Het Koninklijk Huis
21/06/01 Toespraak ter gelegenheid van de uitreiking van de Zilveren
Anjer 2001 door Z.K.H. Prins Bernhard der Nederlanden, Regent van het
Prins Bernhard Cultuurfonds, op 21 juni 2001 in het Koninklijk Paleis
te Amsterdam.
(Deze toespraak is uitgesproken door mr. drs. L.C. Brinkman,
voorzitter van het Prins Bernhard Cultuurfonds)
Geachte aanwezigen,
Van sommige mensen denkt u dat zij oud zijn. Maar dat is
gezichtsbedrog. Zij spélen hun leeftijd. U ziet dat zij voorzichtig
lopen, maar dat hun geest nog een salto mortale kan maken, dat ziet u
niet. Hun hoofd zit misschien nog vol zelfstandige of opstandige
ideeën. Ja, als u iemand van negentig kon afpellen, zoals een bloembol
of een een ui, zoudt u vaak iemand van twintig vinden.
Wij veranderen na ons twintigste namelijk niet meer ingrijpend.
Natuurlijk, wij leren af, wij leren bij. Toen ik twintig was kon ik de
Veleta dansen, en nu niet meer, geloof ik; daar staat tegenover dat ik
nu veel beter met stokjes kan eten. Als dat levenservaring moet zijn,
nu ja, dan heb ik die. Goed, ik geef toe dat een werkkring en een
gezin wel van invloed zijn. Maar op onbewaakte ogenblikken komt toch
de twintigjarige te voorschijn. Toen de eerste cd's in de winkel
lagen, bijvoorbeeld, kocht ik niet de modernste muziek en ook geen
klassieke, maar de muziek van mijn jeugd. Ik heb die cd's niet eens
veel gedraaid. Ik kende de muziek zó wel. Want waar je op je
twintigste van houdt, dat blijft je bij; dat maakt deel uit van
jezelf.
Vroeger heb ik eens gezegd dat er twee soorten dragers van de Zilveren
Anjer bestaan. Eén soort levens laat een ongebroken lijn zien. De
interesses van de twintigjarige verdiepen zich, maar veranderen niet.
In de tweede soort levens treedt een ommekeer op: die mensen slaan
plotseling een andere weg in.
Nu weet ik dat er een derde soort bestaat. Ik heb heel lang twintig
moeten zijn om dat te ontdekken. Bij velen is een bepaalde interesse
al heel vroeg aanwezig; maar de concrete vorm ervoor, eigen richting,
vinden zij pas later. De interesse sluimert, wordt eventjes wakker,
slaapt weer in, en hoort dan opeens het juiste signaal. Als bij
ingeving weten die mensen: dit moet ik doen, hier heb ik op gewacht.
En een nieuwe dag begint.
Van degenen die vandaag de Zilveren Anjer ontvangen, doet niemand iets
totaal anders dan op zijn twintigste. Maar ook doet niemand hetzelfde.
De levensweg vertoont een bocht en biedt een ander uitzicht, maar in
de terugblik heeft alles een logisch verloop. Niemand is de impuls van
zijn jonge jaren ontrouw geworden. Het verschil is dat de jeugd in
bloei staat en de latere leeftijd vruchten draagt. De Zilveren Anjer
is er om dat te signaleren. Bevestiging, beloning; ja dat ook. Maar
vóór alles aanmoediging. Ga door op die weg, trek anderen mee en, niet
te vergeten, blijf zo jong als u vandaag bent.