie van Justitie financierde deze bemiddelingsexperimenten.
Waarborgen van belangen
De experimenten hadden een landelijke opzet en gingen gedurende twee jaar vergezeld van wetenschappelijk onderzoek. Aan het onderzoek werkten negen rechtbanken en drieëntachtig bemiddelaars vanuit verschillende werkterreinen mee. Het voornaamste doel van het onderzoek was na te gaan of bemiddeling kan bijdragen aan de oplossing van scheidings- en omgangsproblemen, met voldoende waarborgen voor het belang van vooral de zwakkere partij, zoals minderjarige kinderen.Voor de beantwoording van deze vraag hebben zowel bemiddelden, bemiddelaars als minderjarige kinderen vragenlijsten ingevuld. Ook zijn bemiddelden, bemiddelaars en rechters geïnterviewd. Verder gaat het onderzoek in op de kenmerken van het bemiddelingsaanbod, zoals de discipline van de bemiddelaar, de waardering van de bemiddeling door partijen en de uitkomsten van de bemiddeling.
Bovendien is de duurzaamheid van de gemaakte afspraken onder de loep genomen.
Bemiddelaars
Aan de experimenten namen in totaal 83 bemiddelaars deel. Deze echtscheidings- en omgangsbemiddelaars waren voor het merendeel (68 %) advocaat. Eenderde was niet-jurist: bijvoorbeeld psycholoog of maatschappelijk werker. Alle bemiddelaars hebben een opleiding tot mediator gevolgd.
Resultaten
Bij de echtscheidingsbemiddeling gaat het om situaties waarin de rechter of een rechtsbijstandverlener (advocaat of bureau voor rechtshulp) voor of tijdens een procedure de betrokkenen op vrijwillige basis verwijst naar een bemiddelaar. Van deze bemiddelden blijkt 78 procent tevreden met de bemiddeling als procedure en 75 procent met het bereikte resultaat van de bemiddeling. Een jaar na de totstandkoming van de afspraken blijkt 60 procent van de afspraken nog precies zo te worden uitgevoerd als destijds overeengekomen. Driekwart van de respondenten beoordeelt de eventuele wijzigingen op de afspraken sindsdien als negatief.
Bij de experimenten omgangsbemiddeling gaat het om partijen die tijdens een gerechtelijke procedure over de nakoming, wijziging of beëindiging van een omgangsregeling door de rechter op basis van vrijwilligheid worden verwezen naar een bemiddelaar. In deze gevallen is 55 procent van de respondenten tevreden met de bemiddeling als procedure terwijl 39 procent tevreden is met de uitkomst ervan. Een bijna even groot deel van 37 procent is hierover ontevreden, omdat er geen resultaten bereikt zijn.
Informatie over de publicatie
'Bemiddeling in uitvoering. Evaluatie experimenten scheidings- en omgangsbemiddeling',,
Mr. Drs. B.E.S. Chin-A-Fat, Dr. M.J. Steketee. Prijs ex. portkosten f 25,-.
In opdracht van het Ministerie van Justitie, Wetenschappelijk Onderzoek- en Documentatiecentrum.
Verwey-Jonker Instituut, Utrecht, 2001
Noot voor de redactie//