Toespraak Ad Melkert bij presentatie
PvdA-verkiezingsprogramma
1 september 2001 Ad Melkert
Het programma dat er nu ligt vormt een waardige vertaling van onze
sociaal-democratische idealen naar de eerste
Tweede-Kamerverkiezingen van de 21e eeuw.
Zoals van een progressieve partij als de onze mag worden verwacht,
staat de toekomst centraal in het nieuwe program. Dit
concept-program, waarvan de definitieve versie op ons
verkiezingscongres in december wordt vastgesteld, bevat tal van
stimulerende aanzetten voor inspirerende discussies en gesprekken
binnen en ook buiten de partij. Het opent vergezichten die nog niet
eerder zijn verkend en die we straks met opgeheven hoofd en in
volle overtuiging aan de kiezer voor kunnen leggen. Die nieuwe
vergezichten zijn mogelijk geworden doordat we kunnen voortbouwen
op het vele dat is bereikt.
De werkgelegenheid, de groei, de gezonde financiën, de
investeringen, de jarenlange koppeling van de inkomens, en de start
van de herwaardering van de publieke dienstverlening. Zeven jaar
geleden was het er allemaal niet of nauwelijks.
Nu is het zo vanzelfsprekend dat we dreigen te vergeten hoeveel
inspanning er ook nu nog nodig blijft om de balans tussen
soliditeit en investeringen in stand te houden.
Die balans is de grote verworvenheid van twee kabinetten-Kok.
Gevoed door twee PvdA-verkiezingsprogramma's.
Daar hebben we in het beleid en in de resultaten veel van
teruggezien.
Onze opdracht voor de komende jaren is om deze balans in stand te
houden en te versterken.
Het nieuwe PvdA-programma, 'Samen voor de toekomst' stelt ons
daartoe ruimschoots in staat.
Wat spreekt mij nou zo aan in dit programma? Wat spreekt mij aan in
de idealen en ambities richting 2010? Wat valt er straks op 15 mei
te kiezen?
Laat ik u een aantal van mijn belangrijkste punten uit dit
programma kort noemen.
Ten eerste, vanzelfsprekend, het solide financiële beleid.
We baseren ons op voorzichtige economische ramingen.
We blijven ons inzetten op een gedisciplineerd begrotingsbeleid,
gericht op aflossing van de staatsschuld binnen 25 jaar en het
veilig stellen van de pensioenen en zorg voor de ouderen van de
toekomst.
We vergroten de soliditeit van de huidige begrotingsregels door bij
meevallers boven 1% begrotingsoverschot (dat is bijna 10 miljard
gulden!) meer flexibiliteit in te bouwen voor het uitgavenkader,
waardoor het rendement uit eventuele extra uitgaven kan worden
gemaximaliseerd. Iets wat door de huidige ingebouwde beperking tot
schuldreductie en lastenverlichtingniet mogelijk was.
Kortom, de pijlers van het financiele beleid leggen een solide
basis onder het beleid: uitgavendiscipline, overschotdiscipline en
schuldaflossing.
Ons economische beleid blijft gericht op werkgelegenheid, innovatie
en kennis. Het streven naar een Nederlandse sleutelrol in een
Europese leiderschapspositie vind ik daarbij een ambitieus, maar
passend streven.
Ten tweede de hoofdambitie waarvan het hele programma doordesemd is
voor een gelijke toegang tot hoogwaardige overheidsvoorzieningen in
de zorg, het onderwijs en de veiligheid. Dat vereist een overheid
die op een nieuwe leest is geschoeid, opener, vriendelijker en
dienstbaarder te werk gaat. Die overheid komt met een
gereedschapskist met daarin naast een aantal oudere instrumenten,
tal van nieuwe gereedschappen, passend bij deze tijd, waardoor we
samen anderes, effectiever, te werk kunnen gaan.
q Zorg: Het programma kiest voor een dubbelslag in de gezondheidszorg. Eerst investeren in meer personeel, het gebruik van nu leegstaande operatiekamers en moderne verpleeghuizen. En dan voor iedereen, zonder onderscheid, een gepaste zorgpolis, een basisverzekering, die voor iedereen goede en kwalitatief hoogwaardige zorg moet garanderen met een premie die het grootste deel inkomensafhankelijk is en stijgt met het inkomen.
Het programma legt terecht een hoge prioriteit bij de noodzaak om mannen en vrouwen beter in staat te stellen om hun werk te combineren met de opvoeding van hun kinderen of de zorg voor een naaste. Ik denk dan specifiek aan de doorstart van de enorme uitbreiding van de kinderopvang, voortbouwend op de vervulde belofte uit deze kabinetsperiode, en aan de verdere aanpassing van verlofmogelijkheden, dagindelingen en loopbaanpatronen. Dat zijn cruciale keuzes om werkende ouders en hun kinderen bij te staan. En om de groeikansen van de economie te verhogen.
