Ministerie van Financien

Titel: Antwoorden op Kamervragen over het IMF

De voorzitter van de Tweede Kamer

der Staten-Generaal

Plein 2

2511 CR 's-Gravenhage

Datum

Uw brief (Kenmerk)

Ons kenmerk

5 juli 2001

BFB 2001-541 M

Onderwerp

Kamervragen van het lid Koenders

Hierbij doe ik U, mede namens de Minister voor Ontwikkelingssamenwerking, de antwoorden toekomen op de vragen van het lid Koenders, ingezonden 28 juni 2001.

DE MINISTER VAN FINANCIËN,

*

* Hoe beoordeelt u de uitlating van de Azië-directeur van het Instituut voor Internationale Financiën dat het IMF zal falen in Indonesië als gevolg van de eis om de complete hervormingen simultaan uit te voeren? Bij welke hervormingen legt het IMF de prioriteit en welke positie neemt de Nederlandse regering hierbij in? Hoe verhoudt zich dit tot het feit dat Indonesië een grote hoeveelheid buitenlandse reserves heeft en het IMF zich wil toespitsen op vermindering van het beleid van conditionaliteit. Antwoord:

Bij de behandeling van een IMF-programma wordt de implementatiecapaciteit van een land expliciet in aanmerking genomen. Een programma waarin alle hervormingen simultaan doorgevoerd moeten worden, zal niet uitvoerbaar zijn. Dit is de reden dat ieder IMF-programma standaard verdeeld is in een aantal reviews die afgesloten worden zodra aan een volgende serie maatregelen is voldaan, waarna een land recht heeft op een nieuwe uitkering van Fondskrediet. Dit zal ook in Indonesië het geval zijn.

Het IMF heeft drie voorwaarden gesteld aan Indonesië voordat het af zou reizen om programma-onderhandelingen te starten. Aan twee voorwaarden (het definitief afzien van de uitgifte van een gesecuritiseerde obligatie en de goedkeuring van een herziene begroting) is voldaan en ten aanzien van de derde voorwaarde (aanpassing van de centrale-bankwet) is tussen het IMF en Indonesië overeengekomen dat dit vooralsnog uitgesteld wordt. Het eventuele uiteindelijke programma zal zich richten op macro-economische stabilisatie; op herstructurering in de financiële sector en op voortgang van de herstructurering van de bedrijvensector. Naar de mening van Nederland zijn deze terreinen in het geval van Indonesië ook cruciaal en macro-relevant voor het slagen van een IMF-programma, waardoor deze in de conditionaliteit kunnen worden meegenomen.

Indonesië bevindt zich momenteel in een moeilijke economische situatie. Sinds begin dit jaar is de roepia sterk gedevalueerd en deze bevindt zich nu op het laagste niveau sinds de Azië-crisis. De economische groei daalt als gevolg van teruglopende investeringen en de inflatie neemt sterk toe (in juni 12% op jaarbasis). Ongeacht de omvang van de internationale reserves, die relatief gunstig is als gevolg van de olie-inkomsten, dienen deze problemen aangepakt te worden. De grote omvang van de internationale reserves vergemakkelijkt wel de mogelijkheden om de financiering rond te krijgen.
* Op welke wijze is de conditionaliteit van Turkije gelieerd aan het verminderen van subsidies voor boeren en privatisering en waarom is er geen opmerking gemaakt over het budget voor defensie-uitgaven. Antwoord:

Het IMF-programma van Turkije bevat naar onze mening terecht conditionaliteit op het gebied van verminderen van subsidies aan boeren en privatisering, omdat deze terreinen van groot macro-economisch belang zijn voor Turkije.

De Turkse overheid speelt momenteel een grote rol in de agrarische sector. De productie van de boeren wordt opgekocht door staatsmonopolies. Dit leidt ertoe dat er grote overschotten ontstaan, die de Turkse overheid veel geld kosten. Dit geldt met name voor de tabaksector. Er zijn omvangrijke financiële middelen van de Turkse overheid gemoeid met de subsidies aan de boeren. De verwachte netto-besparingen van de maatregelen worden door de Wereldbank geschat op 3 miljard dollar per jaar voor de periode tot en met 2004. Op basis hiervan kan gesteld worden dat de subsidies macro-relevant zijn, omdat ze een belangrijk element vormen voor de noodzakelijke budgettaire consolidatie. Het is daarom gerechtvaardigd om conditionaliteit op dit terrein op te stellen. Zo is in het programma een conditie opgenomen om de tabaksector te liberaliseren. Dit houdt in dat boeren die overgaan tot het verbouwen van nieuwe gewassen, gecompenseerd zullen worden in de kosten die ze maken bij de overgang naar het nieuwe gewas. Het uiteindelijke doel is om de staatsmonopolie in de tabaksector (Tekel) te privatiseren en de overschotten niet meer op te kopen.

Het programma van Turkije is getiteld "Turkey's Program for Transition to a Strong Economy". Een centraal element in dit programma is dat de Turkse autoriteiten de macro-economische stabiliteit willen bevorderen door de economie meer marktgeoriënteerd te maken via stimulering van de particuliere sector. Dit is de reden dat privatisering is opgenomen in de conditionaliteit van het IMF. De belangrijkste privatiseringsoperatie van Turkije is de privatisering van Turk Telekom. De Turkse autoriteiten hebben besloten om wetgeving te ontwerpen die de privatisering van Turk Telekom zal vergemakkelijken. Zo is de vorming van een nieuw en onafhankelijk managementteam voor Turk Telekom als conditie in het programma opgenomen.

