http://www.kub.nl/nieuws/persberichten/2001/09/01169.html
Embargo tot 21 september
Afscheidsrede hoogleraar belastingrecht prof. mr. D.B. Bijl
"BTW is vermolmd systeem"
Met een rede op 21 september over de vermolming van de BTW neemt prof. mr. D.B. Bijl afscheid van de
Katholieke Universiteit Brabant als (deeltijd) hoogleraar belastingrecht.
Per 1 oktober 2001 maakt hij gebruik van de regeling voor vervroegde uittreding, maar zal werkzaam blijven in zijn hoofdfunctie als vice-president van het Gerechtshof te Amsterdam.
In de rede blikt Bijl terug op de ontwikkelingen op BTW-gebied in de afgelopen 15 jaar.
De BTW is sinds 1969 in hoge mate een Europese belasting, wat betekent dat de Europese invloed op de BTW in
Nederland manifest is. Geconstateerd wordt dat het uitgangspunt van de BTW - heffing van consumptieve bestedingen
- in een aantal gevallen geweld wordt aangedaan. Met name met het buiten de BTW laten van gedoogde drugshandel
plaatst het Hof zich buiten de maatschappelijke werkelijkheid.
Een sombere optie in de ogen van Bijl is het achterwege laten van de BTW-heffing op digitale diensten of die
vervangen door een heffing op fysieke kenmerken, zoals een telecomaansluiting, computer of modem. Dat voornemen
uitvoeren brengt ons volgens Bijl terug in de fiscale middeleeuwen, waarin bij gebrek aan administratieve infrastructuur
belasting geheven werd per raam in het huis en per haard in de woning. Iets dergelijks gebeurt nu omdat de informatie-
infrastructuur te ingewikkeld wordt.
Bijl betreurt dat de wens tot opheffing van de fiscale grenzen niet heeft geleid tot een fundamenteel onderzoek naar de
vraag of de BTW in het Europa zonder grenzen wel de beste vorm van een verbruiksbelasting is. Hij stelt dat de BTW
aan vermolming lijdt, zowel van binnenuit als van buitenaf. "BTW-heffing betekent dat gigantische bedragen aan geld
tussen ondernemers worden rondgepompt. Dat leidt tot aftapping van die stroom door kwaadwillende lieden. Het
BTW-systeem is in zichzelf ook fraudegevoelig. Als A aan B BTW in rekening brengt, kan B die met de fiscus
verrekenen, ook als A niet aan de fiscus betaalt. Bij grensoverschrijdende transacties tussen ondernemers behoeft
geen BTW in rekening te worden gebracht. In dit verband is vreemd dat een levering naar Palermo zonder BTW-
berekening kan en een levering naar Paterswolde niet."
Opmerkelijk is volgens Bijl verder dat het BTW-systeem wordt uitgeschakeld in branches die een slechte naam hebben
(inlening en onderaanneming in de bouw en de textiel) en in gevallen waarin de fiscus onwelgevallige constructies
worden opgezet. Slecht gedrag wordt derhalve beloond met uitsluiting van de BTW. "Een recente vorm van uitholling
van het systeem vormt het compensatiefonds voor gemeenten en provincies. Gemeente kunnen straks de BTW die
drukt
Courier New
op overheidshandeTimes New Romanlingen declareren bij de staat. Het spreekt vanzelf dat veel meer branches en organisaties
naar zo'n compensatie zullen gaan streven. Voor iedere consument geldt immers dat de schilder uit een oogpunt van
BTW duurder is dan zelf verven."
Bijl pleit voor een directe verbruiksbelasting, een belasting van de consument zelf. Die zou
naast de inkomstenbelasting geheven kunnen worden of wellicht gecombineerd met die belasting. De theoretische en
praktische bezwaren zijn echter vooralsnog van dien aard, dat we ons zullen moeten blijven richten op de BTW zoals
we die nu in Europa kennen.
Noot voor de pers
De afscheidsrede van prof. mr. D.B. Bijl vindt plaats op 21 september om 16.15 uur in de aula van de
Katholieke Universiteit Brabant.
Gedrukte exemplaren van de rede zijn verkrijgbaar bij de afdeling Voorlichting en Externe Betrekkingen
(013 466 2000). Prof. mr. Bijl is bereikbaar op het volgende telefoonnummer: 0341-352101.
Drs. Monique Hanssen
Voorlichting en Externe Betrekkingen
tel: 013 466 2000
e-mail: M.M.C.Hanssen@kub.nl