20 Jun 2001
Internationaal congres en festival over middeleeuws theater
Middeleeuwen in Groningen
Van 2 tot 7 juli 2001 vindt aan de Groningse Faculteit der Letteren
het tiende colloquium plaats van de Société Internationale pour
l'étude du Théâtre Médiéval (SITM). Tegelijkertijd is er het
Internationaal Middeleeuws Theaterfestival in de stad en de
provincie Groningen. Theaterdeskundigen en spelers uit de hele
wereld komen ter gelegenheid hiervan bijeen. Ook zijn er vele
voorstellingen van middeleeuws theater te zien. Het congres wordt
georganiseerd door de Universiteit van Amsterdam, de Katholieke
Universiteit Nijmegen en de Rijksuniversiteit Groningen. Het
festival wordt georganiseerd door de Stichting Europees Theater uit
Middeleeuwen en Renaissance.
Theaterhistorici uit Europa, Azië, Australië, Afrika en Noord- en
Zuid-Amerika hebben zich verenigd in de SITM. Sinds 1974 komt dit
internationale en interdisciplinaire gezelschap eenmaal in de drie
jaar bijeen. Tot nu toe vonden SITM-colloquia plaats in Leeds,
Alençon, Viterbo, Dublin, Perpignan, Lancaster, Gerona, Toronto en
Odense.
'Elckerlijc'
De congresbijdragen hebben betrekking op drie hoofdthema's. Het
eerste is 'de verbeelding van het woord'. Onder deze noemer geven
deskundigen presentaties over het fenomeen van de allegorie, een
belangrijk stijlmiddel in het middeleeuws toneel, dat in ons land
vooral bekend is door de figuur 'Elckerlijc' (Iedereen). Ook wordt
aandacht besteed aan de verbeelding van God op het toneel. In het
kader van het tweede thema, 'speeltechnieken en -omstandigheden'
geven de theaterhistorici inzicht in hun onderzoek naar allerlei
praktische opvoeringsgegevens: wie waren de acteurs en de
regisseurs? op wat voor podia werd gespeeld? hoe zag de kostumering
eruit? etc.
Peter Greenaway
Het derde thema betreft 'processies en festivals', die in de
Middeleeuwen vaak het kader vormden van theatervoorstellingen. Ze
kunnen op zichzelf als een theatergenre beschouwd worden. Op
donderdag 5 juli maakt het internationale gezelschap een excursie
door de provincie om het unieke Groningse cultuurlandschap, de vele
middeleeuwse kerkjes en enkele borgen te bekijken. Deze excursie
wordt mede georganiseerd door de Stichting Oude Groninger Kerken en
het Gronings Landschap. Het colloquium sluit af met een bezoek aan
de middeleeuwen-tentoonstelling 'Hel en Hemel' van Peter Greenaway,
en een middeleeuwse maaltijd op de Ubbo Emmiussingel.
Koning Arthur in Thesinge
Tijdens het festival treden groepen op uit Nederland, Denemarken,
Frankrijk, Italië, Spanje, Kroatië, Groot-Brittannië en de
Verenigde Staten. Onder meer te zien zijn het beroemde
Straatsburgse Ensemble Convivencia, acrobatisch straattheater door
I Commedianti uit Italië, een Kroatisch mysteriespel door studenten
van de Academy of Dramatic Arts of Zagreb en een meertalige
voorstelling door de Seville Medieval Players. De voorstellingen
behandelen uiteenlopende thema's, zoals romantische avonturen,
ridderverhalen, mythologische en religieuze onderwerpen,
maatschappelijke problemen. Ze vinden niet alleen plaats in het
stadscentrum van Groningen (in en om het Harmoniegebouw), maar ook
in de provincie. Zo brengt het Groningse gezelschap Marot een
eigenzinnige interpretatie van een Nederlands mysteriespel in een
boerderij in Kantens. Op een boerderij in Thesinge speelt De Rijge
een stuk over Koning Arthur en zijn ridders.
Abele spelen
Niet voor niets is voor het tiende congres gekozen voor een
Nederlandse locatie. De Lage Landen staan namelijk bekend als de
bakermat van de oudste bewaard gebleven niet-religieuze
toneelstukken, de veertiende-eeuwse 'abele spelen'. Ook bestond
hier gedurende de vijftiende en zestiende eeuw een rijke en
productieve theatercultuur, die destijds zeer experimenteel was en
vele nieuwe genres heeft voortgebracht.
'Nieuw' repertoire
Hoewel de thematiek van het congres en het festival terugverwijst
naar een voorbij tijdperk kan het festivalinitiatief een
vernieuwing betekenen voor het hedendaagse Nederlandse toneel- en
festivalrepertoire. In kringen van theatermakers - amateurs én
beroeps - wordt nogal eens de klacht gehoord dat het Nederland
ontbreekt aan een 'klassieke' canon van toneelliteratuur. Daarbij
wordt deze voor ons taalgebied bijzondere en belangrijke periode
over het hoofd gezien. Zij lijkt onder buitenlanders meer
bekendheid te genieten dan in ons land. De Nederlandse stukken uit
deze periode worden vaker opgevoerd in het buitenland, met name
Engeland en Noord-Amerika, dan in hun land van herkomst.
Noot voor de pers
informatie over het congres: Jelle Koopmans (UvA), tel. (033)462
4596 of sitm@let.rug.nl
informatie over het festival: Jacques Tersteeg (RUG),
j.j.t.m.tersteeg@let.rug.nl
medio juni verschijnt een festivalkrant die gratis verkrijgbaar is
in openbare gelegenheden
website: http://www.let.rug.nl/~sitm