Lusten en lasten van cultureel erfgoed
MeesPierson Actueel
KPN's race tegen de schuldenklok
Schroder ISF Emerging Markets Fund
W.P. Stewart en Comgest bieden beleggers houvast Aandelen nog altijd licht overwogen
Ook langetermijnbeleggers moeten actief beleggen KLM
UBS behoort tot favorieten in financiële sector
Rembrandt en de belasting
Wat heeft Rembrandt te maken met de Inkomstenbelasting 2001? Veel,
voor wie zich de trotse eigenaar mag noemen van een schilderij of
tekening van deze wereldberoemde Leidse schilder. Met het invoeren van
de nieuwe wet en het afschaffen van de vermogensbelasting rijst vraag
hoe uw Rembrandts, maar natuurlijk ook andere kostbare voorwerpen van
kunst en wetenschap, in de belasting worden betrokken.
Als u een Rembrandt bezit, gaat u er ongetwijfeld vanuit dat het
schilderij tot uw vermogen behoort. Dit zou betekenen dat het wordt
betrokken in de belastingheffing in box 3 en dat u 30% belasting
verschuldigd bent over 4% van de waarde van het werk. Effectief zou u
dan 1,2% belasting betalen over de waarde van uw Rembrandt. Gelukkig
biedt de wet een uitzondering voor voorwerpen van kunst en wetenschap
die u voor eigen 'gebruik' in bezit hebt. Als u uw kunstvoorwerpen
echter hoofdzakelijk ter belegging aanhoudt, vallen ze wel in de
grondslag voor belastingheffing.
Wel of geen belegging?
Afhankelijk van de omstandigheden beschouwt de fiscus een schilderij
als belegging. Als het schilderij in uw woonkamer hangt en u er
dagelijks van geniet, zal de inspecteur moeilijk kunnen aantonen dat u
het als belegging houdt. Als u uw Rembrandt echter voor niemand
toegankelijk in een kluis bewaart, is eerder sprake van een belegging.
Als u uw kostbare schilderij uitleent aan een museum en daarmee ook
anderen de kans geeft ervan te genieten, zegt dat niets over de vraag
of u het als belegging aanhoudt. Een langjarige uitleen aan een museum
staat het argument dat u het als belegging aanhoudt, natuurlijk wel in
de weg. Het aanschaffen van kunstwerken om er zelf van te genieten of
er anderen van te laten genieten kan dan ook een flinke besparing op
belasting opleveren.
Rembrandt in 'uw' museum
Hebt u uw schilderij eenmaal aan een museum uitgeleend en u vindt dat
het daar goed op zijn plaats is, dan kunt u overwegen de eigendom ook
daadwerkelijk over te dragen aan het museum. Over een dergelijke
schenking is schenkingsrecht verschuldigd. Aangezien de meeste
Nederlandse musea voor de Successiewet vallen in de categorie
'algemeen nut beogende instellingen', zijn zij successie- en
schenkingsrecht verschuldigd tegen een tarief van 11%. Sommige musea,
zoals het Rijksmuseum in Amsterdam, zijn zelfs geheel vrijgesteld van
de heffing van schenkings- en successierecht.
Als u het op prijs stelt dat uw naam ook in toekomst aan het
geschonken kunstwerk verbonden blijft, kunt u overwegen een fonds op
naam op te richten. Sommige musea bieden deze mogelijkheid. Een fonds
op naam is een afgezonderd stukje vermogen dat wordt beheerd door het
betreffende museum. Op de inbreng van geld of kunstwerken in zo'n
fonds zijn dezelfde vrijstellingen van toepassing als op rechtstreekse
schenkingen aan het museum. U kunt echter zelf de tenaamstelling en de
doelstelling van het fonds in de statuten vastleggen. Zo brengt u de
Rembrandt als het ware onder in uw 'eigen' museum.
Lijfrentetermijnen
Onder de Wet IB 2001 zijn schenkingen aftrekbaar van uw belastbare
inkomen. Het aftrekbare bedrag is echter beperkt tot 10% van uw
belastbare inkomen. Bij de schenking van een kostbaar kunstwerk heeft
dat maar een gering effect.
Effectiever is het om lijfrentetermijnen te schenken. Ook in de Wet IB
2001 zijn de geschonken termijnen in principe volledig aftrekbaar van
uw belastbare inkomen in box 1. U moet gedurende ten minste vijf jaren
een vast bedrag betalen op een vast tijdstip en dat moet notarieel
worden vastgelegd. U hoeft de periodieke lijfrentetermijnen niet per
se in geld te voldoen. U kunt ook uw Rembrandt aan een museum of een
fonds op naam schenken in ten minste vijf jaarlijkse porties. In dat
geval kunt u ieder jaar de waarde van de geschonken portie op uw
belastbaar inkomen in mindering brengen.
Kwijtschelding
Als u een kunstverzameling bezit, kunnen uw erfgenamen nog een extra
voordeel genieten als zich in uw verzameling een kunstwerk bevindt dat
voor Nederland van cultureel belang is. Bij uw overlijden kunnen uw
erfgenamen een dergelijk kunstwerk aan het Ministerie van Financiën
aanbieden ter kwijting van successierecht. Deze kwijtschelding
bedraagt 120% van de waarde van het kunstvoorwerp.
Een commissie, ingesteld door de minister van financiën en
samengesteld uit deskundigen die aan musea verbonden zijn, bepaalt of
het kunstwerk aan de eis van Nederlands cultureel belang voldoet. Deze
commissie bepaalt ook de waarde die gehanteerd zal worden. De
werkgroep voor modernisering van de successiewetgeving, de Commissie
Moltmaker, stelt in zijn rapport voor deze faciliteit te handhaven.
Zo bezien heeft het bezit van een Rembrandt of een ander voorwerp van
cultureel belang meer fiscale aanknopingspunten dan u misschien dacht.