Een ongeluk komt nooit alleen?
1 september 2001
Dr. Jan Neeleman van de Rijksuniversiteit Groningen gaat met 1,6 miljoen gulden PIONIER-subsidie van NWO een onderzoekslijn opzetten in de psychosomatiek. Neeleman wil bewijzen dat lichamelijke ongezondheid vaak samenvalt met psychiatrische problemen of herhaalde ongevallen. Of anders gezegd dat een ongeluk nooit alleen komt.
De Groningse onderzoeksgroep verwacht overeenkomsten te vinden tussen personen die bovengemiddeld veel ongevallen hebben, lichamelijke ziekten krijgen, depressies of angststoornissen ontwikkelen, drank, drugs of geneesmiddelen gaan misbruiken of suïcidepogingen ondernemen.
Het idee achter de hypothese is dat stress bijvoorbeeld na verlies van een dierbare of na een infectie of ongeval, de persoon uit balans brengt. Het evenwicht herstelt zich moeilijk en de getroffen persoon heeft een verhoogde kans op toekomstige problemen met de gezondheid.
De onderzoekers vermoeden daarnaast dat sommige mensen een verhoogde aanleg hebben voor ongezondheid. Zij raken sneller uit balans. Bij hen hoopt ongezondheid zich sneller op. Zij lijken, zoals het spreekwoord zegt, voor het ongeluk geboren te zijn.
De onbalans, of de aanleg ervoor, uit zich op niveaus variërend van hormonen tot gedrag. De onbalans verhoogt de kans op uiteenlopende gezondheidsproblemen. Een voorbeeld: impulsieve mensen kenmerken zich niet alleen door hun gedrag maar ook door hun fysiologie. Bovendien hebben ze een verhoogd risico op ongevallen, lichamelijke én psychiatrische ziekten en zelfmoordneigingen. De medische terminologie noemt zo'n persoon verminderd allostatisch belastbaar.
Het Pionier-onderzoek handelt om meerdere ziekten. Daarom werken psychiaters samen met chirurgen, internisten, huisartsen, immunologen en sociologen. Bovendien moeten voor een statistisch verantwoord resultaat vele honderden proefpersonen intensief worden onderzocht. Hiertoe bestuderen de onderzoekers gegevensbestanden als Prevend, een Gronings bevolkingscohort van ongeveer achtduizend personen en Trials, een door NWO gesubsidieerd onderzoek onder drieduizend adolescenten.
Curriculum vitae
Jan Neeleman (Rotterdam, 1962) behaalde zijn artsenbul in Utrecht (1988). In 1994 rondde hij zijn specialisatie af tot psychiater aan het Londense Institute of Psychiatry en in 1995 tot epidemioloog aan de London School of Hygiene and Tropical Medicine. Hij promoveerde cum laude in 1997 in Groningen bij prof. dr. Hans Ormel (RUG) en prof. Simon Wessely (Universiteit van Londen). Tijdens zijn promotieonderzoek bestudeerde Neeleman zelfmoordgedrag en drugsmisbruik in de Londense binnenstad. Sinds 1997 werkt Neeleman als UHD bij de afdeling Sociale Psychiatrie van de RuG en als psychiater in het AZG.
Nadere informatie bij:
* dr. Jan Neeleman (RUG, afdeling Sociale Psychiatrie)
* tel. 050 3612082 of 06 20496164, fax 050 3619722
* e-mail