IP/01/1240
Brussel, 4 september 2001
Biowetenschappen en biotechnologie: start van een maatschappelijke
discussie
De Commissie heeft vandaag als voorbereiding op een beleidsinitiatief
dat voor later dit jaar op de agenda staat, het startsein gegeven voor
een brede maatschappelijke discussie over biowetenschappen en
biotechnologie. De Commissie heeft een discussiedocument gepubliceerd
"Naar een strategische visie op biowetenschappen en biotechnologie"
waarin een overzicht wordt gegeven van het brede scala van aspecten
van de biotechnologische revolutie. Op 27 en 28 september organiseert
de Commissie een conferentie waar de vele betrokken partijen samen een
impuls kunnen geven voor een brede en constructieve maatschappelijke
discussie over biotechnologie in Europa. Tijdens de Europese Raad in
Stockholm in maart 2001 heeft de Commissie benadrukt dat Europa de
speerpunttechnologie onder de knie moet krijgen die fundamenteel is
voor de overgang naar een op kennis gebaseerde en duurzame economie.
De Commissie is zich er ook van bewust dat biowetenschappen en
biotechnologie aanleiding geven tot complexe ethische,
maatschappelijke en economische vraagstukken en heeft daarom toegezegd
dat zij eind 2001 met een uitgebreid beleidsdocument zou komen. Met
dit initiatief wil de Commissie bijdragen tot de ontwikkeling van een
toekomstgerichte strategische benadering van de biotechnologie in
Europa. De Commissie zal met inachtneming van het
subsidiariteitsbeginsel en het Witboek over governance een actieplan
voor nieuwe EU-initiatieven op het gebied van de biotechnologie
indienen en voorstellen doen voor aanbevelingen aan de lidstaten, de
lokale overheid, de industrie en andere betrokkenen.
Naar aanleiding van het initiatief van de Commissie heeft voorzitter
Prodi gesteld:
"Het is van strategisch belang, vooral op de lange termijn, dat Europa
de nieuwe speerpunttechnologie, met name op het gebied van de
biowetenschappen en de biotechnologie, onder de knie krijgt en ten
bate van de maatschappij toepast.
We moeten de juiste prioriteiten stellen en toekomstplannen maken om
ervoor te zorgen dat Europa de komende decennia een toonaangevende rol
speelt bij de wetenschappelijke en technologische ontwikkeling. Het
gaat hier om veelomvattende en complexe vraagstukken die veel verder
gaan dan genetisch gemodificeerde voeding en stamcellen waar momenteel
zoveel ophef over is, hoe belangrijk deze ook zijn. De Unie heeft een
coherent toekomstgericht beleid voor de biowetenschappen en de
biotechnologie nodig. De Commissie zal eind 2001 haar bijdrage voor
een dergelijke strategische visie leveren. De maatschappelijke
discussie waarvoor nu de aanzet wordt gegeven, is een onderdeel van
onze aanpak die aan het eind van het jaar tot het beleidsdocument van
de Commissie zal leiden. Daardoor moeten wij allemaal worden geholpen
bij de ontwikkeling van een coherente aanpak die spoort met onze
fundamentele doelstellingen en noden. We zijn vooral geïnteresseerd in
het standpunt van de uiteindelijke besluitvormers: de burger, de
consument en de patiënt.
In de geest van onze nieuwe aanpak van governance wil ik de dialoog
stimuleren en daar alle partijen op dit cruciale beleidsterrein bij
betrekken. Bij deze discussie moeten we er allemaal naar streven
misleidende simplificaties en generalisaties te vermijden."
Een strategisch belang maar ook nieuwe uitdagingen en dilemma's
De revolutie in de biowetenschappen en de biotechnologie creëert,
zowel in ontwikkelde als in ontwikkelingslanden, nieuwe kansen voor de
bescherming van het milieu, de gezondheidszorg, de landbouw en de
voedselproductie, de productie van energie en industriële
toepassingen. Voorbeelden van toepassingen en mogelijkheden daarvoor
zijn: een goedkopere en veiligere massaproductie van geneesmiddelen
(b.v. voor de behandeling van suikerziekte en groeistoornissen), een
beter afstemming van geneesmiddelen en therapieën op de individuele
behoefte door het gebruik van genetische informatie, modificatie van
planten en voedingsgewassen om bestand te zijn tegen droogte of voor
een efficiënter gewasbeheer en voedselproductie, biologische sanering
van vervuilde plaatsen, schonere energie en schonere industriële
processen.
Het strategische belang van biowetenschappen en biotechnologie wordt
verklaard door de combinatie van snelle wetenschappelijke en
technologische vorderingen en de mogelijkheid om te voorzien in een
breed scala van menselijke behoeften aan gezondheid, kwaliteit van het
bestaan, voeding en milieu. De Europeanen zullen waarschijnlijk vragen
om producten en diensten die uit deze ontwikkeling voortvloeien.
Daarom moet Europa ook volledig in staat zijn alle gevolgen qua
veiligheid en ethische en maatschappelijke aspecten in de hand te
houden en moet Europa over de capaciteiten beschikken om de nieuwe
technologie te leveren en te produceren, maar ook te gebruiken.
De biowetenschappen en de biotechnologie creëren echter ook nieuwe
uitdagingen en moeilijke dilemma's waarvoor elk individu en elke
maatschappij worden geplaatst.
