Intentieverklaring Optimalisering COPD- en astmazorg
Het Nederlands Astma Fonds ziet disease management als een belangrijk speerpunt in haar beleid voor de komende jaren. De Stichting Toekomstscenario's Gezondheidszorg (STG) heeft een verkenning uitgevoerd naar de mogelijkheden van disease management in de zorg aan COPD- en astmapatiënten. Uit de verkenning bleek dat betrokken partijen het belang inzien van een gezamenlijk optreden om de zorg aan mensen met COPD en astma te optimaliseren. Het optimaliseren van de COPD- en astmazorg is een middel om meer kwaliteit, meer patiëntgerichtheid en meer doelmatigheid te bereiken.
Het aantal gediagnosticeerde mensen met COPD (chronische bronchitis en longemfyseem) en astma zal de komende jaren toenemen. Een vergrijzende samenleving, de aandacht voor (vroeg)diagnostiek, het huidige rookgedrag en een toenemende gevoeligheid voor allergieën in de bevolking dragen hieraan bij. Als gevolg van deze ontwikkelingen neemt ook de vraag naar gezondheidszorgvoorzieningen toe.
Onder deze omstandigheden vormt het een uitdaging om de kwaliteit van zorg aan mensen met COPD en astma in de toekomst in ieder geval te behouden en zoveel mogelijk te bevorderen. Vooral het doorbreken van de progressie van het COPD-ziektebeeld vraagt om gerichte aandacht. Het concept disease management sluit hierop aan. Door het toepassen van managementtechnieken in de zorg en door op uitkomsten te sturen, kan een meer efficiënte en effectieve zorgverlening worden bereikt. Het bevorderen van coördinatie in de zorg, het overdragen van taken naar een passend niveau (de juiste zorg op de juiste plaats) en het bereiken van gedragsverandering (ten aanzien van zelfmanagementvaardigheden en gezonde leefgewoonten) zijn oplossingsrichtingen van deze zorgbenadering. Een benadering waarin de behoefte aan zorg in hoge mate de gang van de patiënt door het gezondheidssysteem bepaalt.
Het stimuleren van een dergelijke zorgbenadering vraagt om een gezamenlijke inspanning van partijen in de zorg. Het optimaliseren van de organisatie en de resultaten van de COPD- en astmazorg heeft baat bij een systematische en op elkaar afgestemde benadering. Een stimulering vanuit nationaal niveau is gewenst om een kader voor goede COPD- en astmazorg aan regionale en lokale zorgpartijen te kunnen bieden. Deze Intentieverklaring Optimalisering COPD- en astmazorg kan als een belangrijke eerste stap worden gezien. De hiernaast genoemde partijen geven aan dat zij onderstaande tien uitgangspunten als een belangrijke basis voor toekomstig gezamenlijk beleid zien.
Uitgangspunten
* Het vertrekpunt voor het bevorderen van de kwaliteit van de COPD- en astmazorg is het zorgcontinuüm (het primaire proces van preventie tot reïntegratie/palliatieve zorg) als geheel. In afstemming op elkaar dienen op onderdelen verbeteringen te worden aangebracht.
* Vanuit een vraaggerichte benadering dient de komende vijf jaar een integrale ketenzorg te worden gerealiseerd. Het bieden van de juiste zorg op de juiste plaats door een optimale verdeling van taken op een passend niveau, dient gestimuleerd te worden om een goede zorg aan mensen met COPD en astma in de toekomst te waarborgen.
* Mensen met COPD of astma en hun zorgverleners delen de verantwoordelijkheid om hun gezamenlijk geformuleerde doelen in de zorg te bereiken. Het bevorderen van zelfmanagement is daarbij een belangrijk aandachtspunt.
* De ontwikkeling en implementatie van multidisciplinaire richtlijnen en protocollen op basis van wetenschappelijk onderzoek leveren een belangrijke bijdrage aan een evidence based kwalitatief hoogwaardige COPD- en astmazorg.
* Stoppen met roken interventies behoren een meer integrale plaats te krijgen in de astma-, en vooral de COPD-zorg. Hierbij hebben alle betrokken zorgverleners een rol. Kennis en ervaringen ten aanzien van verslavingsaspecten verdienen nadrukkelijke aandacht.
