Informatie voor de pers. Vrije Universiteit Amsterdam.
29/08/2001
Nederlandse gezondheidszorg drijft op solidariteit nog wel Jouw geld voor mijn leven?
Bestaat er zoiets als recht op gezondheidszorg? Ook voor mensen die zich niet voldoende hebben verzekerd en mensen die het er zelf naar maken ziek te worden? Mag iemand gedwongen worden mee te betalen aan de gezondheid van een ander? Suzanne van de Vathorst promoveert donderdag 6 september aan de Faculteit der Wijsbegeerte van de VU op het proefschrift Your money or my life, waarin ze zich buigt over vragen als deze.
Van de Vathorst concludeert in haar proefschrift dat er vormen van zorg bestaan waarop we geen recht hebben, zodat de overheid niet moreel verplicht is ze beschikbaar te stellen. Dat zijn vormen van zorg ´waarvan het niet heel schrijnend zou zijn als mensen ze niet zouden krijgen´, bijvoorbeeld post-menopauzaal moederschap.
Wel heeft volgens de onderzoekster iedereen recht op zorg die
bijdraagt aan herstel. Voor een ander deel van de zorg ziet zij geen
moreel recht, maar ze vindt wel dat wij het aan elkaar verplicht zijn
ervoor te zorgen dat mensen belangrijke zorg niet ontberen. Dat zijn
zaken die niet leiden tot herstel, maar waarvan het wél schrijnend zou
zijn als mensen ze niet krijgen. Zoals thuiszorg voor een chronisch
zieke patiënt. "Als iemand in de VS niet is verzekerd en chronisch
ziek wordt, is dat zijn probleem en is het te hopen dat hij een volle
portemonnee heeft om het op te lossen", zegt Van de Vathorst. "In
Nederland willen we dat niet; je moet er toch niet aan denken dat
iemand in dit land geen behandeling voor reuma kan krijgen omdat hij
zich niet goed had verzekerd."
Maar zouden mensen die het er zelf naar maken ziek te worden dan niet
zelf moeten opdraaien voor de kosten? Nee, aldus Van de Vathorst, want
behalve dat het moeilijk is aan te tonen dat er sprake is van "eigen
schuld´, zouden de gevolgen van zo´n systeem veel te ingrijpend zijn
in de ogen van Nederlanders. Bovendien komt ongezond gedrag vaker voor
bij lagere sociaal-economische groepen, dus het is de vraag of de
keuze voor dit gedrag wel echt vrijwillig is.
Visies van filosofen en een beschouwing van de Nederlandse mentaliteit
brachten Van de Vathorst tot haar conclusie dat iedereen verzekerd
moet zijn van een zekere mate van zorg. "Dat principe is gebaseerd op
solidariteit, een begrip dat je in elk partijprogramma binnen de
Nederlandse politiek tegenkomt", aldus de onderzoekster.
Tegenwoordig kun je bij sommige verzekeringsmaatschappijen kraamzorg
uit je pakket schrappen als je gezin compleet is. Waarom betalen voor
zorg die je toch niet nodig hebt, is het motto. Van de Vathorst is
niet blij met deze ontwikkeling. Hij speelt namelijk in op afkalvende
solidariteit in onze samenleving.