Nieuws en publicaties
Geneesmiddelen Bulletin
Augustus 2001
Apomorfine (Uprima®) geregistreerd voor erectiestoornissen |
Gelijktijdig gebruik van cerivastatine (Lipobay®) en gemfibrozil
(Lopid®) gecontraïndiceerd | Heptavalent geconjugeerd
pneumokokkenvaccin (Prevenar®) geregistreerd
Apomorfine (Uprima®) geregistreerd voor erectiestoornissen
Apomorfine is geregistreerd voor 'de behandeling van
erectiestoornissen, wat een onvermogen is om een erectie te krijgen
en te behouden, voldoende voor seksuele activiteit'. Apomorfine is
een centraalwerkende dopamine-agonist. De affiniteit voor D2-, D3-
en D4-receptoren is tien tot honderdmaal groter dan voor D1- en
D5-receptoren. Het middel moet sublinguaal, in een aanvangsdosering
van 2 mg, worden gebruikt. Bij onvoldoende effect kan de dosering
worden verhoogd naar 3 mg. Apomorfine is als injectie reeds
geregistreerd voor de behandeling van invaliderende
responsfluctuaties bij patiënten met de ziekte van Parkinson (Gebu
2000; 34: 111-112).
De werkzaamheid van apomorfine 2 en 3 mg is in vijf geblindeerde
placebogecontroleerde onderzoeken bij in totaal meer dan 3.000
patiënten bestudeerd. Bij gebruik van apomorfine varieerde het
aantal succesvolle pogingen tot geslachtsgemeenschap tussen de 40
en 50%. Bij gebruik van placebo was dit ongeveer 30%. Het mediane
tijdstip van voldoende effect bedroeg ongeveer 20 minuten.
Vervolgonderzoek, over een periode van 6 tot 12 maanden, leverde
geen aanwijzingen op voor het ontstaan van tolerantie. Hierbij moet
worden opgemerkt dat er een uitval werd gerapporteerd van 20%. Bij
gebruik van apomorfine trad geregeld misselijkheid (12%) en
hoofdpijn (10%) op.
Ofschoon bij apomorfine, in tegenstelling tot bij sildenafil
(Viagra®), het gebruik van nitraten niet is gecontraïndiceerd, is
ook bij gebruik van apomorfine voorzichtigheid geboden omdat het
middel is geassocieerd met voorbijgaande vasovagale reacties.
Ten slotte dient nog te worden vermeld dat patiënten met een
ruggenmergaandoening niet zijn onderzocht. Ook valt er een
verminderd effect van apomorfine te verwachten bij patiënten met
diabetes mellitus.
drs J.L. Hillege
Top pagina
Gelijktijdig gebruik van cerivastatine (Lipobay®) en gemfibrozil (Lopid®)
gecontraïndiceerd
Recent werd, op verzoek van de registratiehouder van cerivastatine
in overleg met het CBG en de Inspectie voor de Gezondheidszorg, het
gelijktijdig gebruik van cerivastatine en gemfibrozil als
contra-indicatie in de productinformatie opgenomen. Cerivastatine
en gemfibrozil worden beide gebruikt als cholesterolverlagend
middel. Bij onvoldoende effect van de afzonderlijke middelen,
worden deze soms gecombineerd.
In een onderzoek bij gezonde vrijwilligers werd bij gelijktijdige
toediening een viervoudige toename van de plasmaconcentratie (zowel
de maximale concentratie als de totale blootstelling) van
cerivastatine waargenomen. Ook de halveringstijd was verlengd. De
verhoging van de plasmaconcentratie van cerivastatine wordt
mogelijk veroorzaakt door een remming van het metabolisme. Het
mechanisme hiervan is niet geheel duidelijk. Cerivastatine zelf is,
evenals gemfibrozil, een substraat voor CYP-3A4, maar gemfibrozil
remt dit enzym niet. De interactie is mogelijk het gevolg van een
non-CYP-3A4 gemedieerd metabolisme zoals al eerder voor
simvastatine is beschreven.¹
De bijwerking rabdomyolyse, soms gepaard gaand met acute
nierinsufficiëntie, werd bijna 50-maal vaker gemeld wanneer de
middelen gelijktijdig werden gebruikt in vergelijking met het
gebruik van cerivastatine alleen. Het was al langer bekend dat er
bij gebruik van cerivastatine een dosis-responsrelatie bestaat wat
het risico van rabdomyolyse betreft, met name bij doseringen hoger
dan de geadviseerde maximale dagdosis van 0,4 mg. Vanwege de ernst
van deze bijwerking is de productinformatie van cerivastatine²
aangepast. Op de volgende punten dient te worden gelet:
* Gelijktijdig gebruik van cerivastatine en gemfibrozil is
gecontraïndiceerd.
