Keywords: aanslagen, WTC, terrorisme
www.sp.nl Partij Tomaat
Een heilige oorlog win je niet door er zelf een te beginnen
Net als ieder ander ben ik geschokt over aanslagen die op onschuldige
Amerikaanse burgers zijn gepleegd. Het aangerichte menselijk leed
overtreft elk ander voorbeeld van terroristische aanslagen uit het
verleden. Het is volkomen terecht dat de omvang van de doelbewuste
moord op duizenden mannen, vrouwen en kinderen, en het duivelse
raffinement waarmee die aanslagen zijn gepleegd, overal in de wereld
hevige verontwaardiging heeft losgemaakt.
Deze aanslagen tonen eens temeer aan hoe groot de kwetsbaarheid van de
moderne samenleving is in de tijd dat de wereld een 'global village'
is geworden.
Effectieve en sluitende wapening, letterlijk en figuurlijk, tegen deze
vormen van terroristisch geweld is vrijwel een illusie. Dat betekent
dat de wereld niet alleen de daders moet opsporen en berechten, maar
ook een taak heeft in de opsporing en bestrijding van de
voedingsbodems van het terrorisme.
Opsporing en berechting van de daders, bestrijding van de
voedingsbodems van terrorisme staan op gespannen voet met de roep om
wraak die sinds de aanslagen wordt gehoord. In de zucht naar wraak
overheerst de irrationaliteit terwijl juist nu rationaliteit de
boventoon zou moeten voeren. De zucht naar wraak kan gemakkelijk
leiden tot disproportioneel gebruik van geweld met wederom onschuldige
slachtoffers. Verdere escalatie van geweld ligt dan voor de hand en
brengt de wereldvrede in gevaar.
De primaire reactie bij deze vorm van geweld is begrijpelijk maar
verantwoordelijke politici moeten de toekomst dienen, en van het
verleden leren. De dreigende taal van de Amerikaanse president Bush
jr., die wraak zweert en oorlogstaal spreekt, maakt dat ik mijn hart
vasthoud, zeker gezien de staat van dienst van de VS op dit vlak. Ik
denk daarbij aan de vergelding op Soedan, en op een ander moment,
Tripoli. Vergeldingsacties die deels onterecht, maar in ieder geval
contraproductief, bleken te zijn. Het wereldwijde terrorisme is
sindsdien niet verminderd maar verergerd. Toen de NAVO in 1999 zijn
doelstelling opnieuw formuleerde, werd daar de bestrijding van
terrorisme en zogenaamde 'schurkenstaten' in het verlengde van het
Amerikaanse optreden dan ook aan toegevoegd. De NAVO verschafte
zichzelf daarmee de basis om waar dan ook ter wereld met geweld in te
grijpen.
De Nederlandse regering heeft ingestemd het van toepassing verklaren
van artikel 5 van het verdrag van Washington, dat uiting geeft aan de
gedachte van collectieve verdediging. De regering noemt dit een
uitdrukking van bondgenootschappelijke solidariteit. Ik zie die
instemming niet als een symbolische daad, en ze is ook niet
vrijblijvend. Het van toepassing verklaren van dit artikel betekent
dat ons land politiek moeilijk kan wegblijven bij betrokkenheid bij
eventuele vergeldingsacties van het Amerikaanse leger. Het is op zijn
minst onverstandig om zonder voorwaarden steun toe te zeggen aan
eventuele militaire acties van het Amerikaanse leger. Het valt te
vrezen dat ons land zo wordt meegezogen in een keten van
disproportioneel gebruik van geweld.
Er is ook sprake van een slechte verhouding tussen het NAVO-besluit en
de reactie van premier Kok, die in de Kamer de wens uitsprak om in
waardigheid op deze vernederende aanslag te reageren. Hij pleitte voor
het oppakken en berechten van de daders. Het verhoudt zich ook
geenszins tot VN-resolutie 1368 die staten oproept samen te werken aan
berechting van de daders. In de brief aan de Kamer gaat de regering
ook uit van militair optreden en meldt ze slechts dat de reactie
daartoe niet beperkt zal blijven.
Terrorisme is een bedreiging voor ons allen, niet alleen de lidlanden
van de NAVO. Deze aanslag is een aanslag tegen de menselijkheid en
daarom moet de VN het voortouw hebben, niet de NAVO. Dat is juist nu
mogelijk omdat er een unanieme veroordeling is van de aanslagen.
Gewelddadige vergeldingsacties van de NAVO, of de VS alleen, hebben
het risico van grotere tegenstellingen en een escalatie van geweld.
Anders gezegd: vergelding zal contraproductief zijn in de bestrijding
van terrorisme. Een heilige oorlog win je niet door er zelf een te
beginnen. Met het van toepassing verklaren van artikel 5 heeft de
Amerikaanse president zich een alibi verschaft om keihard terug te
slaan en de bondgenoten daarbij te betrekken. Het lijkt slechts een
kwestie van tijd voordat de consequenties daarvan zichtbaar worden.
Harry van Bommel
Tweede-Kamerlid SP
17 september 2001