Ministerie van Sociale Zaken en Werkgelegenheid
Burgemeester en Wethouders Postbus 90801 Directeuren Sociale Diensten 2509 LV Den Haag Anna van Hannoverstraat 4 Hoofden afdelingen Sociale Zaken Telefoon (070) 333 44 44 Telefax (070) 333 40 33
Uw brief Ons kenmerk Doorkiesnummer BZ/AB/01/49598
Onderwerp Datum Contactpersoon
Circulaire ontwikkelingen op het terrein 31 juli 2001 Rijksconsulentschappen
van de op richting van een Sociale
Inlichtingen- en Opsporingsdienst (SIOD)
Algemeen
De oprichting van de SIOD per 1 januari 2002 en de naar aanleiding hiervan genomen maatregelen
vormen een nadere uitwerking van het Kabinetsstandpunt inzake de bijzondere opsporingsdiensten
(RA '98 brief minister van Justitie aan Tweede Kamer d.d. 15 december 1999). Het
Kabinetsstandpunt stelt dat er:
* Een scheiding moet komen tussen controle en opsporing;
* Meer transparantie in de opsporing moet worden aangebracht;
* Meer eenheid en bundeling binnen de bijzondere opsporing noodzakelijk is
* Voor het SZW terrein een centraal punt moet worden gecreëerd dat de verantwoordelijkheid
draagt voor de aansturing van de totale opsporing.
Voor verdere details wordt u verwezen naar het bijgevoegde Kabinetsstandpunt.
SZW heeft gekozen voor een centrale opsporingsdienst (SIOD), die uitsluitend zware opsporingszaken zal gaan afhandelen en die wordt ondergebracht bij het departement van SZW. Het merendeel van de opsporing van bijstandsfraude blijft derhalve onder de verantwoordelijkheid van de gemeenten plaatsvinden. De capaciteit, die bij de SIOD zal worden gereserveerd voor bijstandszaken is een intensivering naast de bestaande opsporingscapaciteit bij gemeenten. Dit betekent dat geen gedwongen personeelsoverdracht van gemeenten naar de SIOD zal plaatsvinden; evenmin zal er een uitname uit het gemeentefonds plaatsvinden.
Voorts wordt er gestreefd naar een landelijk dekkend netwerk van gemeentelijke
opsporingssamenwerkingsverbanden.
In het bestuurlijk overleg van 14 juni 2001 zijn over een reeks van onderwerpen afspraken
gemaakt. Via deze informatieve circulaire wordt u op de hoogte gesteld van dit bereikte akkoord.
---
Over de verdere uitwerking van een aantal van de onderwerpen van het akkoord zult u nader
worden geïnformeerd.
1. Aanlevering van soort zaken voor SIOD; de "knip"per 1 januari 2002
Ingaande 1 januari 2002 worden fraudezaken vanaf f 75.000,- vanuit gemeenten aan een regionaal
selectieoverleg overgedragen. Hiervan zijn uitgezonderd de zogenaamde witte fraude zaken (zaken
die enkel door middel van gegevensuitwisseling aan het licht zijn gekomen) en enkelvoudige
partnerfraudezaken. In het selectieoverleg, waarin de gemeenten zijn vertegenwoordigd, zal aan de
hand van de volgende criteria worden bezien of de aangeboden zaak zich leent om door de SIOD
te worden afgedaan:
* kolomoverstijgend
* maatschappelijke relevantie
* samenhang met politie of andere Bijzondere opsporingsdiensten buiten het departement
* mate van complexiteit
* internationaal karakter
algemene opsporingsbevoegdheden zijn nodig
Indien het regionaal selectieoverleg van mening is dat de zaak door SIOD moet worden afgedaan
wordt de zaak doorgeleid naar het centraal selectieoverleg, waarin aan de hand van de landelijke
workload zal worden beoordeeld of een zaak daadwerkelijk door SIOD kan worden afgedaan.
2. Beslismoment afhandeling zaken door de SIOD
Na indiening van de zaak door gemeenten zal binnen 6 weken - na inlevering van het complete
dossier bij de regionale selectiecommissie - een besluit door de SIOD worden genomen of de zaak
zal worden afgehandeld of dat de zaak wordt teruggelegd bij gemeenten. Indien de gemeente na
bovengenoemde termijn geen bericht heeft gehad mag de gemeente aannemen dat SIOD de zaak
niet meer zal afhandelen (fictieve weigering door de SIOD) en kan het dossier bij SIOD worden
opgevraagd ter verdere afdoening. Op deze wijze wordt voorkomen dat een zaak te lang blijft
liggen en vanwege rechtsverwerking niet meer kan worden opgepakt.
3. Coördinatie van de opsporing/centraal aanspreekpunt OM
Bij SZW zal een Bureau Opsporingsbeleid (BOB) worden ingericht, dat de coördinatie van de
opsporing zal vormgeven zoals in het Kabinetsstandpunt is aangekondigd. In overleg met
gemeenten zal een Kader-arrangement tussen gemeenten, OM en SZW ten behoeve van de
opsporing tot stand worden gebracht waarin afspraken worden gemaakt over:
Taken en verantwoordelijkheden van participanten (OM, Gemeenten, SZW)
Beleidskader: welk soort fraude heeft prioriteit etc;
Aantal aan te leveren zaken;
Termijnen van afhandeling door OM;
Afloopberichten vanuit OM;
Inspanningsverplichting OM.