* Het technologisch potentieel van de biowetenschappen en de
biotechnologie is enorm groot. Het is echter belangrijk meer te
weten over dit potentieel om een veilige ontwikkeling en
toepassing mogelijk te maken en meer inzicht te krijgen in de
manier waarop het technologisch potentieel in een concrete
sociaal-economische context in de praktijk kan worden gebracht.
Wie zal ervan profiteren, zijn er ook verliezers en welke rol is
er voor de maatschappij weggelegd bij het sturen van de
ontwikkelingen?
* Welk onderzoek is er nodig om een optimale ondersteuning te geven
aan de technologische ontwikkeling en het overheidsbeleid?
* Wat zijn de ethische en maatschappelijke gevolgen van het
onderzoek en de technologische toepassingen en hoe gaan we daarmee
om?
* Europa loopt qua innovatie en concurrentievermogen en de
ontwikkeling van een krachtige biotechnologie-industrie met hoger
gekwalificeerde banen en het creëren van welvaart nog steeds
achter op de VS. Wat moet er gebeuren om Europa's capaciteiten
voor onderzoek en innovatie veilig te stellen en verder te
ontwikkelen? Sommige regio's in Europa stimuleren nieuwe
biotechnologie-bedrijven en starters. Wat kan er van hun
succesverhaal worden geleerd?
* De revolutie in de biowetenschappen en de biotechnologie is een
mondiale realiteit. Veel landen in de wereld, zowel rijk als arm,
zullen deze nieuwe technologie gebruiken. Wat is de rol van Europa
als een invloedrijke en verantwoordelijke participant van de
wereldeconomie, met name ten opzichte van de ontwikkelingslanden?
* Hoe en in hoeverre kunnen de mogelijkheden van de biotechnologie
worden ingezet voor de specifieke behoeften van de
ontwikkelingslanden: (a) de behandeling van (aan armoede
gekoppelde) tropische ziekten, (b) de druk op
plattelandsgemeenschappen en de stijgende vraag naar voedsel, (c)
milieuproblemen en (d) andere ontwikkelingsbehoeften?
* Europa heeft baat bij een brede maatschappelijke discussie over
onderwerpen die verband houden met biowetenschappen en
biotechnologie. Zijn de betrokkenen echter wel bereid naar elkaar
te luisteren en groeien de standpunten naar elkaar toe? Hoe kan er
in onze pluralistische maatschappij het best voor worden gezorgd
dat er sprake is van een dialoog?
Doelstellingen van het beleidsdocument van de Commissie eind dit jaar
Met de voorstellen voor aanvullende GGO-regelgeving die de Commissie in juli heeft ingediend, zal de EU waarschijnlijk de meest veeleisende vergunningsregeling en de meest uitgebreide voorlichting van de consument ter wereld in het leven roepen. De oprichting van een Europese Voedselautoriteit zal ervoor zorgen dat enkele van de beste wetenschappers de Gemeenschap advies blijven geven. De onafhankelijke adviesgroep van de Commissie voor ethische aspecten van wetenschap en nieuwe technologie levert een waardevolle bijdrage tot een duidelijker inzicht in en een aanpak voor de ethische gevolgen.
De Commissie is van mening dat, gezien de betekenis en de uitdagingen
van de biowetenschappen en de biotechnologie, ook een algehele
evaluatie van het beleid nodig is om de samenhang daarvan te
waarborgen, zodat de Europeanen met inachtneming van onze ethische en
maatschappelijke waarden de vruchten daarvan kunnen plukken en de
dilemma's onder ogen kunnen zien. Het is belangrijk dat zowel bij het
voorbereidende werk als in het uiteindelijke beleidsdocument van de
Commissie het subsidiariteitsbeginsel in acht wordt genomen en
duidelijk wordt aangegeven wie waarvoor verantwoordelijk is of moet
zijn. Overeenkomstig het Witboek over governance wil de Commissie de
nadruk leggen op het brede scala van mogelijke "flankerende"
maatregelen naast de traditionele wetgeving.
De maatschappelijke discussie
Bij de voorbereiding van haar beleidsdocument voor eind 2001 geeft de
Commissie nu de aanzet voor een brede maatschappelijke discussie. Dit
is geen eenmalig gebeuren, want de dialoog met en de raadpleging van
de bevolking zal overeenkomstig het Witboek over governance
onlosmakelijk verbonden blijven met onze aanpak van de
biowetenschappen en de biotechnologie.
De Commissie publiceert vandaag een discussiedocument met een
uitgebreid overzicht van de vele belangrijke vraagstukken die een rol
spelen. Het bevat bepaalde ideeën die momenteel bij de Commissie leven
en suggesties voor specifieke vraagstukken waarover de Commissie graag
opmerkingen ontvangt. De adviesronde blijft echter niet beperkt tot
deze vraagstukken en alle bijdragen zijn dan ook welkom.
Het discussiedocument zal beschikbaar zijn op een nieuwe website op de
EUROPA-server (http://europa.eu.int/comm/biotechnology), die half
september wordt gelanceerd. Om de discussie te stimuleren kunnen per
e-mail ontvangen opmerkingen op verzoek op deze website worden
geplaatst.
Opmerkingen en bijdragen kunnen uiterlijk tot 23 november 2001 worden
ingediend:
* via de post bij "Biotechnology, BREY 7/329, Europese Commissie,
Wetstraat 200, B-1049 Brussel, België" of per fax op nr. +32 2 295
76 37,
* via e-mail bij ec-biotechnology@cec.eu.int
Ook organiseert de Commissie op 27 en 28 september 2001 een
conferentie om het advies in te winnen van een breed scala van door
haar uitgenodigde betrokkenen.