* ICT-toepassingen in de zorg kunnen een belangrijke bijdrage leveren aan het creëren van een optimale COPD- en astmazorg. De inzet van ICT bij het faciliteren van deskundigheidsbevordering van en afstemming tussen zorgverleners, het evalueren en bijstellen van zorgdoelstellingen op individueel en groepsniveau en het bevorderen van 'patient empowerment', verdient nadrukkelijke aandacht.
* Het optimaliseren van de zorg aan mensen met COPD en astma vraagt om een gezamenlijk optreden van patiënten en zorgverleners. Het is belangrijk dat er op landelijk niveau een structureel overleg wordt gevormd waarin patiënten en zorgverleners (zoals artsen, verpleegkundigen, fysiotherapeuten, klinisch psychologen, diëtisten en apothekers) elkaar ontmoeten.
* Op basis van bovenstaande uitgangspunten ontwikkelen patiënten en zorgverleners in de nabije toekomst een kwaliteitskader met concrete doelstellingen voor de COPD- en astmazorg.
* Het landelijk zorgbeleid COPD en astma dient op gecoördineerde wijze een regionale uitvoering te krijgen. Hiervoor treffen patiënten, zorgverleners en zorgverzekeraars elkaar in regionale samenwerkingsverbanden.
* Het gericht monitoren van projecten en een actieve overdracht van succesvolle initiatieven tussen regio's dienen gestimuleerd te worden.
Deze Intentieverklaring is vastgesteld op 5 oktober 2000 te Nieuwegein.
Het is een initiatief van het Nederlands Astma Fonds en de
Stichting Toekomstscenario's Gezondheidszorg (www.stg.nl)
* Algemene Vergadering voor Verpleegkundigen en Verzorgenden (AVVV)
* Astma Patiënten Vereniging VBBA
* Centrum Gezondheidsbevordering op de werkplek (GBW)
* COPD en Astma Huisartsen Adviesgroep (CAHAG)
* Directiegroep Astmacentra
* Federatie Het Instrument (FHI)
* Koninklijk Nederlands Genootschap voor Fysiotherapie (KNGF)
* Koninklijke Nederlandse Maatschappij tot bevordering der Geneeskunst (KNMG)
* Koninklijke Nederlandse Maatschappij ter bevordering der Pharmacie (KNMP)
* Landelijke CARA Patiëntenvereniging (LCP)
* Landelijke Huisartsen Vereniging (LHV)
* Landelijke Vereniging Gezondheidscentra (LVG)
* Landelijke Vereniging Thuiszorg (LVT)
* Nederlands Astma Fonds
* Nederlands Huisartsen Genootschap (NHG)
* Nederlands Instituut voor Psychologen
* Nederlands Kenniscentrum Arbeid en Longaandoeningen'Opgelucht werken'
* Nederlands Paramedisch Instituut
* Nederlands Verbond voor Psychologen, Psychotherapeuten en Agogen (NVPA)
* Nederlandse Vereniging voor Allergologie (NVA)
* Nederlandse Vereniging voor Arbeids- en Bedrijfsgeneeskunde (NVAB)
* Nederlandse Vereniging van Artsen voor Longziekten en Tuberculose (NVALT)
* Nederlandse Vereniging van Diëtisten (NVD)
* Nederlandse Vereniging van Ergotherapie (NVE)
* Nederlandse Vereniging voor Kindergeneeskunde (NVK)
* Nederlandse Vereniging Longverpleegkundigen (NVL)
* Nederlandse Vereniging van Maatschappelijk Werkers (NVMW)
* NVZ Vereniging van Ziekenhuizen
* Samenwerkende Artsenlaboratoria in Nederland (SAN)
* Stichting Nederlands Astmacentrum Davos
* Stichting Volksgezondheid en Roken (Defacto - voorheen Stivoro)
* Vereniging voor Mensen met Constitutioneel Eczeem (VMCE)
* Werkverband Organisaties Chronisch Zieken (WOCZ)