Het budget voor defensie-uitgaven is ondergebracht onder de post "other current expenditure". Deze uitgavenpost is onder het IMF-programma als percentage van het BNP verlaagd van 2,8% naar 2,6%. In het kader van de stroomlijning van de conditionaliteit is binnen de begrotingspost "other current expenditure" geen conditionaliteit verbonden aan de nadere uitsplitsing van deze begrotingspost.
* Wat is de relatie tussen het focaliseren van conditionaliteitsbeleid en de druk op Argentinië om gezondheids- en pensioensystemen voor buitenlanders te openen? Wat vindt de Nederlandse regering van het door Minister Cavallo ingezette beleid van exportsubsidies. Antwoord:

Het openstellen van de gezondheids- en pensioensystemen voor buitenlanders is niet macro-relevant en niet cruciaal voor het herstellen van economische stabiliteit. Deze maatregelen zijn daarom geen onderdeel van de conditionaliteit van het IMF en derhalve niet bepalend voor het beschikbaar stellen van verdere financiering. Indien het gevolgen heeft voor de begroting zal het overigens wel via dit kanaal in aanmerking worden genomen. Daarbovenop neemt het niet weg dat het IMF de mogelijkheid moet behouden om te adviseren over bepaalde maatregelen, wanneer het van mening is dat er een positief economisch effect van uit zou gaan. Het blijft vervolgens echter de bevoegdheid van de betreffende autoriteiten om dit advies wel of niet op te volgen, zonder dat dit gevolgen heeft voor het IMF-programma.

Met het recent ingevoerde beleid van exportsubsidies en importtarieven verkent minister Cavallo de grenzen van een currency board systeem om de concurrentiepositie te versterken. Het IMF heeft verklaard dat dit systeem juridisch gezien geen duaal wisselkoerssysteem is, maar heeft er wel voor gewaarschuwd dat dit beleid in de richting van interventionistische maatregelen gaat. Ook Nederland plaatst kanttekeningen bij dit beleid. Ten eerste is het riskant, omdat de genomen maatregelen niet bijdragen aan een daling van de risico-inschatting van de financiële markten. Het wordt door de financiële markten juist geïnterpreteerd als een mogelijke eerste stap richting het loslaten van de wisselkoerskoppeling. Daarnaast betekent het beleid een ongewenste intensivering van handelsrestricties. Tot slot is het systeem fraudegevoelig.

Positief, maar ondergeschikt effect van de maatregelen is dat de budgettaire gevolgen positief zijn. De tarieven worden geheven over alle importprodukten, terwijl bij de subsidies aan de export de energiesector wordt uitgesloten, omdat deze sector al profiteert van de hoge wereldmarktprijzen. Het systeem van exportsubsidies en importtarieven zal overigens verdwijnen zodra de dollar en de euro pariteit hebben bereikt.
* Hoe beoordeelt u de relatie tussen belastingontduiking en geldwitwassen in het kader van de discussie daarover in OECD, het G7-forum terzake (FATF) en het IMF? Welke positie neemt u daarbij in ten aanzien van de nieuwe VS-administratie ten aanzien van off-shore belastingparadijzen en op welke wijze heeft u uw ongenoegen terzake overgebracht? Antwoord:

Het met behulp van criminele activiteiten verkregen vermogen zal doorgaans ook aan het oog van de fiscus worden onttrokken om de kans op ontdekking zo klein mogelijk te houden. In zoverre bestaat er een nauwe relatie tussen het witwassen van gelden en het vervolgens wederrechtelijk verborgen houden van deze gelden voor de fiscus. Hierbij wordt aangetekend dat het witwassen van uit misdrijf verkregen gelden zowel betrekking kan hebben op fiscale als niet fiscale misdrijven. Daarom is het in de praktijk vaak dezelfde categorie landen waar de problematiek aan de orde is, maar zijn belastingontduiking en geldwitwassen verschillende aandachtsgebieden die in verschillende fora spelen. Het IMF heeft een rol in dit proces wanneer de macro-economische en financiële stabiliteit van een lidstaat of die van het internationaal financieel systeem als geheel in het geding is.

Wat betreft de aanpak van tax havens heeft de nieuwe VS-administratie in de afgelopen weken een heroriëntatie van het OESO-proces over schadelijke belastingconcurrentie nagestreefd. De VS is namelijk van mening dat voortzetting van de ingezette lijn ten aanzien van tax havens te veel ingrijpt in de soevereiniteit van deze landen. De nieuwe inzet van de VS is intensief onderwerp van discussie geweest in OESO-verband. Duidelijk was dat voortzetting van het OESO-proces zonder de VS weinig toegevoegde waarde zal hebben. Op dit moment lijkt een compromis mogelijk waarbij een tax haven als coöperatief zal worden aangemerkt als zij bereid is effectieve informatie-uitwisseling en een transparante regelgeving en uitvoeringspraktijk tot stand te brengen. Nederland vond een heroriëntatie van de aanpak van tax havens niet nodig. Vanwege het belang om de steun van de VS aan het proces te behouden en het feit dat de overgebleven onderdelen van het proces nog steeds voor een zeer belangrijke stap voorwaarts zorgen in de strijd tegen schadelijke belastingconcurrentie, is een beperkte aanpassing van het proces volgens de lijnen van het te verwachten compromis toch te accepteren.