Veelgestelde vragen over miltvuur
Een publicatie bij het onderwerp Nationaal Coördinatiecentrum
17 oktober 2001
In de Verenigde Staten zijn twaalf gevallen van miltvuurbesmetting
geconstateerd. De besmetting is waarschijnlijk met opzet
verspreid. Wat is miltvuur, hoe kun je het krijgen en wat is er
aan te doen?
Wat is miltvuur (anthrax)
Miltvuur wordt door anthrax-bacteriën veroorzaakt. Het is voor
mensen een zeer zeldzame aandoening. Van tijd tot tijd komt het
bij vee voor. Anthrax of miltvuur komt dus in de natuur voor, maar
kan ook moedwillig verspreid worden. Men spreekt dan van een
biologisch wapen. De anthraxbacterie kan barre omstandigheden
overleven door sporen te vormen. Anthraxsporen komen tot leven als
ze een goede voedingsbodem vinden. Bij de mens kunnen ze ziekten
veroorzaken in luchtwegen, huid en darmen.
Besmetting via de huid
Als de anthraxsporen in aanraking komen met de huid, kunnen ze
huidwondjes infecteren en veroorzaken dan meestal een milde,
voorbijgaande ziekte. De ziekte is dan herkenbaar aan een zweer op
de huid. Dit kan gepaard gaan met verschijnselen als hoofdpijn en
lichte koorts. Slechts in een enkel geval leidt dit tot
bloedvergiftiging met hoge koorts.
Besmetting via de luchtwegen
Geïnhaleerde sporen blijven meestal op de slijmvliezen in de
bovenste luchtwegen steken. Enkele sporen kunnen uit de keel in de
longblaasjes terechtkomen. Als de sporen zich ontwikkelen in de
longen en naar andere organen uitzwermen, produceren ze een
gifstof, met bloedingen, vochtophopingen en weefselafbraak als
gevolg. Kenmerkend voor besmetting met miltvuur via inademing
zijn: hoofdpijn, hoge koorts, buikpijn en inwendige bloedingen,
bloed opgeven en ademhalingsmoeilijkheden. Miltvuur in deze vorm
is vaak dodelijk.
Besmetting via de mond
Besmetting via de mond komt bijna nooit voor. Als de
anthraxbacterie in de darmen komt kan hij koorts, misselijkheid en
buikpijn veroorzaken. Deze vorm is niet dodelijk.
Hoe lang duurt het voordat je ziek wordt?
Als je anthraxsporen inademt, kan het tussen negen uur en twee
weken duren voordat je ziek wordt. Meestal treden de symptomen op
na twee tot zes dagen.
Behandeling
Een behandeling met een bepaald antibioticum kan, als deze voor of
onmiddellijk na het optreden van de eerste symptomen wordt
toegediend, de kansen op overleving aanmerkelijk vergroten. Het is
wenselijk binnen 24 uur na besmetting met de behandeling te
beginnen. Hoe eerder de behandeling wordt begonnen, hoe
effectiever hij is. De behandeling kent wel bijwerkingen. Het is
dus niet nodig (en zelfs gevaarlijk) om met behandelen te beginnen
als er geen reden voor is.
Bescherming
Er bestaat geen vaccin om miltvuur te voorkomen. In Amerika wordt
aan militairen een vaccin aangeboden. Dit vaccin kent vele
bijwerkingen en is dus niet geschikt om vooraf aan de bevolking
toe te dienen. Een werkzaam vaccin kan niet op korte termijn
worden geproduceerd, ook niet in het buitenland.
Vaststellen van miltvuur
Van een verdacht pakketje kan binnen enkele uren worden
vastgesteld of er miltvuursporen in zitten. Met medicatie hoeft
pas gestart te worden, als miltvuursporen zijn vastgesteld. Als
direct na de vondst onderzoek naar de miltvuursporen plaatsvindt,
is na ontvangst van de uitslag voldoende tijd om met medicatie te
starten. Om de ziekte definitief bij de mens vast te stellen, is
nader onderzoek nodig (bacteriën op kweek zetten) dat langer
duurt.
Meer informatie
Meer informatie over miltvuur kunt u vinden op de website van de
Landelijke Coördinatiestructuur voor Infectieziektenbestrijding
(www.lci.lcr.nl) en op de website van Postbus 51
(www.postbus51.nl). Voor vragen over miltvuur is een
publieksnummer geopend: 0800 3008051.
Relevante links:
Internationaal terrorisme - dossier
Landelijke Coördinatiestructuur voor Infectieziektenbestrijding
Ministerie van Volksgezondheid, Welzijn en Sport
Postbus 51
Ministerie van Binnenlandse Zaken en Koninkrijksrelaties