Bilthoven, 18 juli 2001
Jaarlijkse milieuschade in Nederland becijferd op 40 miljard gulden
VPR-pb17/2001
De totale jaarlijkse schade in Nederland veroorzaakt door
milieuverontreiniging bedraagt circa 40 miljard gulden, dit is
ongeveer 5% van het bruto nationaal product. De schade treedt op door
aantasting van de ecosystemen en gezondheidsverlies. Deze schade
overtreft ruimschoots de jaarlijkse kosten van het huidige
milieubeleid. Dit zijn de belangrijkste bevindingen van een studie
uitgevoerd door het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu
(RIVM) in samenwerking met het Engelse onderzoeksinstituut Economics
for the Environment Consultancy (EFTEC). De studie is verricht op
verzoek van het Ministerie van Economische Zaken.
Resultaten studie
Voor een zevental milieuthema's is de monetaire schade geraamd die
samenhangt met gezondheidsverlies en aantasting van ecosystemen in de
periode 1995 tot en met 2030. Het betreft de thema's
klimaatverandering, verzuring, ozon op leefniveau (smog), fijn stof,
bodemverontreiniging, geluidhinder en vermesting. Op basis van de
resultaten van de vorig jaar verschenen vijfde Nationale
Milieuverkenning zijn voor deze thema's allereerst de milieu-effecten
bepaald. Vervolgens is hieraan een 'prijskaartje' gehangen,
bijvoorbeeld door te berekenen wat het economisch verlies is van
vroegtijdige sterfte en ziekenhuisopname. Uit de berekeningen blijkt
dat voor de onderzochte milieuthema's de schade ruim 40 miljard gulden
per jaar bedraagt, terwijl de huidige milieukosten 6,5 miljard gulden
per jaar zijn. De potentiële baten van het milieubeleid (in termen van
verminderde schade) wegen ruimschoots op tegen de kosten. Het huidige
milieubeleid kan daarmee als robuust worden bestempeld. De studie
bevat geen kosten-batenanalyse van aanvullende milieumaatregelen.
Een opmerkelijke conclusie uit de studie is dat ondanks de verbetering
in de milieukwaliteit, nu en in de toekomst, de schade als gevolg van
milieuverontreiniging sterk toeneemt (met circa 20%). Naast het
bestaan van een aantal hardnekkige milieuproblemen (die leiden tot
extra milieudruk), speelt ook de bevolkingstoename en de vergrijzing
een belangrijke rol. Door een grotere bevolking hebben - in absolute
zin - meer mensen bijv. hinder van geluidsoverlast. Daarnaast hebben
met name oudere mensen last van de luchtverontreiniging (smog en fijn
stof).
In de studie is ook onderzocht welke milieuthema's het meeste
bijdragen aan de milieuschade. Hieruit blijkt dat
bodemverontreiniging, klimaatverandering en fijn stof tot de top-drie
van de belangrijke milieuproblemen in Nederland behoren. De potentiële
netto baten (schade minus huidige kosten) zijn het hoogst bij het
smog- en fijn stofbeleid, gevolgd door klimaatverandering. De
efficiëntie van het Nederlandse milieubeleid zou dus vergroot worden
wanneer prioriteit wordt gegeven aan het oplossen van deze
milieuproblemen. Dit zou de grootste winst voor de gezondheid van mens
en natuur kunnen opleveren.
Het klimaatbeleid levert (naast een bescheiden vermindering van de
klimaatrisico's) aanzienlijke kostenbesparingen op voor het
verzuringbeleid en het fijn stof beleid.
Er zijn grote onzekerheden bij het opstellen van batenschattingen. Het
is vaak niet mogelijk om alle schade in geld uit te drukken. Dit is
voornamelijk het geval bij het ramen van de schade aan ecosystemen.
Ook is er veel controverse rondom de methodiek van het in geld
uitdrukken van vroegtijdige sterfte als gevolg van
milieuverontreiniging. Veel critici vinden het onethisch allerlei
milieu- en natuurwaarden in geld te waarderen en af te wegen tegen de
kosten: zij pleiten voor harde duurzaamheid, ongeacht de kosten.
Voorstanders vinden dat het opstellen van batenramingen het inzicht in
de problematiek vergroot en dus een toegevoegde waarde heeft voor de
afwegingen door beleidsmakers. De studie beoogt een bijdrage te
leveren aan het debat over de bruikbaarheid van batenschattingen in
Nederland.
Noten voor de redactie:
Het rapport Valuing the benefits of environmental policy: The
Netherlands (rapportnummer 481505024) is te bestellen bij het RIVM en
staat op internet, bij de bovenstaande samenvatting.
Voor meer informatie kunt u terecht bij de afdeling Voorlichting en PR
van het Rijksinstituut voor Volksgezondheid en Milieu:
Postbus 1 (Antonie van Leeuwenhoeklaan 9)
3720 BA Bilthoven
Telefoon 030-274 2560/4288
Fax 030-274 4471
E-mail: info@rivm.nl