Ministerie van Algemene Zaken


1red9712
6-7-2001, NOS, Met het oog op morgen. Radio 1, 23.04 uur

GESPREK MET MINISTER-PRESIDENT KOK NA AFLOOP VAN DE

WEKELIJKSE MINISTERRAAD, OVER NIEUW STELSEL ZORGVERZEKERING

CARASSO:
Mijnheer Kok: Stel, ik heb straks een basisverzekering en ik heb een nieuwe heup nodig. Nu ben ik particulier verzekerd. Wat is het verschil? Wat gaat er dan anders dan nu?

KOK:
In de eerste plaats is het zo dat we eigenlijk het hele verschil tussen ziekenfondspatiënten en particulier verzekerden gaan opheffen. Dat betekent dat er een algemene verzekering voor ziektekosten komt, waar alle mensen dus in zijn opgenomen, rijk of arm, gezond of minder gezond, waar de verzekeraars verplicht zijn om ook iedereen te accepteren. Dus wat het nieuwe systeem moet zijn, dat is dat eigenlijk dat allemaal onder één dak komt, met daarbinnen goed en doelmatig functionerende zorgaanbieders, zorgverzekeraars die dat ook allemaal goed organiseren, als het ware de wensen van de consument, van de klant, ook die een nieuwe heup nodig heeft, en de zorgaanbieders bij elkaar brengt...

CARASSO:
En word ik dan sneller geholpen bijvoorbeeld?

KOK:
Dat is uiteraard ook de bedoeling. Het is ook de bedoeling dat dat ook zodanig concurrerend werkt dat het ook voor zorgaanbieders, voor instellingen van zorg ook de moeite waard is om aantrekkelijk te zijn qua kwaliteit en qua prijs. En er moet ook voor de verzekerde burgers wat te kiezen zijn, dat je zegt: Hé, ik kan me bij de een of bij de ander verzekeren. Ze concurreren. Ze moeten natuurlijk een zekere kwaliteitsgarantie geven. Maar daarbinnen kost het ene pakket me bij de een wat meer dan bij de ander. En zo wordt dat dus eigenlijk doelmatiger en aantrekkelijker. Maar je hebt dan dat onderscheid van vandaag de dag tussen categorieën verzekerden niet meer.

CARASSO:
Er komt dus marktwerking. Dan geeft de overheid de regie eigenlijk een beetje uit handen. Is er dan niet het risico dat er toestanden ontstaan zoals in Amerika, dat de rijken hele goede zorg krijgen en de armen eigenlijk minder bedeeld worden wat dat betreft?

KOK:
Nee. Het stelsel wat we nu bedacht hebben is zeker geen keuze voor een Amerikaans stelsel. Integendeel, als je zegt: Een algemeen geldende verzekering bij ziekte en voor ziektekosten waarbij ook solidariteit en risicosolidariteit centraal staan, dat is natuurlijk het tegendeel van de Amerikaanse verhoudingen, waar je echt enorme verschillen hebt tussen rijk en arm, waar heel veel mensen helemaal niet verzekerd zijn. Dit is wat dat betreft natuurlijk heel anders. Alleen, het grote verschil met het verleden wordt dat er veel meer sturing vanuit de vraag, vanuit de behoeften en de belangen van de klant, de consument, de burger zal zijn, goede marktwerking binnen het publiek stelsel. Publiek



stelsel betekent dat er toch een publieke waarborg blijft dat alle mensen goede en verantwoorde zorgvoorzieningen kunnen krijgen.

CARASSO:
Nu heeft u het al over solidariteit. Op dit moment betaalt rijk voor arm en gezond betaalt voor ziek. Maar als bijvoorbeeld de VVD zijn zin krijgt, die, als je het hebt over wie gaat wat betalen, een nominale premie wil, heb je dan toch niet de kans dat de solidariteitsgedachte op de helling gaat?

