Den Haag, 21 juni 2001
BIJDRAGE VAN JAAP JELLE FEENSTRA (PVDA) AAN HET ALGEMEEN OVERLEG OVER DE
8STE VOORTGANGS-APPORTAGE HSL-ZUID
Deze 8ste Voortgangsrapportage heeft betrekking op de periode juli
2000-januari 2001 en geeft aan dat nu de uitvoeringsfase dominant is. In de
vorige rapportage kon gemeld worden dat de gehele onderbouw was aanbesteed.
Inmiddels weten we dat ook de bovenbouw is aanbesteed aan Infraspeed en is
voor de exploitatie is de combinatie NS/KLM in beeld.
Net als in de 7de versie wordt ook nu weer melding gemaakt van de spanning over de haalbaarheid van de commerciële ingebruikname op 1 juni 2005. De verwachting is dat op het traject Rotterdam-België op die datum gestart kan worden met een testprogramma; het traject Amsterdam-Rotterdam ligt nog steeds op schema om op 31 december 2005 te gaan lopen.
De minister meldt dat in de aanbestedingsronde door middel van financiële prikkels geprobeerd wordt om toch op tijd klaar te zijn. Hoe werken deze prikkels, zijn naast bonussen ook bij vertragingen sancties afgesproken, komen prikkels uit de marge van het project of is nu in de duurdere aanbesteding deze marge (10%) volledig komen te vervallen?
Niet duidelijk is hoe een eventuele vertraging zich verhoudt met de afspraken met België en de afgesproken boeteclausule.
De grondverwervingen, met name in Brabant, vormen de grootste risico's voor de planning. De tijdbalk voor het onderdeel 'wettelijke onteigeningen' is verschoven van eind 2000 naar voorjaar 2001. Leidt dit tot problemen?
Ook het verleggen van kabels en leidingen leidt tot vertraging. De PvdA
heeft daar eerder aandacht voor gevraagd. Dit betreft eigenlijk de
uitvoering van tracégerelateerde zaken maar valt niet onder werking van de
Tracéwet. Gaat de minister de Tracéwet voor dergelijke inclusieve werken ook
wijzigingsvoorstel opstellen?
Het is niet duidelijk hoe de stand van zaken is met betrekking tot de
vergunningverlening. Verschillende gemeenten hebben problemen met
vergunningverlening op hoofdlijnen, hoewel dit wel past bij aanbesteding via
globale Design & Construct-contracten. De uitspraak van Raad van State
bevestigt dit problem. Vergunningverleners hebben concrete invulling nodig
als basis voor toezicht en handhaving. Dit punt raakt nu HSL maar is
eigenlijk een breder vraagstuk. Hoe denkt minister dit op te lossen - nu
specifiek in verband met mogelijke vertraging bij HSL-Zuid en meer in het
algemeen bij andere infrastructurele projecten? Vergt dit wijziging van de
Wet milieubeheer?
De minister zal gevraagd worden om de volgende keer uitgebreider te
rapporteren over de diverse uitvoeringsfasen, aangezien die nu volop bezig
zijn.
Er is een Memorandum of Understanding (MoU) afgesloten met Infraspeed voor
de bovenbouw. In een brief over dit MoU staat dat de overheid jaarlijks 105
miljoen Euro betaalt aan infraprovider en recente berichten wijzen op circa
dubbele opbrengsten uit aanbesteding exploitatie. Betekent dit dat de Staat
netto 200 miljoen gulden aan HSL-Zuid overhoudt?
Tot slot: stationsomgevingen en tunnels.
Ten eerste, rond stations is sprake van tegenstrijdige ontwikkelingen,
enerzijds zetten we door economische groei en uit veiligheidsoverwegingen
steeds meer gevaarlijke stoffen op het spoor en anderzijds willen we uit
zuinig grondgebruik steeds dichter op het spoor bouwen; zie Amersfoort,
Rotterdam en Venlo en vele andere locaties. Wij vragen de ministers van V&W
én VROM in het kader van het PAGE-project snel met een heldere beleidslijn
te komen. Recent zijn voor de Betuwelijn en haar vijf tunnels
veiligheidsconcepten vastgesteld. Kunnen die als maat en uitgangspunt worden
gehanteerd?
En ten tweede, wie is verantwoordelijk voor de tunnel, de daar doorheen
lopende goederenstroom en het nemen van de veiligheidsmaatregelen, zoals de
aanwezigheid van voldoende bluswater, sprinklerinstallaties, bereikbaarheid
voor hulpverlenende diensten?
Naar verluidt eist de NS van bouwers op en rond tunnels het afzien van
schadeclaims. Dit schijnt te spelen bij Willemspoortunnel en station
Rotterdamn. Zal dit er niet toe leiden dat bouwers juist van het beoogde
intensieve, dubbele grondgebruik zullen afzien? Graag gerichte aandacht én
aanpak vanuit V&W.