Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
03/09/2001
Kleren maken écht de man
Wereldbeeld, kleding en lichaamshouding zijn onlosmakelijk met elkaar verbonden. Kleding beïnvloedt namelijk de lichaamshouding en daardoor ook het gedrag van mensen. Niet alleen kleding, maar ook lichaamshouding zijn uitingen én steunpilaren van het wereldbeeld van de kledingdragers. Dat concludeert Janet van der Does de Willebois die dinsdag 11 september aan de Faculteit der Sociaal-Culturele Wetenschappen promoveert op het proefschrift Bodywork: dress demeanour and worldview in the south of Senegal.
Bij haar onderzoek in West-Afrika ontdekte Van der Does dat westerse kledij het lichaam een beetje ´opsluit´, iets dat ze relateert aan het feit dat de christenen die deze kledij dragen de geest boven het lichaam stellen. De wijde robes die moslims dragen, maken juist een statige lichaamshouding vanzelfsprekend. Voor hen is hiërarchie belangrijk, zowel in de relatie met Allah als in relaties onderling.
Van der Does kon het verband tussen kleding, lichaamshouding en wereldbeeld prachtig onderzoeken in drie Senegalese dorpen, omdat daar mensen van verschillende religies, maar van dezelfde etnische groep, vlak bij elkaar leven. Respectievelijk moslims, christenen en animisten (aanhangers van een natuurreligie). Het leven van de meestal tengere, gespierde animisten staat in het teken van met weinig gereedschap hard werken op de rijstvelden. Zij dragen weinig kleren, wat aansluit op hun visie dat ze dicht bij de natuur staan, en ook op het gebrek aan sociale differentiatie in hun dorp.
Wij westerlingen zijn natuurlijk nieuwsgierig of het ook uitmaakt wát
voor westerse kleding je draagt. Van der Does heeft het niet
onderzocht, maar toch: "Ik denk wel dat mensen zich op dress-down
Friday wat anders bewegen en anders gedragen dan op dagen dat ze strak
in het pak rondlopen. Minder galant misschien, maar opener en
informeler. Net als de rechter die een ander wordt als hij of zij de
toga aandoet "
Vooral schoenen en hoeden hebben volgens de onderzoekster veel
invloed. Pumps met hoge hakken zorgen voor een vrouwelijker vorm de
boezem naar voren en het achterwerk naar achteren. Heel anders dan
wanneer je op sandalen of slippers loopt. Zegt het feit dat sandalen
en andere ´platte´ schoenen nu helemaal in de mode zijn dan ook iets
over ons huidige opvatting van ´het vrouwelijke´? "Jazeker; maar nog
belangrijker is wat die slippers doen voor onze ervaring van ´het
vrouwelijke´."