Persbericht Amsterdam, 25-07-2001
.
Zolang racisme bestaat is rechtvaardigheid onmogelijk - Amnesty
International brengt rapport uit over racisme
Negers verdienen het om eerst te worden geslagen en dan pas naar hun
naam te worden gevraagd.
Instructie van een Oostenrijkse politie-officier op een
politietraining, 1999.
Racisme gaat lijnrecht in tegen het idee dat mensenrechten gelijkelijk
voor iedereen gelden. Overheden zouden een centrale rol moeten spelen
in de bestrijding van racisme, maar in de praktijk wordt racisme vaak
weerspiegeld in het rechtssysteem - aldus Amnesty International in het
vandaag verschenen rapport Racism and the Administration of Justice.
Het rapport van Amnesty International is een bijdrage aan de
Wereldconferentie van de Verenigde Naties tegen racisme,
rassendiscriminatie, xenofobie en intolerantie, die van 31 augustus
tot 7 september zal plaatsvinden in Durban, Zuid-Afrika. Het rapport
beschrijft het verband tussen racisme in het rechtssysteem en ernstige
mensenrechtenschendingen.
De voorbereidingen van de conferentie worden overheerst door
onenigheid over de vraag hoe om te gaan met de erfenis van
kolonialisme en slavernij. Er lijkt onvoldoende aandacht te zijn voor
het tegengaan van hedendaagse vormen van racisme. Erkenning van
misstanden uit het verleden is noodzakelijk om de wereld in de
toekomst vrij te maken van racisme. Voor het slagen van de conferentie
is het essentieel om zich niet alleen met het verleden bezig te
houden, maar effectieve stappen te zetten tot uitbanning van
hedendaags racisme, aldus Amnesty International.
Racisme kan tot grootschalige tragedies leiden, zoals in 1994 toen meer dan een miljoen mensen in Rwanda vanwege hun etnische achtergrond werden afgeslacht. Minder belicht is dat racisme op grond van huidskleur, etniciteit, kaste of nationaliteit over de hele wereld dagelijks tot ernstige mensenrechtenschendingen aanleiding geeft.
In veel Europese landen laat de politie zich bij haar optreden in de
praktijk vaak leiden door racistische vooroordelen tegen
buitenlanders. Leden van etnische minderheden, waaronder
arbeidsmigranten en asielzoekers, lopen een verhoogd risico om door de
politie te worden opgepakt op verdenking van criminele activiteiten.
In Frankrijk schiet de politie vaker op buitenlandse jongeren dan op
blanke jongeren. In Duitsland worden buitenlandse gevangenen in
hechtenis vaker mishandeld dan Duitse gevangenen. In Oostenrijk zijn
vele gevallen gedocumenteerd van mishandeling en marteling van
buitenlandse gevangenen.
Racistische opvattingen worden vaak weerspiegeld in het rechtssysteem,
ook als de wetgeving als zodanig niet racistisch is. Racisme in
individuele zaken is vaak moeilijk aan te tonen. In de meeste landen
wordt racisme in het rechtssysteem zichtbaar door patronen van
arrestatie, vervolging en veroordeling te analyseren in het licht van
de etnische afkomst van de beschuldigde, het slachtoffer of
rechtshandhavers.
Onderzoek heeft uitgewezen dat in Groot Britannië voor dezelfde
delicten aan niet-blanken hogere straffen worden uitgedeeld dan aan
blanken.
In de Verenigde Staten is de etnische achtergrond, met name van het
slachtoffer, de belangrijkste factor is bij terdoodveroordelingen.
Blanken en zwarten zijn ongeveer even vaak slachtoffer van moord, maar
meer dan 80 procent van de mensen die sinds 1977 zijn geëxecuteerd
waren veroordeeld wegens moord op een blanke.
De politie en rechterlijke macht zijn betrokken bij de verborgen
apartheid in India.
In India leven 160 miljoen Dalits (onaanraakbaren). Hoewel de Indiase
wet discriminatie op basis van kaste verbiedt zijn Dalits veel vaker
dan anderen het slachtoffer van mensenrechtenschendingen, waaronder
marteling en mishandeling. In de meeste gevallen wordt geen onderzoek
ingesteld en blijven de daders onbestraft.
Over de hele wereld is een verband tussen racisme en overheidsgeweld
zichtbaar. Etnische minderheden worden in veel landen lastig
gevallen, mishandeld en gemarteld door de politie. Vervolgens krijgen
ze te maken met oneerlijke processen, discriminerende bestraffing en
harde straffen waaronder de doodstraf, aldus Amnesty International.
In het rapport doet Amnesty International doet verschillende aanbevelingen aan regeringen om racisme te voorkomen en bestrijden:
- Nationale wetgeving moet alle vormen van discriminatie verbieden.
- Klachten over racistisch en discriminerend gedrag van
overheidsfunctionarissen dienen serieus in behandeling te worden
genomen.
- Overheden moeten garanties bieden dat politie-optreden in de
praktijk niet discriminerend is, bijvoorbeeld door het geven van
trainingen.
Het rapport Racism and the administration of justice maakt onderdeel
uit van de internationale campagne tegen martelen, Help martelen
voorkomen. Genezen doet t nooit meer, die Amnesty International in
oktober 2000 startte. Met de campagne richt Amnesty zich op preventie,
bestrijding van straffeloosheid en uitbanning van discriminatie als
oorzaken van martelen.
Amnesty International afdeling Nederland