* De maximale dagdosis van 0,4 mg mag niet worden overschreden.
* Geneesmiddelen die de plasmaconcentratie van cerivastatine kunnen
verhogen door remming van CYP-3A4, zoals fibraten, ciclosporine,
erytromycine, itraconazol, nicotinezuur en HIV-proteaseremmers,
worden genoemd. Bij gelijktijdig gebruik dienen de voor- en
nadelen van het gebruik van cerivastatine zorgvuldig te worden
overwogen.
* Situaties die een verhoogd risico van nierinsufficiëntie door
rabdomyolyse met zich meebrengen, zoals sepsis, hypotensie, grote
operaties, trauma, ernstige metabole endocriene afwijkingen,
storingen van de elektrolytenbalans of niet-gecontroleerde
epilepsie, worden genoemd. In deze gevallen dient het gebruik van
cerivastatine te worden gestaakt.
* In de rubriek 'Bijwerkingen' wordt vermeld dat rabdomyolyse zelden
(>0,01% en 1% en
¹. Backman JT, et al. Plasma concentrations of active simvastatin
acid are increased by gemfibrozil. Clin Pharmacol Ther 2000; 68:
122-129.
². http://www.cbg-meb.nl/nl/nieuws/index.htm.
mw drs A.L. Kwan
Top pagina
Heptavalent geconjugeerd pneumokokkenvaccin (Prevenar®) geregistreerd
Prevenar® is bedoeld voor de actieve immunisatie van zuigelingen en
kinderen van 2 maanden tot 2 jaar tegen invasieve infecties (zoals
bacteriemie, sepsis, meningitis, pneumonie) die worden veroorzaakt
door Streptococcus pneumoniae, serotypen 4, 6B, 9V, 14, 18C, 19F en
23F.¹
In tegenstelling tot de reeds beschikbare 23-valente polysaccharide
pneumokokkenvaccins is Prevenar® wel geschikt voor zuigelingen en
kinderen onder de twee jaar. Daarbij levert vaccinatie naast
humorale antistoffen ook cellulaire afweer op, waardoor er een
langdurigere bescherming wordt verwacht.
In klinisch onderzoek, uitgevoerd in de VS bij 37.816 zuigelingen
bleek de werkzaamheid van het vaccin in het voorkómen van invasieve
ziekten veroorzaakt door in het vaccin opgenomen S. pneumoniae
serotypen 94% (95%BI=81-99%) te zijn. De werkzaamheid van het
vaccin bij otitis media was in een Fins onderzoek bij 1.662
zuigelingen slechts 57% (95% BI=44-67%).
Over het algemeen wordt het vaccin redelijk goed verdragen. De
meest voorkomende bijwerkingen zijn reacties op de injectieplaats,
koorts, prikkelbaarheid, sufheid, rusteloosheid, slaperigheid,
verminderde eetlust, braken en diarree. Recent zijn na de
registratie ook anafylactische reacties, waaronder bronchospasme,
insulten gepaard gaand met koorts en hypotone-hyporesponsieve
reacties gemeld. Prevenar® mag gelijktijdig met andere vaccins
worden toegediend op voorwaarde dat op verschillende plaatsen wordt
geïnjecteerd.
Een belangrijk nadeel van Prevenar® is het geringe aantal stammen
waartegen immuniteit wordt opgebouwd. Het 7-valente vaccin
beschermt in Europa slechts tegen invasieve ziekten veroorzaakt
door 55-85% van de circulerende serotypen. De dekkingsgraad
varieert per regio. In Nederland wordt 60-75% van de serotypen,
verantwoordelijk voor invasieve infecties bij jonge kinderen,
gedekt². Door de lage dekkingsgraad bestaat het risico dat
grootschalige en langdurige toepassing van het vaccin zal leiden
tot een verschuiving naar serotypen die niet in het vaccin zijn
opgenomen. Een 9-valent vaccin, dat meer is afgestemd op de
epidemiologische situatie in Europa, is in ontwikkeling.
Het lijkt daarom op epidemiologische gronden vooralsnog niet
raadzaam om Prevenar® op grote schaal te gebruiken. Slechts in
individuele gevallen, waarbij er een duidelijke medische noodzaak
bestaat, zou het middel moeten worden toegepast.
¹. EPAR.
http://www.eudra.org/humandocs/humans/epar/Prevenar/Prevenar.htm.
². Hausdorff WP, et al. Clin Inf Dis 2000; 30: 100-121.
mw drs. A.C.G. Voordouw
Top pagina