Ministerie van Algemene Zaken


1red9683
29-06-2001, NOS, Met het oog op morgen, Radio 1, 23.07 uur

MINISTER-PRESIDENT KOK, NA AFLOOP VAN DE WEKELIJKSE

MINISTERRAAD, OVER DE UITLEVERING VAN MILOSEVIC

GREYN:
Het kabinet heeft over het algemeen maar een kleine aanleiding nodig voor wat feestelijkheden. Ik geloof dat er altijd wel gebak is. Ik neem aan dat er vandaag een enorme taart naar binnen is gedragen?

KOK:
Er was ook gebak, want minister De Grave was jarig geweest. Hij is al 46 geworden.

GREYN:
Maar ik bedoel eigenlijk de arrestatie en overlevering van meneer Milosevic.

KOK:
Nou, dat is wel voldoening gevend voor ons allemaal daar waar het gaat om het feit dat er nu recht wordt gedaan, recht wordt gesproken naar aanleiding van vreselijke misdaden tegen de menselijkheid die daar onder zijn verantwoordelijkheid hebben plaatsgevonden in Kosovo. En wellicht wordt de aanklacht nog verbreed naar de andere gebieden. Dus dat is voor ieder die het internationale rechtsbestel een warm hart toedraagt en de internationale rechtsorde dus hoog in zijn vaandel heeft natuurlijk een belangrijk, historisch moment geweest, die komst van Milosevic naar Nederland.

GREYN:
Maar is dat in het kabinet dan ook een onderwerp of neemt men dat voor kennisgeving aan?

KOK:
Nee, we hebben er inderdaad over gesproken. Niet zo heel erg uitvoerig want we hebben natuurlijk allemaal de feiten en ontwikkelingen gevolgd van afgelopen 24 uur. We hebben een korte recapitulatie gehad van de meest betrokken ministers, in het bijzonder de minister van Buitenlandse Zaken die een en ander op een rijtje heeft gezet. En voor de rest zijn we nu natuurlijk allemaal ook benieuwd naar het verdere verloop. Maar daar zijn ook de rechters voor om dat in het kader van een ordelijke procedure te bezien en te doen. Daar gaat de politiek gelukkig niet over.

GREYN:
Ik neem aan dat minister Korthals ook het een en ander heeft verteld over de veiligheidsrisico's? Of is dat zo geheim dat hij dat zelfs op die plek niet uitgebreid verteld?

KOK:
Nou, het is uiteraard geheim en vertrouwelijk. Maar daar is niet zo uitgebreid over gesproken. Want Milosevic is dan wel in die terminologie een hele grote vis, maar er zijn natuurlijk ook al heel veel vissen van behoorlijke formaat die de afgelopen tijd in Den Haag zijn gebracht, die ook in Den Haag onderdeel van een proces uitmaken. En dat betekent dat de eisen die aan beveiliging en openbare orde worden gesteld vanuit de



aanwezigheid van het Tribunaal natuurlijk al van behoorlijke omvang zijn en die worden ook heel goed nageleefd.

GREYN:
Het is natuurlijk een hele bijzondere vis.

KOK:
Ja, maar dat betekent niet zo dat daardoor alles wat er aan beveiliging en openbare orde nodig is opeens op zijn kop komt te staan. Dat voegt op een bepaald moment ten aanzien van een bepaalde kwestie dan een dimensie toe aan wat je toch al tot in de toppen van je vingers beheerst met elkaar. De autoriteiten moeten hier uiteraard voluit verantwoordelijkheid dragen, iedere dag opnieuw. Het hebben van die instellingen in Nederland betekent niet alleen een voordeel maar het brengt ook bepaalde verantwoordelijkheden met zich mee. En dat wordt zeer goed gevoeld en ook ingevuld.

GREYN:
In de begeleiding van dat grote nieuws vannacht hebben zich overal natuurlijk weer een hoop deskundigen gemeld. En die hebben dan wat kritische opvattingen, bijvoorbeeld over het feit dat u te laat geïnformeerd zou zijn als je het vergelijkt met bijvoorbeeld de president van Amerika, de minister-president van Groot-Brittannië. Voelt u zich ook een beetje geschoffeerd?

KOK:
Helemaal niet. Is ook helemaal geen sprake van. We zijn vijf uur voordat Milosevic hier in Scheveningen aankwam dus van alle details langs de officiële weg op de hoogte gesteld door het ontvangende Tribunaal en de autoriteiten ook in Nederland die daar dan heel nauw mee samenwerken, het coördinatiecentrum, de BVD. En ik denk dat vanuit een aantal andere hoofdsteden al eerste commentaren zijn gekomen, zo ergens tussen de klok van zeven en acht.

