Tegemoetkomen aan wensen van ouderen maakt traditionele verpleeg- en
verzorgingshuizen overbodig
Wat vinden ouderen zelf de meest ideale vorm van (thuis)zorg? Drs.
Hendrik Jan Bijsterveld inventariseerde de wensen en behoeften van
thuiswonende ouderen van 65 jaar en ouder. Zij blijken vooral behoefte
te hebben aan huishoudelijke hulp en dan bij voorkeur van iemand die
ook nog kleine, niet al te complexe zorgtaken wil en kan verrichten,
zoals bijvoorbeeld helpen bij het aankleden of wondverzorging.
Bijsterveld durft de stelling aan dat wanneer er voortaan vanuit het
perspectief van de patiënt wordt gekeken, dat er dan geen plaats meer
is voor de huidige verzorgings- en verpleeghuizen. Met (intensieve)
thuiszorg kan aan de specifieke wensen van de ouderen worden voldaan.
Bijsterveld verrichtte zijn onderzoek in de provincie Friesland en zal
zijn doctoraat van de RUG in ontvangst nemen in Franeker. Promovendi
van de RUG die een speciale band hebben met Friesland kunnen in de
oude academiestad Franeker promoveren.
"Overheid en zorgverzekeraars streven steeds meer naar een
patiëntgerichte benadering in plaats van een benadering vanuit het
perspectief van de bestaande zorgvoorzieningen", zegt de onderzoeker,
"Maar in de literatuur komen de ouderen zelf nauwelijks aan het woord.
Vandaar dat wij interviews hebben gehouden met thuiswonende ouderen
met en zonder thuiszorg. Op basis daarvan is een schriftelijke enquête
gemaakt, die we hebben getoetst onder 2000 Friezen ouder dan 70 jaar.
De zorgwensen blijken goed met de enquête in kaart te brengen." Uit de
vraaggesprekken kwam naar voren dat ouderen zoeken naar een tussenvorm
tussen eigen huis en verzorgingshuis. Bijsterveld: "Ze geven aan dat
zij bij het thuiswonen behoefte hebben aan diensten en producten zoals
alarmsystemen om hulp in te roepen, beveiliging, hulp bij persoonlijke
verzorging en het huishouden, maaltijdservice, klussendienst en
speciaal vervoer. Maar slechts weinigen weten op welke manier en bij
welke instanties zij dit soort diensten kunnen aanvragen. Ook het
begrip Persoonsgebonden Budget -PGB- is maar bij een kwart van de
ouderen bekend. Eén loket waar ze voor alles terecht kunnen, lijkt de
mensen zelf een zeer aansprekende oplossing." Onder de thuiswonende
ouderen blijkt de voorkeur voor professionele hulp toe te nemen.
Alleen bij kleine klusjes of kortdurende hulp verwachten de ouderen
een beroep te kunnen doen op hun partner, kinderen of familie. Aan de
professionele hulp stellen de ouderen duidelijke eisen. Bijsterveld:
"Ze blijken waarde te hechten aan 'vaste personen', 'vaste tijden' en
'tijd voor een praatje' en dat ze zelf mogen meebeslissen over de
soort en de hoeveelheid hulp. Uit de gesprekken komt ook naar voren
dat de ouderen het eens zijn met het overheidsbeleid en zo lang
mogelijk thuis verzorgd willen worden. Veertig procent wil dat zelfs
volhouden als zij volledig afhankelijk zijn geworden. Dat de
traditionele verzorgings- en verpleeghuizen wellicht kunnen
verdwijnen, blijkt ook uit een experiment met 'geïntegreerde
ouderenzorg' in het Friese Trynwâlden. Daar krijgen ouderen thuis alle
zorg aangeboden die ze nodig hebben." /ImK
Hendrik Jan Bijsterveld (Kollum, 1950) studeerde geneeskunde in
Groningen. Hij verrichtte zijn promotieonderzoek bij de vakgroep
Sociale geneeskunde en binnen het Noordelijk Centrum voor
Gezondheidsvraagstukken (NCG). Het onderzoek is gefinancierd door De
Friesland Zorgverzekeraar. Momenteel werkt hij als hoofd van de
afdeling Marketing, Onderzoek en Communicatie van De Friesland
Zorgverzekeraar te Leeuwarden.
Datum en tijd
woensdag 3 oktober 2001, 15.00 uur
Promovendus
H.J. Bijsterveld, tel. (058)291 36 17, fax (058)291 34 69 (werk)
Proefschrift
Het ouderenperspectief op thuiszorg. Wensen en behoeften van ouderen
ten aanzien van de thuis(zorg) situatie in Friesland
Promotores
prof.dr. D. Post en mw. prof.dr. B. Meyboom-de Jong
Faculteit
medische wetenschappen
Plaats
Martinikerk, Franeker
Promotie