Nieuwegein, 29 juni 2001
Anti-speculatiebeding zet woningkoper `gevangen'
NVM over anti-speculatiebeding: overheid schenkt onnodig miljarden aan nieuwbouwkopers - en met averechts effect.
Speculeren met nieuwbouwwoningen moet bestreden worden. Een voordelige nieuwbouwwoning kopen en vervolgens in no-time met dikke winst doorverkopen is een absoluut ongewenste praktijk, vinden gemeenten en makelaars. Toch heeft makelaarsvereniging NVM kritiek op diverse gemeenten. Nogal wat gemeenten hanteren een zogenaamd anti-speculatiebeding, waarmee men het voor kopers erg moeilijk maakt om de nieuwbouwwoning binnen een bepaalde tijd te verkopen. Dit dupeert goedwillende kopers en belemmert de zo gewenste ontspanning op de woningmarkt, luidt een van de conclusies in het vandaag gepubliceerde rapport "Het anti-speculatiebeding nader onderzocht".
De prijs van een nieuwbouwwoning ligt vaak beneden de normale marktprijs. Voor gemeenten is dit een manier om bepaalde doelgroepen, vaak de wat minder draagkrachtigen, aan een koopwoning te helpen. Een deel van de gemeenten verplicht de eerste kopers van een nieuwbouwwoning om gedurende een minimum aantal jaren in de woning te blijven zitten. Verkopen ze de woning toch vroegtijdig, dan moeten ze (een deel van) de winst terugbetalen aan de gemeente. Hoe langer de koper in de woning woont, des te minder winst moet hij terugbetalen bij een vroegtijdige verhuizing. Deze regeling heet een anti-speculatiebeding.
Doorstroming
De NVM signaleert al jaren een tekort aan duurdere kwaliteitswoningen en pleit daarom voor nieuwbouw in vooral het wat duurdere segment. Mensen die zo'n woning kunnen betalen, maar nu nog bij gebrek aan beter in een eenvoudig huis wonen, kunnen dan verhuizen en maken zo goedkope woningen vrij voor de minder draagkrachtigen. Deze gezonde `doorstroming' op de woningmarkt wordt echter belemmert door het anti-speculatiebeding, constateert de NVM. De grootste makelaarsvereniging van Nederland formuleert het als volgt: "Het anti-speculatiebeding maakt bewoners tot gevangenen van hun eigen huis. Op die manier blijft de schaarste aan de `onderkant van de markt' in stand en blijven gemeenten verkeerde, goedkope woningen aan de voorraad toevoegen. Zo wordt de scheefheid in de markt gestimuleerd. Het bevorderen van schaarste werkt bovendien prijsopdrijvend."
De makelaarsvereniging preekt hiermee zeker niet voor eigen parochie. Gemeenten bijten zichzelf in de staart door toepassing van het anti-speculatiebeding, redeneert de NVM. "Op de huidige woningmarkt is het voor starters en éénverdieners bijna onmogelijk een betaalbare woning te vinden, een euvel dat alleen maar sterker wordt door toepassing van het anti-speculatiebeding. Marktconform bouwen en afschaffing van het anti-speculatiebeding is de oplossing", aldus de NVM. Volgens de makelaarsvereniging is het aantal mensen dat uit speculatieve overwegingen een nieuwbouwwoning koopt, zeer gering. Een bewoningsplicht van één jaar vindt de makelaarsvereniging voldoende om echte speculatie tegen te gaan. De NVM is voorstander van zo'n bewoningsplicht - omdat zij even fel gekant is tegen speculatie als tegen anti-speculatiebedingen.
Oneigenlijk gebruik
Volgens eigen onderzoek van de NVM maakt 52 procent van de Nederlandse gemeenten gebruik van een anti-speculatiebeding bij de verkoop van nieuwbouwwoningen. In de prijsklasse tot 300.000 gulden is gemiddeld 80 procent van de geplande nieuwbouw gekoppeld aan een beding, in de klasse boven 300.000 is dat gemiddeld 77%. Woningen met een beding zijn gemiddeld 53.000 gulden goedkoper dan de normale marktwaarde. Van 78 gemeenten is bekend dat er nieuwbouwwoningen worden verkocht beneden de marktprijs. In totaal gaat het in deze gemeenten om tenminste 20.000 woningen die beneden de marktwaarde zijn aangeboden, zodat het totale verschil tussen verkoopprijs en marktwaarde ruim 1 miljard gulden bedraagt. In werkelijkheid gaat het om een veelvoud van dit bedrag, omdat niet alle gemeenten in het NVM-onderzoek betrokken zijn.
De NVM is verontrust over zoveel oneigenlijk gebruik van overheidsgeld. Deze `schenking' van de overheid aan de burgers betekent dat Nederland miljarden guldens minder kan besteden aan de kwaliteit van het wonen in het algemeen, en meer in het bijzonder de woningverbetering en herstructurering in oude stadswijken, vindt de makelaarsvereniging.
Meer informatie: NVM-afdeling Communicatie & Marketing tel. 030-6085170, fax 030-6035468 e-mail: nvmpr@nvmorg.nl
De tekst van het rapport "Het anti-speculatiebeding nader onderzocht" kunt u downloaden als Worddocument door hier met de rechter muisknop op te drukken en verdere instructies te volgen.