GREYN:
Schröder was bijvoorbeeld al snel.

KOK:
Op basis van de alsmaar groter wordende waarschijnlijkheid dat er van een overkomst sprake zou zijn. We hebben er hier voor gekozen om onze commentaren pas te geven op een moment dat er ook echt zekerheid was. En dat is denk ik heel verstandig. Je moet ook als ontvangend land, als land waar dat Tribunaal gevestigd is, al helemaal niet voor de muziek uitgaan. Je moet echt zorgen dat je de feiten op een rij hebt en dan je commentaren geeft, zoals minister Van Aartsen dat heeft gedaan.

GREYN:
Ik had het over die deskundigen. De ene Klavan volgt de andere op. Er waren ook dokter Klavannen die zich beginnen zorgen te maken dat met de arrestatie van Milosevic een loopje genomen is met het internationale recht. Met name ook omdat toch een beetje het verhaal gaat dat die eigenlijk gekocht is.

KOK:
Nou, ik hoor soms wel commentaren die zeggen dat de werkwijze van het Joegoslavië Tribunaal überhaupt tegen het licht zou moeten worden gehouden in relatie tot het



internationale recht zoals we dat kennen. Dat is natuurlijk een discussie die helemaal niet op deze situatie van toepassing is, want dat is een algemeen punt. En daar waar het gaat om de aanleiding die ertoe heeft geleid dat Milosevic hier naar toe is gekomen, kan men zich natuurlijk ook een aantal vragen stellen over de achtergronden, over de druk die vanuit de internationale wereld ook op Joegoslavië is uitgeoefend om met het oog op financieel-economische steunverlening te zorgen dat dit op een goede manier vanuit Belgrado werd afgewikkeld. Die druk is er ook geweest. Maar die druk werd dan wel uitgeoefend met als oogmerk om de man, die als geen ander de totale verantwoordelijkheid heeft gedragen voor die massale misdaden die daar hebben plaatsgevonden, hier voor het Tribunaal te krijgen dat daarvoor door de internationale gemeenschap is ingesteld. Dus ik vind het fijn dat die druk is uitgeoefend om dat te bewerkstelligen, en het is niet verwerpelijk. Ik vind het feit dat men voor die druk is bezweken en uiteindelijk ook dit besluit zo heeft genomen, bijdragen aan het rechtsgevoel wat mensen ook binnen de afzonderlijke landen en internationaal hebben. Het is namelijk heel erg onbevredigend tot frustrerend als dit allemaal maar kan. En op een gegeven moment is er een oorlog nodig om Milosevic tot andere gedachten te brengen, en vervolgens ontstaat er een situatie van volstrekte straffeloosheid. Dat is tegenover ieder die dus het meest ernstige leed heeft moeten ervaren als gevolg van de oorlog in Kosovo niet te verdedigen.

GREYN:
U heeft het al over die oorlog in Kosovo. Zou je, als je het wat breder bekijkt, kunnen zeggen dat de arrestatie en de overdracht van Milosevic nu nog eens extra benadrukt dat die bombardementen weldegelijk nut hadden en van belang waren?

KOK:
De bombardementen en de militaire acties waren nodig omdat het na de gebleken onbetrouwbaarheid van Milosevic absoluut nodig was om inderdaad met de scherpste middelen in te grijpen en daarmee hem tot ...

GREYN:
Ik bedoel eigenlijk of het min of meer achteraf toch wat meer rechtvaardigt dat het gebeurd is?

KOK:
Nee, het wordt niet extra gerechtvaardigd door het feit dat hij hier nu is. We moeten het denk ik goed in zijn proporties zien. Hij deed daar het meest onmenselijke wat denkbaar is en daar moest een halt aan toekomen. En dat vervolgens daar ook in het kader van het internationaal strafrecht bestraffing op volgt, een berechting en een bestraffing, dat komt tegemoet aan het rechtsgevoel wat mensen hebben. Maar dat is niet een extra bewijs van het feit dat die oorlog nodig was. Dat heeft in zichzelf al het bewijs geleverd.

GREYN:
Als we naar de toekomst kijken: Is nu de grote hoop nog gevestigd op de arrestatie van Mladic en Karadzic?

KOK:
Nou ja, ik heb eerder vandaag gezegd in andere perscontacten dat natuurlijk nu het vangen van deze hele grote vis ook het gemis van, je noemt ze zelf, deze twee zich



extra doet voelen. Dus de internationale gemeenschap zal moeten blijven doorgaan ook daarvoor te ijveren.
(letterlijke tekst, ongecorrigeerd, GB)