Het arrangement zal elk jaar worden geaccordeerd in een bestuurlijk overleg waarna
ondertekening door de VNG, SZW en het OM plaatsvindt.
Door middel van monitoring en rapportage zal door het BOB worden aangegeven of de afspraken
zoals die in het arrangement zijn gemaakt worden gehaald. Hierbij zal worden aangesloten bij
---
bestaande rapportages en statistieken en de ontwikkelingen t.a.v. verzameling en gebruik van
informatie over de uitvoering.
Op lokaal niveau blijven contacten tussen gemeenten en het OM bestaan over concreet af te
handelen strafzaken.
4. Samenwerkingsverbanden voor de opsporing
Uiterlijk 1 januari 2004 zal de gemeentelijke opsporing in samenwerkingsverbanden zijn
georganiseerd. Er zullen hoofdmodellen voor samenwerking beschikbaar zijn, waarna gemeenten
door middel van een stimuleringsregeling zullen worden geactiveerd om de samenwerking aan te
gaan. Onder voorbehoud van goedkeuring van de begroting door het parlement wordt hiervoor f
15 mln voor gemeenten beschikbaar gesteld.
Het doel van de samenwerkingsverbanden is tweeledig:
* Door samenwerking op het specialistische terrein van de opsporing kan de kwaliteit van de
opsporing worden gewaarborgd en verhoogd. De schaalvergroting die zal optreden door het tot
stand brengen van de samenwerkingsverbanden maakt het functioneren van de sociale
recherche bij een aantal kleinere gemeenten minder kwetsbaar.
* Volgens het Kabinetsstandpunt inzake de bijzondere opsporingsdiensten moet er een duidelijke
scheiding komen tussen controle en opsporing. De reden is dat de verschillende bevoegdheden
(controle en opsporing) hierdoor duidelijk herkenbaar bij bepaalde functionarissen zijn belegd
en vermenging van bevoegdheden wordt voorkomen. Het samenwerkingsverband biedt een
mogelijkheid om opsporing gescheiden van controletaken te laten plaatsvinden.
Aan StimulanSZ is de opdracht verleend om bestaande samenwerkingsverbanden te
inventariseren, modellen voor samenwerking te ontwikkelen waarlangs samenwerking vorm kan
krijgen en tot slot een implementatieplan voor invoering te ontwikkelen, waarbij gemeenten via
bedoelde stimuleringsregeling eenmalig een subsidie kunnen aanvragen.
5. Opsporingsbevoegdheden
De sociale recherche zal bevoegdheden behouden voor een aantal artikelen uit het Wetboek van
Strafrecht; artikelen die in de praktijk worden gebruikt bij de opsporing van bijstandsfraude.
Onder verwijzing naar artikel 110 OSV betreft dit feiten omschreven in de artikelen 225 tot en
met 227b, 447b, 447c en 447d van het Wetboek van Strafrecht. Bij de artikelen uit het WvS
behoren opsporingsbevoegdheden zoals in het Wetboek van Strafvordering zijn aangegeven.
Bezien zal worden of uitbreiding met meerdere artikelen uit het wetboek van strafrecht
noodzakelijk is. Hiertoe zal nader overleg met gemeenten en Justitie plaatsvinden.
Er wordt bovendien naar gestreefd zo snel als mogelijk is aan de sociale recherche de bevoegdheid
op basis van de Wet Identificatieplicht (WID) toe te kennen. Deze bevoegdheid zal tezamen met
de opsporingsbevoegdheid een adequaat pakket moeten opleveren om de bijstandsfraude te
kunnen blijven detecteren.
6. Werving en detachering van de gemeentelijke sociale recherche bij de SIOD
Werving:
---
Met gemeenten zullen afspraken worden gemaakt over de werving onder gemeenten van SIOD
rechercheurs.
De reden hiervan is dat de doelgroep sociale recherche kwetsbaar is op de arbeidsmarkt. Om
leegloop bij gemeenten te voorkomen zal de SIOD hierover met gemeenten in contact treden. Er
zullen afspraken worden gemaakt over bijvoorbeeld een langere opzegtermijn dan gebruikelijk is.
De wervingsactie voor de invulling van de SIOD organisatie zal worden gestart waarna over
concrete individuele gevallen afspraken met de desbetreffende gemeente kunnen worden gemaakt.
Detachering gemeentelijk personeel bij de SIOD:
Indien op projectmatige basis of bij individuele zaken detachering van de sociale recherche naar de
SIOD wenselijk is zullen op ad hoc basis afspraken worden gemaakt (eventueel in convenantvorm)
tussen SZW en de desbetreffende gemeente(n) over de werkwijze en financiering gedurende de
detachering.
Inlichtingen
Voor vragen met betrekking tot deze circulaire kunt u terecht bij de servicelijn van het
Rijksconsulentschap in uw regio.
De Minister van Sociale Zaken
en Werkgelegenheid,
namens deze,
de plv. Secretaris-Generaal
(drs. P.W.A. Veld)