q Beter onderwijs, je hele leven. Verschuiving van verantwoordelijkheid naar ouders en leraren: dat is de leidraad naar verhoging van kwaliteit en creativiteit. Scholen krijgen met dit program, naast de reguliere financiele bijdragen van het Rijk, een eigen, vrij te besteden Schoolbudget. Dat budget wordt in overleg met de ouders besteed. Dat betekent in de praktijk dat de betrokkenheid van de ouders bij de school toeneemt. Het betekent ook dat leerkrachten gestimuleerd worden om uit te leggen waarom zij bijvoorbeeld een deel van hun budget willen liever besteden aan de ene leermethodedan aan een andere leermethode. Die gedachtenwisseling tussen ouders en leerkrachten is goed en draagt bij aan ieders betrokkenheid bij de school en daarmee - daar ben ik van overtuigd -- uiteindelijk de kwaliteit van de school. En goede scholen leiden uiteindelijk weer tot meer kansen. Meer kansen voor kinderen door samen verantwoordelijkheid te nemen.
q Veiligheid voor iedereen. Het programma bevat een hele reeks
interessante ideeen over hoe we samen de misdaad het beste te lijf
kunnen gaan. Ik licht er drie uit die mij in het bijzonder
aanspreken.
Allereerst de gedachte om het juridisch mogelijk te maken dat
recidive strenger wordt bestraft. Dus hoe vaker je steelt, hoe
zwaarder de straf!
Een tweede aansprekend idee is de PvdA-norm om verdachten binnen
maximaal drie maanden te berechten. Dat is een zaak van lange adem.
Maar als we nu niet de norm bepalen dan investeren we de volgende
jaren te weinig in de opleiding van politie, rechters en officieren
van justitie. Dat is de kern waarom we nu die norm willen stellen.
Zo stralen we als samenleving duidelijker uit dat onze gemeenschap
geen misdaad tolereert..
Slachtoffers van een misdrijf hebben recht op een betere opvang.
Daarom is de instelling van een Solidariteitsfonds dat slachtoffers
van een misdaad steunt zo belangrijk. Het Solidariteitsfonds dat de
PvdA voorstelt schiet schadevergoedingen aan de slachtoffers voor
en verhaalt dit op de dader. We zullen er beter in moeten slagen
daders van misdrijven aan te houden en slachtoffers maximaal te
ondersteunen.
Ten derde: een dienstbare overheid. Dichter bij de mensen. Die
verantwoording krijgen over wat er gebeurt en die meer en eerder
kunnen meebepalen. Iedereen er bij houden is niet alleen een norm,
het is ook in ons eigen belang dat mensen niet op afstand komen Dat
er geen onverschilligheid ontstaat.
Dit zijn voor mij een aantal van de belangrijkste punten uit het
nieuwe programma.
· Een solide financieel beleid;
· Een zorgstelsel waar de sterkste schouders de zwaarste lasten
dragen;
· Beter onderwijs door meer betrokkenheid van ouders en leraren;
· Werk en zorg ingericht op het leven van moderne werkende ouders;
en
· Een offensief voor meer veiligheid.
Een sterke economie, iedereen erbij houden, een dienstbare
overheid:
om deze ambities te bereiken, moet er een knop om.
Anders gaan denken over economie, maatschappelijke samenhang en overheid. Daar is dit programma op elke bladzijde van doordesemd.
Louter meer geld is niet voldoende om problemen aan te pakken.
Het is dringend gewenst dat in het onderwijs de ouders en de
leraren,
in de zorg de arts en de patiënt en
bij de politie de buurt en de agent het meer voor het zeggen
krijgen;
dat de bureaucratie volgt in plaats van leidt;
dat het bestuur verantwoordt en niet verordonneert;
dat mensen de waarde ervaren van wat er aan
gemeenschapsvoorzieningen voor ons allemaal beschikbaar is. Dat is
onze nieuwe agenda.
Met dit programma in de hand kan en zal de PvdA zich teweer stellen
tegen toenemende gemakzucht, tegen zelfgenoegzaam beleefde
welvaart, tegen op de loer liggend egoïsme.
Het "ieder voor zich" sluipt naderbij.
Samen stellen wij ons daartegenover.
Omdat we alleen samen die toekomst kunnen maken.
Onze idealen met onze ambities verbinden, want:
Het economisch fundament van Nederland staat als een huis, maar er
is nog veel meer mogelijk om arbeidsdeelname en innovatie te
versterken.
Iedereen erbij houden is de afgelopen jaren beter gelukt, maar veel
mensen hebben moeite om bij te blijven.
De overheid is volop in verandering, maar de weg naar moderne
dienstbaarheid en betere verantwoording is nog lang.
Dit programma biedt een kijk op 2010.
Vanuit dezelfde idealen willen we werken aan een nieuw programma
voor de toekomst van ons land.
Dat vraagt om keuzes bij de verkiezingen in 2002.
Hoe de samenleving er over tien jaar uitziet wordt in hoge mate nu
bepaald.
Is het ieder voor zich of doen we het samen?
Dat is de sleutelvraag in de komende tijd. Kansen bieden,
verantwoordelijkheid vragen en samen doen: op de scholen, in de
zorg, op de hoek in de buurt: daar zal het moeten gebeuren, daar
ligt de keuze voor de komende jaren. Samen voor de toekomst!