BVD draagt deel archief over aan het Algemeen Rijksarchief
Een persbericht bij het onderwerp Binnenlandse Veiligheidsdienst
4 oktober 2001
Dit persbericht is afkomstig van de Rijksarchiefdienst
Voor het eerst in de geschiedenis zal de Binnenlandse
Veiligheidsdienst een deel van zijn archief overdragen aan het
Algemeen Rijksarchief, waardoor het openbaar wordt. Het gaat om
het archief van het Bureau Nationale Veiligheid, een vroege
voorloper van de BVD uit de jaren 1945 - 1946. Het archief omvat
niet eerder vrijgegeven persoonsdossiers over personen als Mussert
en King Kong, maar ook tot dusverre geheime informatie over het
Englandspiel en andere Duitse spionage-, sabotage- en 'stay
behind' organisaties uit de Tweede Wereldoorlog. Daarnaast is in
het BNV-archief het ontstaan van de Koude Oorlog terug te vinden,
door de verschuivende focus van Duitse spionagenetwerken naar
communistisch georiënteerde personen en organisaties.
Het Bureau Nationale Veiligheid werd in mei 1945 opgericht met als
taak het verrichten van "alle werkzaamheden de in- en uitwendige
veiligheid van den Staat betreffende" en bovendien "daarover
contacten op te nemen en te onderhouden met de geallieerden". De
instelling werd in enkele weken uit de grond gestampt door
verschillende bestaande organisaties, waaronder
verzetsorganisaties, samen te voegen. In de praktijk kwamen de
werkzaamheden van het BNV neer op het identificeren, opsporen,
arresteren en verhoren van personen die behoorden tot Duitse
spionage en sabotage-organisaties als Abwehr, Gestapo en
Sicherheitsdienst. Schuldig geachte personen werden ter berechting
overgedragen aan de Politieke Opsporingsdiensten van het Militair
Gezag, en later aan het Directoraat Generaal voor de Bijzondere
Rechtspleging. Naarmate de tijd verstreek, richtte het BNV zich
ook steeds meer op "die stroomingen welke door hun aard bij
voorkomende gelegenheden gevaarlijk zouden kunnen worden voor de
rust, orde of veiligheid van den Staat". Men doelde daarmee op
kleine trotskistische en anarchistische groeperingen, maar vooral
op de communistische organisaties in Nederland: de CPN, de
Eenheids Vakcentrale en de communistische nevenorganisaties van
jongeren en vrouwen.
Het archief van het BNV bevat naast geheime dossiers over personen
en organisaties ook informatie over het personeel en de
organisatie. Tevens bevat het archief een aantal niet eerder
gepubliceerde foto's. In de loop der jaren is een deel van de
persoonsdossiers verdwenen, door vernietiging en door overdracht
naar andere organisaties. Zo is een deel van de
BNV-persoonsdossiers opgenomen in het archief van het Centraal
Archief van de Bijzondere Rechtspleging (CABR), dat onlangs door
Justitie aan het Algemeen Rijksarchief is overgedragen. Met het
verwerven van het BNV-archief breidt het Algemeen Rijksarchief
zijn verzameling oorlogsgerelateerde archieven verder uit. Naast
het BNV-archief beheert het Algemeen Rijksarchief onder meer ook
de archieven van het Ministerie van Justitie te Londen, het
Centraal Archief Bijzondere Rechtspleging, het Nederlands
Beheersinstituut en de Stichting Toezicht Politieke Delinquenten.