NAi
NAi-persbericht, 31 augustus 2001
Op reis met J.H. Leliman (1828-1910)
Schetsend naar een nieuwe bouwkunst
tentoonstelling
22 september 2001 tot en met 20 januari 2002
Het Nederlands Architectuurinstituut (NAi) toont prachtige
reisschetsen van architect Johannes Hermanus Leliman (1828-1910).
Leliman kon in het midden van de negentiende eeuw als een van de
weinige Nederlandse architecten een studiereis naar het buitenland
maken. Via België trok hij naar Parijs, waar hij in de leer ging bij
de revolutionaire Franse architect Henri Labrouste. Zijn reis is van
groot belang geweest voor zijn verdere loopbaan als architect en
theoreticus en ook voor de Nederlandse architectuur. Leliman maakte er
kennis met een nieuwe ontwerpmethode: het eclecticisme. De aanhangers
van deze ontwerpmethode beschouwden het verleden als een portefeuille
vol historische motieven, waaruit de architect steeds die bouwvormen
kon kiezen die bij een specifiek gebouw pasten. In Nederland zou
Leliman deze vrije ontwerpopvatting in lezingen, artikelen en
publicaties uitdragen. De tentoonstelling in de Gaanderij laat aan de
hand van studie-tekeningen, reisschetsen in aquarel en
negentiende-eeuwse plaatwerken van veel Belgische gebouwen, zien hoe
Leliman hiermee de weg vrijmaakte voor een moderne bouwkunst.
reisschetsen De reisschetsen geven een uniek beeld van een
negentiende-eeuwse studiereis en hoe er in deze periode over
architectuur werd gedacht. In totaal zijn 32 reisschetsen bewaard
gebleven, waarvan de meeste van eigentijdse negentiende-eeuwse
gebouwen in Antwerpen, Brussel, Gent en Mechelen. Leliman tekende met
veel oog voor detail woonhuizen en nieuwe gebouwtypen als pakhuizen,
gevangenissen en kazernes, maar ook gotische kerken en
zestiende-eeuwse huizen. Bij vrijwel alle schetsen maakte hij
aantekeningen, variërend van commentaar op de constructie of de
ornamentiek tot een toelichting op de bouwgeschiedenis en historische
gebeurtenissen.
eclecticisme Terug in Nederland bouwde Leliman onder andere het
verenigingsgebouw voor Arti et Amicitiae in Amsterdam, winkelpanden,
scholen en de eerste arbeiderswoningen, alle ontworpen volgens de
principes van het eclecticisme. Zijn ideeën erover uitte hij in
tientallen lezingen en artikelen, maar ook in drie grote platenalbums.
Deze lieten een scala aan stijlen en ontwerpmogelijkheden zien en
dienden daarmee als forum en inspiratiebron, zowel voor architecten
als opdrachtgevers.
De tentoonstelling is te zien in de Gaanderij van 21 september 2001 tot en met 20 januari 2002.
In de BONAS-reeks is verschenen de oeuvrecatalogus J.H. Leliman (1828-1910). Eclecticisme als ontwerpmethode voor een nieuwe bouwkunst, Sigrid de Jong, NLG 34,50.
meer informatie NAi publieksinformatie
Voor nadere informatie en beeldmateriaal kunt u zich wenden tot de afdeling communicatie van het NAi (Martine Heijnen, Astrid Karbaat, Cornelis Krul), tel 010-4401271, fax 010-4366975, e-mail: info@nai.nl.
NAi
Nederlands Architectuurinstituut - Museumpark 25 - 3015 CB Rotterdam tel. 010-4401200 - fax 010-4366975 - info@nai.nl
veranderd: woensdag, 5 september 2001