Amsterdam, 20 juli 2001
De foto en de Amerikaanse Droom, 1840-1940
De Stephen White Collection II
Van 28 september t/m 6 januari 2002 (tentoonstellingsvleugel, niveau -1)
Met originele afdrukken van onder meer Walker Evans, Edward Steichen, Alfred Stieglitz, Margaret Bourke-White, Paul Outerbridge en Eadweard Muybridge
Het Van Gogh Museum presenteert dit najaar een overzicht van Amerikaanse foto's uit de periode 1840-1940. De werken zijn afkomstig uit de omvangrijke en bijzondere collectie van de Amerikaanse expert Stephen White. Aan de hand van circa 200 originele afdrukken van beroemde en minder bekende fotografen wordt een beeld geschetst van een eeuw Amerikaanse fotografie. Het is de eerste keer dat een selectie foto's uit deze unieke verzameling wordt geëxposeerd.
Fotografie zou vanaf haar ontstaan in 1839 de Amerikaanse identiteit helpen bepalen. Vanaf 1840 zwierven fotografen in het Nieuwe Land rond op zoek naar klanten om te fotograferen. Terwijl zij met primitief materiaal van stad tot stad en van boerderij tot boerderij reisden, legden zij families en individuele personen op de gevoelige plaat vast. Deze opnames vormen het eerste fotografische verslag van Amerika.
Zes verhalen in de tentoonstelling tonen de verschillende facetten van de Amerikaanse Droom in de beslissende jaren tussen 1840 en 1940. In deze eeuw is een nationale identiteit gevormd, werd gevochten voor vrijheid, werden waarden gevestigd, kwam de industriële ontwikkeling op gang en ontstonden steden in het hele land.
De presentatie begint met een proloog waarin de met name Europese immigranten worden beschreven die aankomen in hun nieuwe wereld. Een treffende illustratie hiervan is de foto door een onbekende fotograaf van de pasgeboren baby George B. Billings Rego die in de Amerikaanse vlag ligt te slapen. George Rego is het eerste kind dat in Boston Long Wharf is geboren, een gebied waar immigranten bij aankomst werden onderzocht op hun gezondheid alvorens ze in het land werden toegelaten. Vermoedelijk werd de Portugese familie Rego daar tijdelijk vastgehouden omdat de vrouw hoogzwanger was.
American Identities laat de ontwikkeling van het Amerikaanse portret zien, van de statische daguerreotypieën gedurende de eerste 15 jaar tot de meer spontane opnames die mede dankzij de verbetering van de techniek konden worden gemaakt. De reeks portretten biedt een mooi overzicht van verschillende bevolkingsgroepen: arbeiders, huiseigenaars, kleine handelaren, politici. Met de toename van de vrije tijd aan het einde van de 19de eeuw werden het uitgaansleven en de diverse vormen van vermaak steeds vaker in beeld gebracht.
De strijd om vrijheid en gelijkheid voor iedereen is onlosmakelijk verbonden met de Amerikaanse samenleving. Voor de sectie All Men Are Created Equal zijn foto's uitgezocht die deze onophoudelijke strijd illustreren. Ze laat onder meer een bewerkt portret zien van president Abraham Lincoln door fotograaf Gertrude Käsebier. Lincoln speelde een belangrijke rol in het streven naar het gelijkheidsideaal. In de praktijk bleven tot aan het begin van de 20ste eeuw grote verschillen bestaan tussen de elite en de arbeidersklasse.
In Men to Match My Mountains passeert een serie nationale iconen de revue: Buffalo Bill als symbool van het Wilde Westen, actrice en model Evelyn Nesbit, Alexander Graham Bell die in 1892 de eerste telefoondienst opent tussen New York en Chicago, en vliegtuigpionier Orville Wright tijdens een vlucht in 1903.
De expansie van Amerika ging gepaard met de bouw van bruggen, dammen, gasfabrieken, electriciteitscentrales en irrigatiekanalen. In Manufacturing the Dream wordt de explosieve industriële groei die het land heeft gekend in de 19de eeuw in beeld gebracht. De indringende foto van het jonge spinstertje in Augusta (Georgia) door Lewis Hine brengt een van de negatieve gevolgen hiervan - kinderarbeid - schrijnend aan het licht.
Religieuze vrijheid en economische voordelen waren de belangrijkste motieven bij de grote trek naar het westen en het verkennen van New Frontiers. De opkomst van een meer welvarende middenklasse en de aanleg van nieuwe spoorwegen brachten het toerisme op gang. Grote trekpleisters waren onder meer de Grand Canyon en de Indiaanse cultuur. De foto's van de eerste reizigers te midden van natuurlijke wonderen sierden menig fotoalbum en ansichtkaart. Tegenspoed en grote (natuur)rampen liggen echter altijd op de loer en schijnbaar vredige taferelen verhullen soms grote menselijke drama's.
Steden als New York City, Washington D.C. en San Francisco waren een droom voor velen. Het vertrouwen in de Amerikaanse metropolis was groot, ondanks de vaak erbarmelijke omstandigheden waaronder de bewoners leefden en werkten. De prachtige panorama's en stadsgezichten van niemand minder dan Berenice Abbott, Alfred Stieglitz en Eadweard Muybridge waarmee de presentatie in The City Rises wordt afgesloten, zijn de stille getuigen van een sterke natie met grootse dromen.
De tentoonstelling is samengesteld door Stephen White, eigenaar van de collectie, en Andreas Blühm, Hoofd Presentatie in het Van Gogh Museum. De foto en de Amerikaanse Droom is van 29 maart tot en met 16 juni 2002 te zien in Parijs (Hôtel de Sully, Patrimoine photographique).
Catalogus
Naar aanleiding van de tentoonstelling wordt een Engelstalige catalogus uitgegeven, The Photograph and the American Dream, 1840-1940, met essays van Stephen White en Andreas Blühm en een voorwoord van Bill Clinton, 42ste President van de Verenigde Staten van Amerika, Van Gogh Museum, 224 pagina's, 195 illustraties, hardcover (ISBN 90-400-9640-6, prijs ' 95,-) en paperback (ISBN 90-6987-029-0, prijs ' 55,-).
Symposium
Op zaterdag 29 september 2001 zal in het Van Gogh Museum een symposium plaatsvinden rond het thema van de tentoonstelling. Het symposium wordt georganiseerd in samenwerking met de Amerikaanse ambassade in Den Haag en de Netherlands American Study Association (NASA). De sprekers zijn allen experts op het gebied van foto's en Amerika.
Voor meer informatie en beeldmateriaal kunt u contact opnemen met de afdeling Voorlichting van het Van Gogh Museum: 020 570 52 91 of mailen naar pressoffice@vangoghmuseum.nl.
Heidi Vandamme
Persvoorlichter
telefoon: +31 (0)20 570 52 18
fax: +31 (0)20 673 50 53
e-mail: vandamme@vangoghmuseum.nl
www.vangoghmuseum.nl