Rita McBride
472 New Positions
beelden en installaties
8 september 2001 tm 13 januari 2002
In 1997 toonde Witte de With, centrum voor hedendaagse kunst, in
Rotterdam de Arena van de Amerikaanse kunstenaar Rita McBride (Des
Moines, Iowa 1960). Arena is een grote, ronde tribune die, verdeeld in
segmenten, in vier zalen stond opgesteld. Elk segment bestond uit een
trapsgewijze stapeling van houten zitbanken. Als een gigantische curve
doorsneed Arena zo de gehele verdieping van de tentoonstellingsruimte.
Na verschillende presentaties in het buitenland is de Arena nu
opgenomen in een grote tentoonstelling van het werk van Rita McBride
bij De Pont. De tentoonstelling 472 New Positions zal ook nog te zien
zijn in het Kunstmuseum Liechtenstein. Bij de tentoonstelling
verschijnt een catalogus met een tekst van Dominic van den Boogerd (fl
35,- / 15,88 euro).
In zijn essay analyseert Van den Boogerd het werk van Rita McBride in
de traditie van de beeldhouwkunst en met name in de verhouding tot de
Minimal Art uit de jaren zestig en zeventig. De Minimal Art kenmerkt
zich door de herhaling van geometrische vormen en volumes en door het
ontbreken van een persoonlijk handschrift in de materiaalbewerking of
fabricage van het beeld. In schaal en maatvoering manifesteert de
Minimal Art zich altijd in een directe relatie tot de omringende
ruimte. Tegelijk functioneert de museale context als wezenlijk
onderdeel en in zekere zin zelfs als legitimering voor de platen,
balken, kubussen en overige materiële verschijningen van de Minimal
Art. Het zijn deze aspecten waar Rita McBride in haar werk op
reflecteert. Haar beelden ogen dikwijls als abstracte geometrische
vormen, maar bij nadere beschouwing blijken de vormen vaak ontleend
aan architectuur of aan industriële produkten. McBride problematiseert
deze visuele verwantschap door haar beelden in materiaal, maat of
titel een onverwachte meerduidigheid te geven. Zo zijn de tribunes van
de Arena eigenlijk te groot en te hoog voor de ruimte waarin ze staan
opgesteld. Hierdoor krijgt het beeld een vervreemdende
functionaliteit. Van den Boogerd schrijft: Arena (vestigt) de aandacht
op hetgeen zich in, achter, buiten of rond de tentoonstelling
afspeelt.
De Parking Garages zien er op het eerste gezicht eveneens uit als
strakke minimalistische sculpturen maar zijn feitelijk bronzen
schaalmodellen van deze gestandaardiseerde architectuur. Dikwijls
combineert McBride het gebruik van traditionele materialen (zoals
brons en glas) met een modernistische vormgeving van gebruiksgoederen
en architectuur. Waarschijnlijk het duidelijkste voorbeeld hiervan is
het werk Toyota (1990); een exact model van deze personenauto,
helemaal gevlochten van rotan. De auto als een typisch produkt van
technische perfectie en moderne fabricage is hier uitgevoerd in een
ambachtelijke, ouderwetse techniek. Niet alleen relativeert Rita
McBride met deze tegenstelling verschillende (Westerse en Aziatische)
culturele tradities, ook presenteert zij een standaard consumer good
als een museaal object.
De recente werken White Elephant (2000) en Machines (2001) zijn
eveneens ontstaan vanuit alledaagse objecten: White Elephant is
gemaakt naar de vorm van een luchtverversingsinstallatie en in de
Machines herkennen we de kasten van speelautomaten. De geabstraheerde
vormen en het high-tech materiaalgebruik (o.a. titanium) roepen weer
associaties op met de Minimal Art, maar in plaats van alleen maar naar
zichzelf te verwijzen, duiden de beelden van McBride juist op de ons
omringende wereld. Een wereld die letterlijk vol is van menselijke
activiteit en beweging en die volledig lijkt te zijn ingericht met
uniforme parkeergarages, terminals en wachtruimtes. Van den Boogerd
schrijft: Het werk van McBride wijst op de realiteit van de transfer,
op de homo movens die meer reist, verhuist en van baan wisselt dan
ooit, die de plek van bestemming heeft ingeruild voor een momentane
pleisterplaats en zijn werkruimte heeft vervangen door een draagbare
laptop.
Voor meer informatie kunt u contact opnemen met het secretariaat van
De Pont. Bij de tentoonstelling zijn een persmap en persdia's
beschikbaar.