13-07-2001
Van Water, Land en omgekeerd. Beverwijk en het Noordzeekanaal
Op 1 november 2001 is het precies 125 jaar geleden dat Koning Willem III zijn handtekening plaatste onder de oorkonde, waarmee de opening van het nieuwe Noordzeekanaal een feit werd.
Plannen tot doorgraving van Holland op z'n Smalst dateren reeds uit de 17e eeuw. Toen nog vooral in het kader van de ontwatering van het achterland. Diverse plannen hebben het licht gezien, maar verdwenen even snel weer in de lade.
Op 8 maart 1865 is het zover. Om een financiële toezegging van Amsterdam niet te missen, moet de eerste spade de grond in vóór 14 maart 1865. De kring van genodigden is beperkt, de eerste kruiwagen is pover versierd en de spade is niet van zilver. Beide stukken uit het Rijksmuseum zijn in de tentoonstelling opgenomen als wapenfeiten van het begin van de werken.
Na ruim tien jaar van zwoegen en tegenslagen lukte het toch om op 1 november 1876 de officiële opening van het kanaal te laten plaatsvinden. Koning Willem III is uitgenodigd om de opening te komen verrichten. Een mooie pen wordt opnieuw gebruikt om hét document der documenten te ondertekenen (pen en oorkonde zijn in de tentoonstelling aanwezig). Tegelijkertijd wordt IJmuiden geboren. Op die eerste dag in november 1876, guur en koud, vinden de feestelijke activiteiten plaats.
In de tentoonstelling wordt niet alleen aandacht besteed aan de aanleg van het Noordzeekanaal. Ook de landsverdediging komt aan bod. Patriotten-Fransen) ontwerpt Krayenhoff de linie van Beverwijk. Zeker nu er een gat in de duinen is gemaakt, wordt de noodzaak ingezien voor de aanleg van een stelling rond Amsterdam. De Stelling van Amsterdam wordt aangelegd in de periode 1880-1914 en bestaat uit verscheidene verdedigingswerken. In Midden-Kennemerland wordt een aantal forten gebouwd: Zuidwijkermeer, Sint Aagtendijk en Veldhuis onder Heemskerk. Na plaatsing op de Provinciale Monumentenlijst, is de stelling met alle bijkomende werken in 1996 door de UNESCO op de Wereld Erfgoedlijst geplaatst. Een deel van dit belangrijke monument staat in de gemeenten Beverwijk, Heemskerk en Velsen. Het is nu 2001 en de stelling staat intussen vijf jaar op de monumentenlijst, een lustrum om even bij stil te staan.
De bodem in Midden-Kennemerland heeft meer te bieden dan louter klei en zand. In de tentoonstelling is een aantal voorwerpen uit verschillende perioden opgenomen om de bezoekers te tonen wat zoal "boven water" is gekomen. Een graf dat men een lange tijd heeft aangezien voor een vikinggraf, bleek bij nader inzien uit de ijzertijd te stammen. Interessante potten en potfragmenten laten niet alleen zien waartoe de mens in een bepaalde periode technisch toe in staat was, maar duiden evenzeer op handelsactiviteiten.
Vanzelfsprekend wordt het Wijkermeer niet vergeten. Het meer waaraan Beverwijk zijn stadsrechten heeft te danken verliest zijn functie als vaarweg en handelsroute. Maar, daarvoor in de plaats komen drooggevallen gronden die nieuwe mogelijkheden bieden. Eerst worden de gronden uitgegeven voor akkerbouw. Later gaat men de gronden ook gebruiken voor industrie. Door middel van kaartmateriaal wordt de metamorfose van het Wijkermeer tot Wijkermeerpolders in beeld gebracht. Dankzij de aanleg van de Wijkervaart ofwel De Pijp en een klein stukje oever, ligt Beverwijk aan het Noordzeekanaal.
"Van Water, Land en omgekeerd" belicht een aantal interessante aspecten van het Noordzeekanaal, alsmede het verband met Beverwijk, die het bekijken meer dan waard zijn.
De tentoonstelling maakt deel uit van de manifestaties die worden gehouden rond het 125 jarig bestaan van het Noordzeekanaal en Ijmuiden. Naast het Museum Kennemerland organiseren ook Het Zee- en Havenmuseum, Museum Beeckestijn, Het Witte Theater en het Teylersmuseum tentoonstellingen. Ook het Prentenkabinet Van der Linden te Wijk aan Zee bereidt een tentoonstelling voor en organiseert het informatiecentrum van Rijkswaterstaat "Noordzeekanaal in Zicht" activiteiten.
De tentoonstelling "Van Water, Land en omgekeerd. Beverwijk en het Noordzeekanaal" is te zien in het Het Museum Kennemerland, Westerhoutplein 1, 1943 AA Beverwijk, telnr. 0251-214507. Deze tentoonstelling duurt van zaterdag 7 juli tot donderdag 1 november 2001. Het museum is geopend Het museum is geopend in juli en augustus op woensdagmiddag, zaterdagmiddag en zondagmiddag van 14.00 tot 17.00 uur. In september tot november alleen op zondagmiddag van 14.00 tot 16.30 uur.
Voor meer informatie over dit persbericht (01.059): René van Kampen -AZC-telefoon (0255) 56 77 28.