KOK:
Dit wordt wel een ingewikkeld onderwerp. Maar daar zijn we ook als kabinet nog vrij ver op gekomen in dit stuk. In de eerste plaats, ik spreek nu voor het kabinet, zeggen we dat een nominale component, dus een gedeeltelijk nominale premie in elk geval ook zijn functie heeft, daar waar het gaat om het bevorderen van de prikkelwerking. Mensen moeten ook zien dat kostenbesef belangrijk is, moeten ook zien wat de kosten van de gezondheidszorg betekenen. Sommigen willen zelfs een volledig nominale premie, maar in ieder geval: Een voldoende prikkelwerking vanuit een nominaal deel is belangrijk. Als je dat doet, dan zeg je dus dat een deel van de premie niet inkomensafhankelijk is en dat daar dus ziekenfondsverzekerden met uiteraard middelhoge of lage inkomens door de omslag naar het nieuwe systeem slechter op worden. Daar is dan compensatie voor nodig. Je moet dan fiscale maatregelen nemen om dat als het ware ongedaan te maken. Dat vraagt om inkomensondersteuning, om belastingmaatregelen. En daarover zal bij kabinetsformatie moeten worden beslist, over het geld wat daarvoor nodig en beschikbaar is en de instrumenten die daarbij worden gekozen. Dat is een stukje techniek, maar dat is ook een stukje politiek.

CARASSO:
Ja, want de politieke verschillen zijn nogal groot, over hoe je die premie precies samenstelt. Dat is toch een heel belangrijk punt bij dit nieuwe stelsel. En als je dat niet geregeld hebt, wat is dan eigenlijk de waarde van de afspraken van vandaag?

KOK:
Wat het waard is, dat is dat: Kijk, een nieuw zorgstelsel maak je niet bij kabinetsformatie. Ik heb nu een paar jaar ervaring, ook bij kabinetsformaties...

CARASSO:
Is dat omdat de partijen zich willen profileren? Goede gelegenheid daarvoor?

KOK:
Nee, het heeft niks met profileren te maken. Kabinetsformaties zijn geen momenten waarop je echt helemaal doordacht en uitgewerkt met alle elementen daarbij een nieuw zorgstelsel of nieuw belastingstelsel maakt. Dat is veel te ingewikkeld voor een kabinetsformatie. Het belastingstelsel wat nu in 2001 is ingevoerd, begin dit jaar, had ook nooit tot stand kunnen komen als er niet voorafgaand aan de kabinetsformatie van 1998 in het einde van de vorige kabinetsperiode een grote bouwstenennota was gemaakt waar alle elementen worden aangereikt. Daarover komt dan het publieke en ook politieke debat. Dan komen de verkiezingen. En dan komen onmiddellijk na de verkiezingen kabinetsbesprekingen, kabinetsformatiebesprekingen waarbij een aantal knopen worden doorgehakt en finale keuzes worden gemaakt. En zo kan het deze keer met de zorg ook. We hebben nu alles op tafel gelegd wat eigenlijk al afgemaakt moet



zijn om zo'n stelsel voor de toekomst ook te realiseren. En we leggen vervolgens ook een aantal keuzes en opties met hun consequenties op tafel die inderdaad naar hun aard beslissingen bij kabinetsformatie vragen. Daar gaat dus, zoals gezegd, een verkiezingscampagne en ook het oordeel van de kiezers aan vooraf. En dan is een kabinetsformatie wel geschikt om een finaal stelsel te maken, maar dan op de fundamenten, en meer dan dat, die nu al zijn voorbereid.

CARASSO:
Dus u heeft er alle vertrouwen in dat vlak na de verkiezingen mensen die een nieuwe heup moeten hebben voortaan sneller worden geholpen?

KOK:
Niet alleen sneller geholpen maar ook op een manier die ook recht doet aan vereisten die vandaag de dag aan goede en efficiënte zorgverlening zijn gesteld. Er moeten een aantal finale knopen bij kabinetsformatie komen, maar dan kan in de loop van de komende kabinetsperiode inderdaad die realisatie van wetgeving en alles wat erop volgt plaatsvinden. En dat zijn dus allemaal van die langere-termijn dingen die, als je die niet tijdig aanpakt, er nooit komen omdat er altijd tijd tekort is. We hebben nu gedaan wat we moesten doen.
(Letterlijke tekst, ongecorrigeerd, EV)